جان ليمبرت، ديپلمات بلند پايه پيشين آمريکا، می گويد:«ايران و آمريکا در آغاز يک گفت وگوی دو جانبه ، با کوله باری از سو تفاهمات و شکايات به پای مذاکره خواهند آمد، به طوری که هر طرف مذاکره ، طرف مقابل را معاند، نيرنگ باز و دو رنگ خواهد پنداشت».
جان ليمبرت، به ابتکار موسسه صلح آمريکا، مقاله مبسوطی درباره گفت وگوی دو جانبه با ايران نوشته و پيشنهاداتی را توصيه می کند که به باور وی هيئت مذاکره کننده آمريکايی بايد در گفت وگوی آينده خود با هيئت ايران مد نظر قرار دهد.
جان ليمبرت، يکی از گروگان های پيشين سفارت آمريکا در تهران بود. سابقه آشنایی او با مسايل ايران به چهل سال می رسد. او دو کتاب به نام های ايران در جنگ با تاريخ و شيراز در عصر حافظ نوشته است.
جان ليمبرت در کشورهای مختلف آسيايی و آفريقايی ماموريت های ديپلماتيک داشته و اکنون استاد مطالعات بين الملل در دانشکده نيروی دريايی آمريکا است.
جان ليمبرت در خصوص توصيه به مقامات آمريکايی برای مذاکره رو در رو و دوجانبه با جمهوری اسلامی، می گويد:«گفت وگو با ايران گاهی مشکل و نا خوشايند خواهد بود. اما با نگرش به دشمنی ۲۸ ساله دو کشور، می ارزد که گفت وگو ادامه يابد. ممکن است دو کشور به منافع مشترکی که در پشت ديوار دشمنی و بد گمانی پنهان شده است، دست يابند».
اين ديپلمات می نويسد:«ممکن است هيئت ايرانی مذاکره کننده موضوعات مورد بحث را بر پايه اصل آرمانی عدالت و نه بر پايه مسئوليت های حقوقی مطرح کند».
- «گذشته پر افتخار ايران و ضعف ۳۰۰ ساله اخير آن شکافی بين واقعيات و تصورات در اين کشور ايجاد کرده است. گرچه تاريخ برای ايرانيان مهم است، ولی در مواقعی حاضرند گذشته ها را فراموش کنند تا به توافقی که منافع عاليه کشورشان را حفظ کند، دست يابند».
به باور وی « بی اعتمادی بسياری از ايرانيان به بحث های مبتنی بر مسئوليت های حقوقی از رفتار قدرت های بزرگ سر چشمه می گيرد که برخی از آنها با تمسک به حقوق بين الملل، منافع کشور های ضعيف را زير پا گذاشته اند . لذا هيئت مذاکره کنند آمريکايی بايد از ملاک هايی استفاده کند که مبتنی بر اصل عدالت باشد و زبان گنگ حقوقی در آن لحاظ نشده باشد».
جان ليمبرت می افزايد:«گذشته پر افتخار ايران و ضعف ۳۰۰ ساله اخير آن شکافی بين واقعيات و تصورات در اين کشور ايجاد کرده است. گرچه تاريخ برای ايرانيان مهم است، ولی در مواقعی حاضرند گذشته ها را فراموش کنند تا به توافقی که منافع عاليه کشورشان را حفظ کند، دست يابند».
از ديد جان ليمبرت، سازمان ها و مراکز تصميم گيری موازی در جمهوری اسلامی می تواند مذاکره با مقامات ايرانی را مشکل کند.
رقابت های جناحی در نظام سياسی ايران می تواند توانايی هيئت مذاکره کننده ايرانی را برای رسيدن به يک توافق کاهش دهد. چون ممکن است به خيانت متهم شوند.
به گفته جان ليمبرت، ايرانيان در مذاکرات از واژه ها و عبارات شديد و غليظی مانند «به هيچ وجه» ، «هرگز» و «ذره ای سازش نمی کنيم» استفاده می کنند که ممکن است اصل و جوهر مسايل مورد بحث را تحت الشعاع قرار دهد. هيئت آمريکايی بايد اين را بايد مد نظر داشته باشد.
اين ديپلماتيک پيشين می گويد به درک و شعور سياسی ايرانيان بايد احترام گذاشت. اگر مذاکره کنندگان ايرانی احساس کنند که طرف مقابل آنها را نا معقول و نا بخرد می داند، آن وقت به همين نحو واکنش نشان خواهند داد. بنا براين مذاکره گنندگان آمريکايی بايد جانب احترام را نگاه دارند و از ايراد سخنرانی و درس دادن به طرف ايرانی دربار منافع ملی شان خود داری کنند.
به نوشته جان ليمبرت «جمهوری اسلامی بر اين باور است که به وسيله نيرو های متخاصم آمريکايی ، عرب، ترک و سنی محاصره شده و همه خواستار سقوط آنند . تئوری توطئه در ايران بسيار رواج دارد و در بعضی موارد منطبق بر واقعيات است . برخی از ايرانيان جنگ ايران و عراق را نتيجه توطئه قدرت های بزرگ می دانند».
جان ليمبرت به هيئت مذاکره کننده آمريکايی توصيه می کند که اگر انتظارات طرف ايرانی بيش از اندازه است ، علت های اين انتظارات و مبنای آنها را سئوال کنند.
او می گويد «ميانجی گری و يا بهره گرفتن از داوری اشخاص حقيقی و حقوقی بی طرف می تواند از انتظارت نا معقول بکاهد».
در اخر، جان ليمبرت می گويد هيئت آمريکايی نبايد به اين توهم دچار شود که طرف ايرانی به کاری که از نظر آنها نا بخردانه است، دست نخواهد زد و رفتار آن آن گونه خواهد بود که آمريکايی ها انتظار دارند.
او به هيئت مذاکره کننده آمريکايی توصيه می کند که هميشه ديگر راه های رسيدن به توافق را پيش بينی کنند.
