پس از يک وقفه چند ماهه ، شماری از مقامهای سياسی و نظامی آمريکا با بر جسته کردن آنچه که نقش ايران در گيری های عراق می دانند ، بار ديگر استفاده از گزينه نظامی عليه ايران را مطرح کرده اند.
رابرت گيتس، وزير دفاع آمريکا ، و دريا سالار مايکل مولن ، رييس ستاد ارتش آمريکا ، به تازگی دولت ايران را به افزايش حمايت از شبه نظاميان شيعه و قتل سربازان آمريکایی متهم کردند.
علاوه بر اين، زلمای خليل زاد، نماينده دائم آمريکا در سازمان ملل متحد، گفت : سپاه قدس کماکان ستيزه جويان عراقی را مسلح می کند و به آنان آموزش می دهد و اين کمک های مرگبار ايران ، تهديد جدی برای نيروهای آمريکايی و حاکميت عراق است.
اظهارات اخير مقام های نظامی و سياسی آمريکا، درباره آن چه که «نفوذ مرگبار و شريرانه» دولت ايران و سپاه قدس در عراق می دانند، صريح ترين موضع گيری هايی است که عليه جمهوری اسلامی از آذرماه گذشته تا به حال مطرح شده است.
مقام های نظامی آمريکايی در نظر دارند شواهد و مدارک مربوط به دخالت ايران در عراق را در اختيار عموم قرار دهند، از جمله سلاح هايی که عليه نيروهای آمريکايی در درگيری های اخير بصره به کار رفته است.
«موقعیت ارتش آمريکا»
اما سؤال مهم اين است که پس از يک فطرت چند ماهه، چرا سيل جديدی از اتهامات و انتقادات از سوی مقام های آمريکايی عليه ايران سرازير شده است؟
انوشيروان احتشامی، استاد دانشگاه دورهام در بريتانيا، درباره دلايل اين اقدام آمريکا در اين برهه زمانی می گويد: «موفقيت ارتش آمريکا در به زانو درآوردن گروه های القاعده و ستيزه جويان سنی در عراق، باعث شده است که آمريکا توجه خود را به نيروهای شبه نظامی شيعی به ويژه گروه مقتدی صدر و نفوذ ايران در عراق معطوف کند.
پروفسور احتشامی در ادامه می گويد: «در مذاکراتی که بين عراق و آمريکا در چند ماه گذشته اتفاق افتاده اين نکته ملموس است که دولت عراق با اين که ايران را يکی از ياران خود می داند، با اين حال نسبت به وجود نيروهای نظامی، سياسی و دينی ايران در عراق بسيار حساس است».
- «مقتدی صدر حاضر نيست مسئله فدرال شدن جنوب و قانون نفت را بپذيرد و از همه مهم تر اين است که او به دنبال برنامه خروج نيروهای آمريکايی از عراق است. اين سه موضوع اختلافات عميقی در خود گروه های شيعه بين مخالفان و موافقان اين برنامه ايجاد کرده است. بنابراين اين موضوع قبل از اين که به ايران مربوط شود به طبيعت و ذات گروه های سياسی در عراق مربوط می شود».
او می افزايد:« ارتش قدس سپاه، در جنوب عراق به خصوص در بصره نفوذ زيادی دارد و هنوز تعداد زيادی از شبه نظاميان گروه های نظامی شيعه را تربيت می کند و به آنها نيرو می رساند. برای دولت عراق اين مسئله بسيار مهم است که اگر بخواهد کنترل اقتصادی، سياسی و امنيتی را در سراسر عراق به دست بياورد، مجبوراست با ايران رودررو شود و اين مسئله به تنهايی و بدون کمک نيروهای آمريکايی، برايش ممکن نيست».
در همين حال، حسن هاشمیان، کارشناس امور خاورميانه، درباره خشونت ها در عراق می گويد:« مبارزه آمريکا و دولت عراق با شبه نظاميان شيعی مقتدی صدر، بيش از آن که به ايران مربوط باشد به ماهيت و اهداف اين گروه و ديگر گروه های شيعی ارتباط دارد».
آقای هاشمیان می افزايد: «آمريکايی ها و دولت عراق، با اين گروه بر سر چند موضوع اختلاف زيربنايی دارند. مقتدی صدر حاضر نيست مسئله فدرال شدن جنوب و قانون نفت را بپذيرد و از همه مهم تر اين است که او به دنبال برنامه خروج نيروهای آمريکايی از عراق است. اين سه موضوع که مقتدی صدر به اين شکل مطرح می کند، اختلافات عميقی در خود گروه های شيعه بين مخالفان و موافقان اين برنامه ايجاد کرده است. بنابراين اين موضوع قبل از اين که به ايران مربوط شود به طبيعت و ذات گروه های سياسی در عراق مربوط می شود».
گزينه نظامی
علاوه بر سيل اتهامات جديد عليه ايران، مقام های آمريکايی در اظهارات اخيرشان، موضوع استفاده از گزينه نظامی را عليه ايران به صورت بی سابقه ای پيش کشيده اند. درياسالار مولن، رئيس ستاد ارتش آمريکا، در اين باره می گويد به رغم حضور نظامی آمريکا در افغانستان و عراق، اين تصور که آمريکا توان جنگی بيشتری در چنته ندارد اشتباه است.
نيروهای هوايی و دريايی آمريکا ظرفيت های ذخيره دارند و می توانند دست به عمليات نظامی بزنند. اين در حالی است که جمهوری اسلامی اين را باور ندارد.
محمد علی حسينی، سخنگوی وزارت امور خارجه ايران، در اين مورد گفته بود:«آقای گيتس و آقای چنی، صحبت هايی را مطرح کردند در خصوص گزينه نظامی. ما با توجه به مشکلات زيادی که آمريکايی ها با آن مواجهند و وضعيت اسفباری که در عراق و افغانستان دارند و مشکلات داخلی، بعيد می دانيم آمريکايی ها تصميم داشته باشند خودشان را وارد يک مهلکه پرمخاطره جديد بکنند، که خودشان هم اذعان دارند پيامدهای آن برای منطقه و جهان ناگوار خواهد بود».
حسن هاشمیان در پاسخ به اين پرسش که در مورد اين که چرا آمريکا گزينه نظامی را مطرح کرده است، می گويد:«هدف آمريکا از اين سياست، اين است که منتظر پاسخ اشتباه ايران است، يعنی اين که ايران يک پاسخ اشتباه بدهد تا آنها بتوانند بهره برداری کنند و يک عمليات کوچک نظامی در اين زمينه انجام دهند».
پروفسور احتشامی نيز در پاسخ به اين پرسش که «آيا احيای گزينه نظامی فقط کوبيدن بر طبل جنگ است، برای دست يافتن به منافع سياسی» می گويد:« کوبيدن بر طبل جنگ سال هاست که ادامه دارد و شماری از دولت مردان آمريکايی بر اين باورند که مشکل اصلی مسائل امنيتی منطقه خاورميانه، ايران است نه عراق. اين موضوع با روی کار آمدن آقای احمدی نژاد شدت يافته است».
- «اين فکر اشتباه است که بگوييم، چون آمريکا در افغانستان و عراق تضعيف شده و قسمت بزرگی از ارتش اين کشور در اين مناطق گير افتاده است، ديگر نمی تواند به ايران حمله کند يا در جای ديگر دنيا عمليات نظامی انجام دهد. نيروی دريايی و هوايی آمريکا، قدرت حمله به اهداف استراتژيک، سياسی، نظامی و هسته ای ايران را دارند هر چند که لشگرکشی به ايران در برنامه کارشان نبوده است».
به عقيده پروفسور احتشامی، عمليات نظامی بر خلاف بعضی باورها، عملی است.
آقای احتشامی می گويد:« ما بايد مسائل نظامی آمريکا را در عراق با بنيه کلی نظامی آمريکا از يکديگر جدا کنيم. اين فکر اشتباه است که بگوييم، چون آمريکا در افغانستان و عراق تضعيف شده و قسمت بزرگی از ارتش اين کشور در اين مناطق گير افتاده است، ديگر نمی تواند به ايران حمله کند يا در جای ديگر دنيا عمليات نظامی انجام دهد. نيروی دريايی و هوايی آمريکا، قدرت حمله به اهداف استراتژيک، سياسی، نظامی و هسته ای ايران را دارند هر چند که لشگرکشی به ايران در برنامه کارشان نبوده است».
پيامد های حمله نظامی
اما پيامدهای حمله نظامی عليه ايران چه خواهد بود؟ بسياری از کارشناسان بر اين باورند که بی ثباتی فزاينده ای تمام منطقه خاور ميانه از جمله خليج فارس را فرا خواهد گرفت. ايران امکان دارد نيروهای آمريکايی را نه تنها در عراق و افغانستان بلکه در قطر، بحرين، امارات متحده عربی و کويت نيز هدف قرار دهد.
پروفسور احتشامی می گويد: «پيش بينی پيامد جنگ بسيار دشوار است. ما اکنون نمی توانيم عکس العمل ايران و منطقه را نسبت به حمله آمريکا پيش بينی کنيم، ولی مطمئن باشيد که آمريکا بنيه حمله نظامی به اهداف استراتژيک ايران را دارد».
او می افزايد:«اکنون بحث در واشنگتن بر سر اين است که بعد از حمله چه خواهد شد نه اين که حمله کنيم يا نه. ريشه اين سؤال به عراق برمی گردد، زيرا در حمله به عراق اين فکر را نکرده بودند و الان بايد مطمئن شوند اگر به اهداف استراتژيک ايران حمله کنند ايران چه عکس العملی از خود نشان می دهد. به نظر من برای اين سؤال، در ايران هم هنوز جوابی پيدا نشده است».
در حالی که بحث بر سر استفاده از گزينه نظامی عليه ايران و پيامدهای احتمالی آن در آمريکا ادامه دارد، شبح جنگ به ايران بازگشته است.
مقامات نظامی ايران از جمله سرلشگر صفوی، فرمانده پيشين سپاه پاسداران، با رد حمله آمريکا می گويد اين کشور توان اداره جبهه سوم را علاوه بر عراق و افغانستان ندارد.
