آمارهای بینالمللی حاکی از افت چشمگیر صادرات نفت خام ایران است، اما صادرات محصولات نفتی ایران به شدت افزایش یافته است.
بر اساس آمارهایی که شرکت اطلاعات انرژی و ردیابی نفتکشها در اختیار رادیو فردا قرار داده است، صادرات روزانه نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه در دوران قبل از تحریمها به حدود ۳۰۰ هزار بشکه در ماههای گذشته سقوط کرده است، اما متوسط صادرات محصولات نفتی ایران در سال جاری به روزانه نیم میلیون بشکه اوج گرفته که ارزش آن به بیش از شش میلیارد دلار در سال میرسد.
مهمترین محصولات نفتی صادراتی ایران نفت کوره و گاز مایع (الپیجی) است، البته ایران مقداری نیز گازوئیل و بنزین صادر میکند که عمدتا به کشورهای همسایه (عراق و افغانستان) است و از طریق نفتکشها حمل نمیشود.
کپلر نفتکشها را ردیابی میکند و آمارهایی که منتشر کرده صرفا در رابطه با فروش نفت خام و محصولات نفتی ایران از طریق دریا است و شامل نفت کوره و گاز مایع میشود.
این گزارش میگوید٬ صادرات گاز مایع ایران در سال جاری میلادی به ۵ میلیون تن (روزانه ۱۶۲هزار بشکه) رسیده است که نسبت به سال گذشته ۴ درصد افت داشته است. ارزش این میزان از گاز مایع در بازارهای بینالمللی حدود ۱.۵ میلیارد دلار در سال است.
اما صادرات دیگر محصولات نفتی ایران که بخش اعظم آن نفت کوره بوده، در سال جاری نسبت به سال ۲۰۱۸ دو برابر شده و به ۲۹۰ هزار بشکه در روز اوج گرفته است. ارزش این میزان از محصولات، به ۴.۷ میلیارد دلار در سال بالغ میشود.
ایران پارسال حدود ۱۵۰ هزار بشکه و در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۸۰ هزار بشکه در روز صادرات نفت کوره و گازوئیل از طریق دریا داشت.
بدین ترتیب انتظار میرود ایران از محل صادرات دریایی محصولات نفتی در سال جاری میلادی حدود ۶.۲ میلیارد دلار درآمد داشته باشد.
تقریبا کل صادرات گاز مایع ایران راهی چین میشود و بخش اعظمی از نفت کوره و گازوئیل ایران راهی امارات و بقیه تحویل چین، مالزی، پاکستان و سنگاپور میشود.
برخلاف نفت خام، آمریکا صادرات محصولات نفتی ایران را تحریم نکرده و دولت ایران در لایحه بودجه سال آینده انتظار دارد ۸۲ تریلیون تومان درآمد از محل صادرات محصولات نفتی داشته باشد که نسبت به قانون بودجه سال جاری تقریبا دو برابر شده است.
ایران میگوید صادرات بنزین را نیز طی ماههای گذشته آغاز کرده است و از طریق خشکی به عراق، پاکستان و افغانستان تحویل میدهد.
البته به رغم افزایش چشمگیر صادرات محصولات نفتی، فروش نفت خام ایران به شدت افت کرده و تنها بخش کوچکی از آن میتواند با فروش محصولات نفتی جبران شود.
آمریکا ماه مه پارسال (اردیبهشت) از برجام خارج شد و تحریمهای سختی علیه ایران به اجرا گذاشت.
بر اساس آمارهای اوپک، ایران قبل از تحریمها روزانه ۲.۵ میلیون بشکه صادرات نفت خام داشت، اما پارسال به طور متوسط حدود یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه صادرات نفت داشته است. صادرات محصولات نفتی ایران نیز ۲۷۱ هزار بشکه بوده است.
اوپک میگوید درآمد ایران از فروش این میزان از نفت و محصولات نفتی کمی بیش از ۶۰ میلیارد دلار بوده است.
آمارهای کپلر نشان میدهد که میزان صادرات روزانه نفت خام ایران در سال جاری بهطور متوسط حدود ۸۰۰ هزار بشکه بوده است و در ماههای پایانی سال به ۳۰۰ هزار بشکه سقوط کرده است.
البته نه تنها حجم صادرات نفت خام ایران به شدت سقوط کرده، قیمت نفت ایران نیز در سال جاری نسبت به پارسال بیش از ۱۲ درصد کاهش داشته و به حدود ۶۱ دلار رسیده است.
اگر ایران بتواند صادرات کنونی نفت خام را در همین سطح برای سال آینده ادامه دهد، احتمالا حدود ۶.۵ میلیارد دلار درآمد داشته باشد.