گزارش‌ها حاکی است در پی سقوط حکومت بشار اسد و فرار او به روسیه ، ادامهٔ حضور نظامی مسکو در این کشور زیر سؤال رفته است.
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که طی یک ماه گذشته روسیه در تلاش بوده بسیاری از تجهیزات نظامی خود را از سوریه احتمالاً به سوی آفریقا منتقل کند، با این حال برخی گزارش‌ها از بروز مشکلات در این روند حکایت دارد.
نشریهٔ روسی «مسکو تایمز» به‌نقل از منابع خود نوشته است که دولتمردان جدید سوریه از ورود کشتی‌های روسی به طرطوس ممانعت می‌کنند. در عین حال هواپیماهای ترابری روسی، احتمالاً برای خروج پرسنل و تجهیزات نظامی از سوریه، بی‌وقفه به حمیمیم پرواز می‌کنند.
نشریهٔ «مری‌تایم اگزکیوتیو» که به‌طور تخصصی تحولات صنعت دریایی را رصد می‌کند، در گزارشی جدید از تعلیق انتقال تجهیزات نظامی روسی از طرطوس سوریه خبر داد.
براساس این گزارش، روسیه طی چند هفتهٔ گذشته بسیاری از تجهیزات نظامی خود را با کامیون به طرطوس منتقل کرده، اما تاکنون هیچ کشتی‌‌ای برای حمل این بار وارد این بندر نشده است.
تصاویر ماهواره‌ای شرکت ماکسار و همچنین عکس‌ها و ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، دست‌کم ۱۰۰ کامیون سبزرنگ در اندازه‌های مختلف را نشان می‌دهد که در صفی بیش از یک کیلومتر ردیف شده‌اند. به‌عقیدهٔ کارشناسان نظامی، برخی از این تصاویر نشانگر یک رادار است که احتمالاً برای انتقال به محلی دیگر از یک سامانهٔ پدافند هوایی جدا شده است.
همزمان در این گزارش به حضور کشتی باری «اسپارتا» و همچنین یک کشتی کمکی نظامی روسی اشاره شده که در آب‌های بین‌المللی مجاور حریم دریایی سوریه لنگر انداخته‌اند.
«اسپارتا» یک کشتی باری است که از سال‌ها پیش به دلیل مداخلهٔ نظامی روسیه در جنگ داخلی سوریه تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد اما در سال‌های اخیر مدام بین بندر طرطوس و بندرهای روسیه و شبه‌جزیرهٔ الحاقی کریمه در حرکت بود.
این کشتی طی ماه گذشته یک سفر طولانی از دریای بالتیک انجام داد و اوایل ژانویه به سوریه رسید. پنج روز پیش هواپیمای «پی۸ پوسایدون» که توسط نیروهای آمریکایی برای گشت دریایی استفاده می‌شود، لنگر انداختن این کشتی در نزدیکی بندر طرطوس را گزارش داد؛ اما پنجشنبه این کشتی به آب‌های بین‌المللی منتقل شد.
الیور آلکساندر، کارشناس نظامی و متخصص اطلاعات منبع‌باز (OSINT)، در شبکهٔ ایکس نوشت که کشتی روسی «اسپارتا» در همان روز که دولت جدید سوریه از تشکیل گارد ساحلی خبر داد از موقعیت پیشین خود در حدود پنج مایل دریایی بندر طرطوس فاصله گرفت و اکنون در فاصلهٔ حدود ۱۶ مایلی در آب‌های بین‌المللی قرار دارد.
او در یادداشت خود می‌پرسد: «آیا این تحولات تصادفی است یا کشتی روسی دستور گرفته از آب‌های سوریه خارج شود؟»
کانال تلگرامی «ریبار» که با یک و نیم میلیون دنبال‌کننده از اصلی‌ترین منابع خبری «گروه Z» است، در پاسخ به همین سؤال نوشت: «ممانعت ورود کشتی‌های روسی به طرطوس سؤالات جدیدی دربارهٔ ادامهٔ حضور روسیه در سوریه مطرح می‌کند».
«گروه Z» متشکل از گزارشگران طرفدار جنگ روسیه علیه اوکراین است و در فضای محدود رسانه‌ای در روسیه، در تلگرام مهم‌ترین منبع خبری دربارهٔ نظامیان روس شده است.
کانال «ریبار» متعلق به میخائیل زوینچوک است که چند سال پیش در ادارهٔ ارتباطات عمومی وزارت دفاع روسیه کار می‌کرد. او به دلیل «انتشار تبلیغات سیاسی کرملین» تحت تحریم‌های اتحادیهٔ اروپا قرار دارد.
«ریبار» می‌نویسد که در رسانه‌های رسمی روسیه برای توجیه عدم ورود کشتی«اسپارتا» به بندر طرطوس دلایل فنی و لجیستیک ذکر شده اما او معتقد است که تنها دلیل این تحول، «ممانعت نیروهای جدید حاکم در سوریه» است.
او افزود: «این طبیعی است که روابط با هیئت تحریرالشام، شبه‌نظامیانی که چندین سال هدف بمب‌های روسی بودند، متشنج است.»
از سوی دیگر، به نوشتهٔ ریبا، «ادامهٔ حضور دیپلمات‌های روس در سوریه و همچنین عدم انتقادهای علنی از روسیه گویای آن است که مقامات جدید سوریه همکاری دمشق و مسکو را برای تحکیم قدرت و حفظ تعادل در میان رقبای منطقه‌ای مهم می‌دانند».
نشریهٔ انگلیسی‌زبان «مسکو تایمز» به نقل از منابع دیپلماتیک خود نوشت که در پی سقوط دولت اسد، روسیه از طریق دیپلماتیک و نظامی به تمام بازیکنان مهم بین‌المللی هشدار داد که هرگونه لطمه به نیروهای روسیه در سوریه به معنای جنگ علیه روسیه تلقی خواهد شد. همزمان دو منبع دیپلماتیک که هویت‌شان فاش نشده به «مسکوتایمز» گفتند که خروج کامل نظامیان روسی از سوریه «سناریوی محتمل» است.
این در حالی است که اواسط ماه گذشتهٔ میلادی، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد مسکو مشغول مذاکره با حاکمان جدید سوریه دربارهٔ حفظ پایگاه‌های نظامی خود در این کشور است.
روسیه دارای دو پایگاه نظامی در سوریه است: «قرارگاه فنی-لجیستیکی نیروی دریایی روسیه» در طرطوس و پایگاه هوایی «حمیمیم» در حومهٔ شهر جبله در استان لاذقیه است. مطابق توافقی که بین مسکو و دولت بشار اسد امضا شد، روسیه قرار بود از این دو پایگاه بیش از ۴۰ سال دیگر – تا ۲۰۶۶ (۱۴۴۵) - برای ادامهٔ حضور خود در خاورمیانه و آفریقا استفاده کند.
روسیه چندین پایگاه در آفریقا نیز دارد و طی سال‌های اخیر حضور نظامی خود را در این قاره افزایش داده است. این پایگاه‌ها شامل تأسیساتی در لیبی، مالی، جمهوری آفریقای مرکزی و سودان می‌شود.
در هفته‌های اخیر، تردد هوایی بین پایگاه هوایی حمیمیم در سوریه و لیبی بیش از حد معمول بوده، هرچند هنوز مشخص نیست که این هواپیماها چه چیزی حمل می‌کرده‌اند.
