یک ماه پس از انتقال زندانیان سیاسی زن از زندان قرچک، سازمان زندانها در ایران از بازدید شماری از دیپلماتهای خارجی از این زندان که رسما «ندامتگاه زنان تهران» نام دارد در روز چهارشنبه، دهم خرداد، خبر داد.
خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، هیئت بازدیدکنندگان را متشکل از ۳۶ سفیر و دیپلمات و نماینده سازمانهای بینالمللی توصیف کرده، اما به اسم و رسم هیچ یک از آنها اشاره نکرده است. از این بازدید هنوز عکسی هم منتشر نشده است.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی سازمان زندانها، کاظم غریبآبادی، معاون قوه قضائیه، هدف از این بازدید «سه ساعته» را نشان دادن «خدمات و تسهیلات متنوع و بیشائبه به زندانیان زن» به مقامات خارجی و آشنایی آنها با «اصول زندانبانی اسلامی» عنوان کرد.
این بازدید یک ماه پس از انتقال پنج زندانی سیاسی محبوس در زندان قرچک، به بند زنان زندان اوین صورت گرفته است.
آقای غریبآبادی در ادامه ادعا کرده است: «[قرچک] در حال حاضر تنها زندان زنان با حدود ۷۰۰ زندانی در استان تهران میباشد که بیش از ۱۳ میلیون نفر جمعیت دارد.»
زندان قرچک که از آن با عنوان بزرگترین زندان زنان ایران نام برده میشود، یکی از بدنامترین زندانهای ایران است و مدافعان حقوق بشر بارها خواستار تعطیلی آن شدهاند.
این مکان پیش از تبدیل شدن به زندان، مرغداری و سپس اردوگاه ترک اعتیاد مردان بوده است.
نرگس محمدی و عالیه مطلبزاده مرداد پارسال با انتشار یادداشتی بر لزوم تعطیل شدن زندان زنان قرچک تاکید کرده و شرایط سخت زندان این زندان را «بازنمای دیدگاه، اراده و عمل حکومت استبداد دینی علیه زنان» توصیف کرده بودند.
در این یادداشت از جمله به «سختی و بدی هوا، آلوده و غیرقابل شرب و حتی غیر قابل استحمام بودن آب، ساختمان سولهمانند، بدون نور طبیعی و جریان هوا، فاضلاب و تاسیسات فرسوده و زیرساختهای نامناسب جهت زندگی انسان» در این زندان اشاره شده بود.
در این یادداشت همچنین آمده بود که بخش بزرگتر مشکلات این زندان «نوع نگاه حکومت مسئولان، برخی ماموران امنیتی، زندانبانان و کادر درمان است، که هیچ شان و هویت انسانی برای زنان زندانی قائل نیستند و آنها را مستحق هرگونه بدفتاری و توهین میدانند.»
این دو فعال سیاسی و مدنی پیشتر نیز درباره «محرومیت سیستماتیک و فرسایشی زنان در زندان قرچک از عنصر حیاتی» و «بیتوجهی مسئولان زندان، سازمان زندانهای کشور و مقامات قضایی» انتقاد کرده و از این زندان با عنوان «شکنجهگاه زندانیان زن» نام برده بودند.
در تازهترین گزارشها ویدا ربانی، روزنامهنگار محبوس در زندان قرچک، اعلام کرده بود که در این زندان با چرخ دستی که «کالسکه شادی» نامیده میشود، مسکن و داروهای آرامبخش مثل «نقل نبات» توزیع میشود.
گلرخ ایرایی، فعال مدنی زندانی، نیز گفته بود که برخی از بازداشتشدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در زندان قرچک «تا سرحد مرگ کتک خورده» بودند، «به برخی تعرض شده بود»، و برخی دیگر با فحاشی «تهدید به از دست دادن حقوق شهروندی» میشدند.
بر اساس گزارشها، زندان زنان قرچک که به گفته فعالان حقوق بشر ۱۵۰۰ زندانی در آن نگهداری میشود، بزرگترین زندان زنان خاورمیانه است. این زندان پیش از تبدیل به زندانی برای زنان، مرغداری و سپس اردوگاه ترک اعتیاد مردان بوده و بر اساس اعلام رسمی مقامات زندان ظرفیت ۱۲۰۰ زندانی را دارد.
با وجود گزارشهای متعدد از ازدحام جمعیت در زندانهای ایران و کمبود امکانات در این زندان و سایر زندانهای ایران بهویژه با توجه به موج بازداشتها پس از اعتراضات «زن زندگی آزادی»، کاظم غریبآبادی، معاون قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر، مدعی شده است که در حال حاضر تنها ۷۰۰ زن در کل زندانهای استان تهران به سر میبرند.