ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، روز چهارشنبه گفت که طرح ایالات متحده برای خروج از پیمان مهم کنترل تسلیحات «حسابنشده» است و هشدار داد که اگر واشینگتن از پیمان موشکهای هستهای میانبرد سال ۱۹۸۷ (آیاناف) خارج شود، مسکو هم همین کار را خواهد کرد.
پیمان یادشده تولید موشکهای هستهای میانبرد را ممنوع کرده است و آقای پوتین در این روز گفت که اگر آمریکا شروع به تولید این نوع موشکها بکند روسیه هم همین کار را خواهد کرد.
ولادیمیر پوتین یک روز پس از آن سخن میگفت که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، هشدار داد که اگر مسکو طی ۶۰ روز خود را با شرایط و تعهدات مندرج در این پیمان موشکی تطبیق ندهد، واشینگتن این پیمان را به طور کامل رها میکند.
وزارت امور خارجه روسیه نیز خبر داد که در این پیوند اعلامیهای رسمی از ایالات متحده دریافت کرده است.
در این اعلامیه آمده است که آمریکا قصد دارد از آیاناف خارج شود، مگر این که روسیه «موارد نقض تعهداتش در رابطه با این پیمان» را رفع کند.
ولادیمیر پوتین روز چهارشنبه گفت که ایالات متحده میخواهد رو به زوال رفتن این پیمان را تقصیر روسیه بیندازد و برای این کار «نقض پیمان» را بهانه کرده است.
رئیسجمهور روسیه در مسکو به خبرنگاران گفت: «آنها دنبال کسی هستند تا تقصیر این اقدام حسابنشده را به گردن او بیندازند.»
او با تأکید بر این که کشورش مخالف تخریب این پیمان است گفت اما «به نظر میآید شرکای آمریکایی ما معتقدند که شرایط اینقدر عوض شده که ایالات متحده نیاز به این نوع سلاحها دارد. پاسخ ما چه خواهد بود؟ پاسخی خیلی ساده: در چنین حالتی، ما هم همین کار را میکنیم.»
پیش از این نیز جان بولتون، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، در گفتوگو با مقامات روس از ایران و چین به عنوان یکی از دلایل تصمیم ایالات متحده به خروج از پیمان اتمیاش با روسیه یاد کرده بود.
به گفته آقای بولتون، ایران و چین و کره شمالی در پی موشکهای بالیستیک میانبرد هستند، اما دست آمریکا به دلیل معاهدهاش با مسکو در این زمینه بسته است.
پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد در زمان جنگ سرد، در سال ۱۹۸۷، بین رونالد ریگان، رئیسجمهوری وقت ایالات متحده آمریکا و میخائیل گورباچف، دبیرکل حزب کمونیست شوروی، امضا و از ژوئن ۱۹۸۸ نیز اجرایی شد.
هدف از این پیمان از میان بردن موشکهای هستهای و متعارف کروز و سکوهای پرتاب آنها، با برد ۵۰۰ تا هزار، و هزار تا ۵۵۰۰ کیلومتر بود. این پیمان مربوط به موشکهای زمینی میشود.
با این حال مقامهای ایالات متحده سالهاست میگویند روسیه دست به ساخت و توسعه این موشکها زده است. در سال ۲۰۱۴ واشینگتن علناً این اتهام را به مسکو وارد کرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، روز ۲۸ مهرماه گفته بود: «به روسیه اجازه نخواهیم داد دست به نقض یک توافق اتمی بزند، بروند برای خودشان سلاح تولید کنند، در حالی که ما اجازه نداریم چنین کاری بکنیم.»
شماری از مقامهای آمریکا بارها گفتهاند که روسیه با نقض این پیمان، در حال توسعه و جابهجایی سامانههای شلیک از سطح است که قابلیت حمل کلاهک اتمی به سوی اروپا در زمان کوتاه را دارد. روسیه همواره چنین موضوعی را رد کرده است.
اتهام نقض پیمان از سوی روسیه مورد تأکید کشورهای سازمان آتلانتیک شمالی، ناتو، نیز هست و وزیران خارجه کشورهای ناتو روز ۱۳ آذر در یک بیانیه مشترک گفتند که روسیه «سامانه موشکی ۹ام۷۲۹ را توسعه داده و مستقر کرده که نقض آیاناف است و خطر بزرگی را برای امنیت منطقه اروپا و اقیانوس اطلس ایجاد میکند.»
بریتانیا از قصد ترامپ برای خروج از پیمان مهار موشکی حمایت کرده، اما آلمان نسبت به عواقب این تصمیم هشدار داده است.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، به تازگی با اشاره به این که آمریکا باید متوجه پیامدهای چنین اقدامی، هم برای اروپا و هم برای آینده روند خلع سلاح، باشد گفت: «۳۰ سال است که این پیمان ستون مهم ساختار امنیت در اروپا بوده است.»
موشکهایی که بر اساس پیمان آیاناف ممنوع شده است: