پس از تحریمهای برخی کشورهای عربی از جمله عربستان و امارات و بستن مرزهای هوایی و دریایی بر روی قطر ، شرکت قطر ایر که یکی از خطوط هوای بزرگ جهان محسوب می شود با چالش جدی روبرو شده و مجبور به تغییر برخی از مسیرهای هوایی خود شده است. این شرکت حالا بیشتر پروزاهایش را از روی آسمان ایران انجام می دهد.
شبکه خبری العربیه وابسته به عربستان سعودی گزارش داده است که در پی بسته شدن مرزهای هوایی عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر با قطر بسیاری از پروازهای شرکت هواپیمایی قطر به تاخیر افتاده یا به مقاصد دیگری تغییر مسیر داده اند.
این شبکه گزارش داده کاربران شبکههای اجتماعی دهها تصویر از برنامه پروازهای شرکت قطر ایرویز منتشر کردهاند که نشان میدهد اکثر قریب به اتفاق پروازهای این شرکت به تاخیر افتاده یا به مقاصد دیگری تغییر مسیر داده اند.
سخنگوی شرکت هواپیمایی الاتحاد به خبرگزاری رویترز گفته است: « شرکت هواپیمایی الاتحاد از صبح روز سهشنبه (۶ ژوئن ۲۰۱۷) پروازهایش به مقصد قطر را به حالت تعلیق در آورده است.
شرکت هواپیمایی قطر که یکی از بزرگترین و پردرآمدترین شرکتهای هواپیمایی جهان است به بیش از ۱۷۳ شهر جهان پروازمیکند. شرکت هواپیمایی قطر ۴۰ هزار کارمند دارد که ۲۴ هزار نفر از آنها در دوحه مقر اصلی این شرکت کار میکنند. در سالهای اخیر قطر و امارات متحده عربی با توسعه خطوط هوایی و توسعه زیرساختهای بسیار قوی به ویژه فرودگاههای مدرن به کانون پروازی و ترانزیتی در منطقه خاورمیانه تبدیل شدهاند. تأثیر اقتصادی فرودگاه دوحه در قطر سالانه ۱۸ میلیارد دلار بر آورد می شود. شرکت قطر ایرویز هم طی چند سال اخیر همیشه جزو بهترین خطوط هوایی جهان قرار داشته است. این شرکت هم اکنون ۱۹۲ هواپیما دارد و ۲۲۲ هواپیما هم سفارش داده است.
حالا پس از بسته شدن آسمان برخی کشورهای عربی این شرکت دو مسیر را جایگزین پروازهایش کرده است. یکی سری پروازها که تعدادشان زیاد نیست از آسمان عراق به سمت ترکیه می روند و سری دیگر، از آسمان ایران استفاده می کنند. بر روی آسمان ایران هم پروازهای کمربند غربی پر ازدحام تر است و بیشتر هواپیماهای قطر از آسمان ایران و کمربند غربی به سمت ترکیه و اروپا می روند. برخی دیگر هم از مسیر آسمان ایران به سمت شرق حرکت می کنند یا بر روی آسمان ایران می آیند و پس از آن با چرخشی مسیرشان را از طریق خلیج فارس و آسمان عمان ادامه میدهند.
این عامل سبب افزایش در آمد بخش هوانوردی در ایران می شود. طبق قوانین بینالمللی، کشورها و شرکتهایی که قصد عبور از حریم هوایی کشور میزبان را دارند، موظف به پرداخت عوارض پروازی هستند. تعرفه پروازهای عبوری از کشور به نسبت وزن هواپیما و طول مسیری که طی میکند متفاوت است؛ نرخی که از ۵۰ دلار آغاز شده و تا دو هزاردلار نیز ادامه پیدا میکند.
به طور میانگین با در نظر گرفتن تعرفه پروازهای عبوری ایران، هر هواپیمای مسافربری خارجی برای یک ساعت حضور در آسمان ایران باید رقمی حدود ۱۲۰۰ دلار به عنوان عوارض به سازمان هواپیمایی کشور ایران پرداخت کنند.
شرکت فرودگاههای ایران اعلام کرده است: « پروازهای عبوری از فضای کشور بستری برای کسب درآمدهای ارزی است، این مورد قبل از هر چیز به نفع کشور در حوزه درآمد ارزی است ضمن آنکه شرکت فرودگاههای کشور میتواند از این منابع در راستای بهسازی فرودگاهها که هزینه کلانی را میطلبد، اقدام کند.»
افزایش پرواز شرکتهای خارجی از آسمان ایران چندبار دیگر هم روی داده بود. در تابستان سال ۹۳ و نا امن شدن آسمان عراق با افزایش قدرت داعش و همچنین بحران سیاسی نظامی در سوریه، تقاضای شرکتهای معتبر هواپیمایی جهان برای عبور از آسمان ایران افزایش یافت.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در آن زمان گفته بود: « موقعیت جغرافیایی ایران فضای مناسبی برای عبور هواپیماهای خارجی فراهم کرده است و این رقم به روزی ۹۰۰ پرواز هم رسیده است.» در سال ۹۲ این تعداد ۴۸۰ پرواز در روز بود.
محمدعلی ایلخانی مدیرعامل شرکت فرودگاههای ایران در آن زمان گفته بود: « امنیت پایدار فضای ایران باعث شده است پروازهای عبوری و درآمدهای حاصل از آن فراتر از پیشبینی های ما برای سال ۹۳ باشد. امنیت پایدار فضای ایران، کوتاهشدن مسیر و زمان و کاهش مصرف سوخت از دلایل رغبت شرکتهای هواپیمایی برای عبور از فضای ایران است. البته ارتقای سیستمهای ناوبری لازمه افزایش پروازهای عبوری است پیشبینی ما این است که ۲۵۰ میلیون دلار برای ارتقای سیستمهای ناوبری باید هزینه کنیم.»