خبرگزاری رویترز عصر یکشنبه ۱۹ شهریورماه با استناد به گفته‌های چند دیپلمات ایرانی و دیگر منابع مطلع از مذاکرات بین تهران و واشینگتن، جزئیات توافق حاضر برای آزادسازی شش میلیارد دلار دارایی‌های بلوکه‌شدۀ ایران و آزادی شماری از زندانیان دو طرف را اعلام کرد.
بر پایۀ این گزارش، شش میلیارد دلار از منابع مالی مسدود شدۀ ایران در اوایل هفتۀ جدید میلادی (از دوشنبه ۲۰ شهریور) به بانک‌های قطری منتقل می‌شود و سپس طی مراحلی از پیش هماهنگ‌شده، پنج زندانی آمریکایی از ایران آزاد می‌شوند و همین تعداد ایرانی که در آمریکا زندانی هستند، به ایران بازمی‌گردند.
در گام نخست، ایران روز ۱۹ مرداد امسال چهار شهروند آمریکایی را زندان اوین به «حبس خانگی» در هتلی نامشخص منتقل کرد و به این ترتیب، آن‌ها به پنجمین شهروند آمریکایی که از پیش در حبس خانگی به‌سر می‌برد ملحق شدند.
زندانیان با تابعیت آمریکایی که از ایران خارج خواهند شد به‌ترتیب سیامک نمازی ۵۱ ساله، عماد شرقی ۵۹ ساله و همچنین مراد طاهباز، محیط‌بان ۶۷ ساله، هستند و هویت دو زندانی آمریکایی دیگر که گفته می‌شود یکی از آن‌ها زن است تا کنون فاش نشده است.
هر سه نام اعلام‌شده دوتابعیتی هستند و آقای طاهباز علاوه بر تابعیت ایرانی-آمریکایی، تابعیت بریتانیایی هم دارد.
از هویت زندانیان ایرانی که در چارچوب تفاهم تهران و واشینگتن، از آمریکا آزاد خواهند شد، هنوز اطلاعی در دست نیست.
سه منبع آگاه به رویترز گفته‌اند که دوحه اجرای ترتیبات مالی این توافق را برعهده دارد که برمبنای آن، هزینه‌های بانکی مربوط به پول‌های آزاد شده را پرداخت می‌کند و بر روند برداشت ایران از این دارایی‌ها نظارت خواهد کرد. هدف از نظارت قطر این است که جمهوری اسلامی، پولی را صرف اقلام تحریمی آمریکا نکند.
سپس مرحلۀ مبادلۀ زندانیان از طریق قطر اجرایی خواهد شد.
یک دیپلمات ارشد به رویترز گفته است که جمهوری اسلامی ابتدا می‌خواست به منابع مالی آزاد شده دسترسی «مستقیم» داشته باشد اما در نهایت، توافق بر این شد که از طریق قطر به دارایی‌های آزاد شده دسترسی یابد.
این دیپلمات که نامش فاش نشده، افزوده است که به این ترتیب، ایران با صرف پول‌های آزادشده قادر خواهد بود «غذا و دارو خریداری کند و قطر به‌صورت مستقیم هزینه آن را خواهد پرداخت».
پیشتر، وزیر خارجه کره جنوبی روز ۱۴ شهریور اعلام کرد که تلاش‌ها برای انتقال پول‌های تهران در جریان است.
گزارش رسانه‌های کره جنوبی نیز حاکی بود که در روند اجرای توافق بین تهران و واشینگتن، دارایی‌های مسدود شدۀ ایران در ماه گذشته میلادی به بانک مرکزی سوئیس منتقل شد.
رویترز همچنین به نقل از یک منبع آگاه افزوده که تا کنون دست‌کم هشت دور از مذاکرات با شرکت مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکایی در هتل‌های جداگانه در دوحه برای دستیابی به این توافق برگزار شده است.
به گفتۀ این منبع، جلسات نخست عمدتاً بر مسئله بازگشت به توافق هسته‌ای متمرکز بود و سپس آزادی زندانیان به محور مذاکرات مبدل شد.
در همین زمینه، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، روز سوم شهریور ابراز امیدواری کرد توافق اخیر بین ایران و آمریکا برای مبادله زندانیان، به گفت‌وگوی گسترده‌تر بر سر توافق هسته‌ای موسوم به برجام بیانجامد.
مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام تابستان گذشته بدون نتیجه به پایان رسید. پس از آغاز اعتراضات سراسری در ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه نیز مقام‌های الایات متحده بارها عنوان کرده‌اند که مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت دولت بایدن قرار ندارد.
با این حال رسانه‌های امریکایی در ماه‌های اخیر گزارش‌هایی از «تفاهم» غیر رسمی ایران و آمریکا منتشر کرده‌اند.
خبرگزاری بلومبرگ به‌تازگی در گزارشی نوشت، ماه‌ها مذاکرات «محرمانۀ» دولت جو بایدن با جمهوری اسلامی باعث پیشرفت در تبادل زندانیان در ازای آزادسازی دارایی‌های تهران در کره جنوبی و همچنین کاهش سرعت غنی‌سازی اورانیوم در ایران شده است.
