از زمان انتشار خبر تصمیم ناگهانی دولت آمریکا به قطع بودجۀ رسانههای زیر نظر «سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده» همچون رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، موجی از حمایت مخاطبان، از ایران تا اوکراین، به سوی این رسانه سرازیر شده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، روز ۲۴ اسفند یک فرمان اجرایی را امضا کرد که بر اساس آن، فعالیت هفت آژانس فدرال، از جمله «سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده»، به شدت محدود میشود.
اما در حالی که رسانههای حکومتی چین و ایران از اقدام دولت دونالد ترامپ استقبال کردهاند، رادیو اروپای آزاد در یک هفته گذشته با موجی از حمایت مخاطبان خود در اروپای شرقی و خاورمیانه روبهرو بوده است.
از ایران تا بلاروس، افغانستان تا روسیه، و پاکستان تا اوکراین، خوانندگان و شنوندگان و بینندگان با یادآوری اخبار و برنامههای رادیو اروپای آزاد، خبرنگاران و روزنامهنگاران این رسانه را به دلیل گزارشهای «شجاعانه و صادقانهشان» ستودهاند.
یک شنونده در حساب تلگرام رادیوفردا نوشته است: «من در روستایی کوچک زندگی میکنم و ما ماهواره یا اینترنت مطمئن نداریم. رادیوی شما به من امید میدهد.»
شنوندهای دیگر از ایران در شبکههای اجتماعی نوشته است: «رادیوفردا به خاطر گزارشهای حرفهای و غیر جانبدارانهاش تنها منبع اطلاعات اصلی من است.»
این مخاطب در ادامه نوشته است: «از دست دادن رادیوفردا خیلی سخت خواهد بود. امیدوارم آن روز اصلاً نیاید.»
وال استریت جورنال: دولت ترامپ در حال بستن شبکههایی است که از سد سانسور میگذرند
علاوه بر حمایت مخاطبان و محکومیت اقدام دولت آمریکا توسط سازمانهای دفاع از حقوق روزنامهنگاران همچون «کمیته حفاظت از گزارشگران» در نیویورک، خبر تلاش برای بستن رسانههایی چون رادیوفردا در روزنامههای مهم آمریکا هم بازتاب داشته است.
روزنامه والاستریت جورنال یکی از این رسانههاست که روز چهارشنبه در سرمقاله خود با اشاره به اثر کار رادیوفردا در کشورهایی چون ایران دولت ترامپ را متهم کرد که در حال بستن شبکههایی است که از سد سانسور دیکتاتوریها میگذرند.
والاستریت جورنال در مطلب خود مینویسد: «رادیو اروپای آزاد/رادیو فردا برنامههای فارسیزبانی را پخش میکند که هر هفته توسط ۱۰ درصد از جمعیت ایران، یعنی حدود ۶٫۵ میلیون نفر، شنیده یا دیده میشود. به گفتهٔ رادیو اروپای آزاد، این برنامهها شامل اطلاعرسانی به ایرانیان دربارهٔ گفتوگوهای آقای ترامپ با حکومت ایران نیز میشود.»
این مقاله میافزاید که «این شبکهها در کشورهایی فعالیت میکنند که رسانههای آزاد با محدودیت مواجه هستند. رادیو فردا در زمان سقوط رژیم اسد در سوریه اخبار را پوشش میداد و در سال ۲۰۲۴ بیش از دو میلیارد بازدید در اینستاگرام داشت.»
در کنار رادیوفردا، بخش اوکراینی رادیو اروپای آزاد نیز که از ابتدای تهاجم روسیه به خاک این کشور در سال ۲۰۲۲ از خط مقدم جبههها گزارش و خبر تهیه کرده بسیار مورد توجه مخاطبان قرار داشته و از طرف آنها پیام دریافت کرده است.
از جمله این مخاطبان، اولگ پروزوروف است که در فیسبوک نوشته است: «شما گهگاه مثل بارقه نوری بودید که از میان ظلمات دروغ نفوذ میکرد.»
لِسیا بونداروک نیز دیگر خواننده وبسایت اوکراینی رادیو اروپای آزاد است که «حمله به» این رسانه را «حمله به آزادی بیان» دانسته است.
اما رادیو اروپای آزاد از آن سوی جبهه جنگ هم پیام بسیار دریافت کرده، از طرف مردم روسیه که میگویند از «پروپاگاندا» و تبلیغات حکومت ولادیمیر پوتین به رادیو اروپای آزاد پناه آوردهاند.
این نکتهای است که در سرمقاله روزنامه والاستریت جورنال هم بازتاب داشته است. سردبیری این روزنامه تأکید کرده است که «بیتوجهی و بیعلاقگی» دونالد ترامپ به قدرت نرم رسانه، به «نقطه کوری» بدل خواهد شد که آن را بعداً «دشمنان ما پر خواهند کرد».
سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده حدود ۳۵۰۰ کارمند دارد و بودجه درخواستی آن برای تامین هزینههای عملیاتیاش در سال مالی ۲۰۲۵، حدود ۹۵۰ میلیون دلار بوده است.
مدیریت رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در بیانیهای رسمی اقدام سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده در قطع بودجهٔ این رسانه را «غیرقانونی» و «نقض قانون اساسی آمریکا» توصیف کرد، و سپس شکایت خود را به دادگاهی در واشینگتن برد.
«نشنال»: آمریکا با خاموش کردن صدای رادیوفردا به خود ضربه میزند
وبسایت خبری انگلیسیزبان «نشنال»، مستقر در امارات متحده عربی، روز پنجشنبه در مطلبی در مورد شرایطی که رادیو فردا با آن مواجه شده است، نوشت که «در هفتههای آینده، یکی از معتبرترین منابع خبری مستقل برای ایرانیان با خطر خاموش شدن روبرو میشود».
به نوشته «نشنال»، تحلیلگران به این منبع خبری گفتهاند که «این تعطیلی یک پیروزی بزرگ برای حکومت ایران خواهد بود. تهران مدتهاست که تلاش کرده تا پخش برنامههای رادیو فردا را که از دموکراسی و ارزشهای لیبرال حمایت میکند و روایتهای حکومتی را به چالش میکشد، مختل کند».
بر اساس این گزارش، «دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا که از منتقدان سرسخت حکومت ایران است، سیاست فشار حداکثری را برای تضعیف آن دنبال کرده است. اما کاهش بودجهٔ رسانههای فارسیزبان مستقل – که از معدود منابع اطلاعاتی مستقل برای ایرانیان هستند – در تضاد با این استراتژی به نظر میرسد و ممکن است بهطور ناخواسته به نفع حکومت ایران تمام شود».
«نشنال» میافزاید که آمریکا با خاموش کردن صدای رادیو فردا «به خود ضربه میزند».
امید معماریان، کارشناس مسائل ایران در اندیشکدهٔ داون «DAWN» مستقر در واشینگتن، به «نشنال» میگوید: «رهبران ایران همیشه آرزو داشتند که رادیو فردا از بین برود. مطمئنم که دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی هرگز تصور نمیکرد که چنین روزی فرا برسد».
گزارش «نشنال» میافزاید: «تحلیلها نشان میدهد که از بین رفتن یک رسانهٔ مستقل و باکیفیت، بهویژه برای ایرانیانی که اعتماد چندانی به رسانههای دولتی ندارند، بسیار زیانبار خواهد بود. اندیشکدهٔ هلندی گامان در سال ۲۰۲۳ گزارش داد که تنها ۲۰ درصد از ایرانیان برای دریافت اخبار به تلویزیون دولتی اعتماد دارند، در حالی که حدود ۴۰ درصد به رادیو فردا و صدای آمریکا فارسی اتکا میکنند. شبکههایی مانند ایران اینترنشنال، منوتو و بیبیسی فارسی نیز از رسانههای محبوب ایرانیان هستند».
رادیو فردا در اینستاگرام ۴٫۵ میلیون دنبالکننده دارد. محمد قائدی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه جرج واشینگتن، به «نشنال» میگوید که این آمار نشاندهندهٔ نفوذ عمیق این رسانه در ایران است.
او توضیح میدهد: «رادیو فردا حضور فعالی در شبکههای اجتماعی دارد، با بیش از ۱۱۸ هزار پست در اینستاگرام و فعالیت گسترده در تلگرام. این فرمت، برای کسانی که امکان دسترسی به تلویزیون ماهوارهای ندارند، مانند رانندگان و کارگران، جایگزینی مناسب فراهم کرده است. از نظر محتوایی، رادیو فردا بر ارزشهای دموکراتیک، آزادی و حقوق بشر تمرکز دارد و گزارشهایی را پوشش میدهد که رسانههای حکومتی ایران نادیده میگیرند».
علی واعظ، مدیر پروژهٔ ایران در گروه بحران بینالمللی، نیز در گفتوگو با «نشنال» هشدار داد که در صورت تعطیلی رادیو فردا، خبرنگاران ایرانی این شبکه ممکن است با خطر آزار و پیگرد مواجه شوند، زیرا اگر مجبور به بازگشت به ایران شوند، جانشان در خطر خواهد بود.
حکومت ایران سالانه میلیونها دلار برای پارازیت انداختن روی امواج شبکه رادیو فردا و فیلتر کردن وبسایت آن هزینه میکند. همچنین کمپینهایی برای ارعاب ۴۰ خبرنگار رادیو فردا در جریان بوده است.