رئیسجمهوری ایران در دیدار با گروهی از ایرانیان مقیم سوئیس با اشاره به سخنان مقامهای آمریکایی در مورد تلاش برای قطع صادرات نفت ایران، هشدار داد که «اگر توانستید، این کار را بکنید تا نتیجهاش را ببینید.»
به گزارش خبرگزاریهای داخل ایران، حسن روحانی ۱۱ تیر ماه در سوئیس گفته است «آمریکاییها مدعی شدهاند که میخواهند به طور کامل جلوی صادرات نفت ایران را بگیرند. آنها معنی این حرف را نمیفهمند، چرا که این اصلاً معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود».
او سپس افزوده «اگر شما توانستید، این کار را بکنید، تا نتیجهاش را ببینید». حسن روحانی توضیح بیشتری در این مورد ندادهاست.
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا پنجم تیرماه گفته بود کشورهای خریدار نفت ایران از آغاز ماه نوامبر (۱۳ آبان) و از سرگیری تحریمهای آمریکا علیه تهران، باید تمام واردات خود از این کشور را متوقف کنند.
یک روز پس از این اظهارات، یک مقام وزارت خارجه آمریکا توضیح داد که واشینگتن در تلاش است «تا حد ممکن مشتریان بیشتری را به قطع کامل خرید نفت از ایران مجاب کند». نام مقام یا مقامهای آمریکایی طرف گفتوگو با رسانههای آن کشور فاش نشدهاست.
روز نهم تیر ماه نیز دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، هشدار داد اگر شرکتهای اروپایی با نادیده گرفتن تحریمهای ایالات متحده با ایران تجارت کنند مشمول تحریم خواهند شد.
در جریان تحریمهای شدید علیه ایران، پیش از انجام مذاکرات هستهای بین تهران، دولت باراک اوباما و پنج قدرت دیگر، صادرات نفت ایران در یکی از بدترین بازههای زمانی، در تابستان ۲۰۱۳، به ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود. در همان زمان نیز گفته شد دولت اوباما در تلاش است تا این رقم حتی به ۵۰۰ هزار بشکه کاهش پیدا کند. در حال حاضر نیز سازمانها و رسانههای بینالمللی میگویند با بازگشت تحریمها، صادرات روزانه نفت ایران در سال جاری احتمالا تا ۷۰۰ هزار بشکه کاهش خواهد یافت.
مقامهای تهران طی هفتههای گذشته تلاشهایی را برای حفظ تعاملات اقتصادی با اروپا و آسیا، از جمله در زمینه فروش نفت که اقتصاد ایران به آن وابسته است، انجام دادهاند. با این حال گزارشهای مختلفی در مورد نتیجه این تلاشها منتشر شده که لزوما تصویر روشنی از شرایط پیشرو نمیدهد. برای نمونه وزیر خارجه هند در دیدار با همتای ایرانی خود گفت کشورش از تحریمهای یکجانبه پیروی نخواهد کرد، اما گزارشهایی منتشر شده مبنی بر اینکه دهلی از پالایشگاهها خواسته است برای «کاهش چشمگیر یا قطع خرید نفت ایران» آماده باشند.
خبرگزاری رویترز ماه گذشته از قول چند منبع آگاه گزارش داده بود که ایران از پکن خواسته برای ادامه خرید نفت این کشور در سطح کنونی ضمانتهایی بدهد، اما هم دولت چین و هم پالایشگاههای این کشور از دادن چنین تضمینی خودداری کردهاند.
گفته شده ژاپن و کره جنوبی، دو خریدار عمده نفت ایران در کنار هند و چین، نیز در حال مذاکره با واشینگتن هستند.
در عین حال در ماههای اخیر مشخص شد برخی شرکتهای بزرگ اروپایی، مانند «توتال» فرانسه، «انی» ایتالیا، شرکت ترابری مرسک دانمارک، و شماری دیگر، به خاطر نگرانی از تحریمهای آمریکا، به معاملات خود با ایران پایان میدهند. شرکتهای هواپیماسازی بوئینگ، ایرباس و ایتیآر نیز میگویند دیگر به ایران هواپیما تحویل نخواهند داد.
پیامدهای خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمها، در کنار مشکلات دیگر از جمله ساختار اقتصاد ایران، در حال حاضر نیز بر بازار ارز و طلا در کشور تاثیر گذاشته و آنها را دستخوش تنشها و تلاطمهای شدید کردهاست. این وضعیت سبب شده تا تجمعات و اعتراضاتی شکل بگیرد. بحرانهای زیستمحیطی، کمبود یا کیفیت آب آشامیدنی از دیگر چالشهایی هستند که اعتراضاتی را در برخی مناطق از جمله استان خوزستان در پی داشتهاند. اعتراضات در موارد مختلف سمت و سوی سیاسی گرفتهاست. گروهی از معترضان علیه دستگاه رهبری شعار داده و یا به صرف هزینه در کشورهای دیگر، به جای پرداختن به مشکلات داخلی اعتراض کردهاند.
سفر آقای روحانی به سوئیس و اتریش از یازدهم تیر ماه آغاز شده و گفته شده بسته پیشنهادی اروپا برای حفظ برجام از محورهای عمده مذاکرات او با مقامهای این دو کشور خواهد بود. رئیسجمهوری ایران شامگاه دوشنبه، در شهر برن، با همتای سوئیسی خود دیدار و گفتوگو کرد.