قزاتمپروم، شرکت دولتی اتمی قزاقستان از خروج شرکت دولتی روس‌اتم از چند طرح مشترک خبر داد. مشخص شد که روس‌اتم سهام خود را دست‌کم در سه معدن استخراج اورانیوم در قزاقستان به چین می‌فروشد.
این در حالی است که کمتر از سه هفته پیش ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، طی سفر به آستانه، قزاقستان را «متحد و همتای مورد اعتماد روسیه» خطاب کرد و اجرای پروژه‌های بزرگ جدید از جمله احداث یک نیروگاه اتمی توسط روس‌اتم در این کشور را ضامن گسترش همکاری‌های دوجانبه خوانده بود.
در بیانیهٔ شرکت دولتی اتمی قزاقستان آمده که «اورانیوم وان»، شرکتی متعلق به روس‌اتم که مسئول استخراج اورانیوم در خارج از روسیه است، ۴۹.۹ درصد سهام خود در معدن «زارچنویه» را به یک شرکت چینی متعلق به«شرکت توسعهٔ منابع اتمی و اورانیوم» فروخته است و برای واگذاری ۳۰ درصد سهام خود در معدن «خراسان-اورانیوم» و ۳۰ درصد سهام شرکت «قزل‌قوم» به «مجمتع کلی برق اتمی چین» آماده می‌شود.
مجموعاً سه شرکت دولتی در چین مشغول توسعهٔ فناوری و احداث و مدیریت نیروگاه‌های اتمی هستند.
قزاتمپروم صاحب بزرگ‌ترین ذخایر اورانیوم در جهان است اما ظرفیت فرآوری و پردازش اورانیوم را در اختیار ندارد. این شرکت اعلام کرد که در معاملات روسیه و چین، سهم قزاقستان تغییر نکرده است.
چندی پیش میرجان یوسف‌اف، مدیرعامل قزاتمپروم به نشریهٔ بریتانیایی «فایننشنال‌تایمز» گفت که پس از اعمال تحریم‌ها علیه روسیه، فروش اورانیوم توسط قزاقستان در بازار بین‌المللی با مشکل روبرو شده. حدود ۲۹ درصد اورانیوم قزاقستان به اروپا صادر می‌شود.
کارشناسان روسی که با «ودومستی» مصاحبه کرده‌اند معتقدند فروش برخی از دارایی‌های روس‌اتم در قزاقستان به نفع این شرکت بوده است.
عده‌ای در عین حال معتقدند که جنگ علیه اوکراین و وابستگی روزافزون به چین باعث شده تا موقعیت مسکو در عرصهٔ بین‌المللی از جمله در میان متحدانش در آسیای میانه تضعیف شود و پکن از این شرایط به نفع خود استفاده می‌کند.
ظرفیت معادن اورانیوم قزاقستان
قزاقستان یکی از کشورهای مهم در استخراج اورانیوم جهان است و روسیه نقش قابل‌توجهی در مدیریت معادن این کشور دارد.
معدن اورانیوم «زارچنویه» واقع در جنوب قزاقستان در سال ۱۹۷۷ به بهره‌برداری رسید و قرار است تا چهار سال دیگر دایر باشد. بر پایهٔ داده‌های رسمی، در حال حاضر حدود ۳ هزار و پانصد تن اورانیوم در این معدن قابل استخراج است.
«خراسان-اورانیوم» دارای ۳۳ هزار تن اورانیوم است و تا چهارده سال دیگر قابل بهره‌برداری است. «قیزل‌قوم» غیر از معدن استخراج اورانیوم همچنین دارای تاسیسات فرآوری است اما اطلاعات بیشتری در این زمینه ارائه نشده است.
به گزارش روزنامهٔ روسی «ودوموستی»، روس‌اتم همچنین دارای ۱۰۰ درصد سهام «معدن و کارخانهٔ شیمی» در شهر استپنوگورسک، ۷۰ درصد سهام «شرکت معدن و شیمی جنوب» و ۵۰ درصد سهام شرکت‌های «قراتائو» و «آکبس‌تائو» است؛ این دارایی‌ها حدود ۴۹ درصد معدن «بودینوسکویه» که یکی از بزرگ‌ترین معادن استخراج اورانیوم در قزاقستان است را به روسیه اختصاص می‌دهد.
به گزارش رویترز، روسیه دارای سهام در شش معدن از ۱۴ معدن استخراج اورانیوم در قزاقستان بوده و هنوز مجموعاً حدود ۲۵۵ هزار تن اورانیوم در معدن‌های این کشور را کنترل می‌کند. براساس همین گزارش، روسیه در سال گذشته ۴۸۳۱ تن اورانیوم در قزاقستان تولید کرد و همچنان با حدود ۴۴ درصد کل ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم یکی از شش بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ اورانیوم در جهان است.
