شماری از دیپلمات‌های ارشد پیشین جمهوری اسلامی نسبت به بی‌عملی حاکمیت در جلوگیری از وخیم‌تر شدن روابط ایران و اروپا، هشدار دادند.
این هشدار همزمان با ادامه نشست‌های پارلمان اروپا درباره بررسی راه‌های پاسخگو کردن جمهوری اسلامی نسبت به خشونت‌ها در قبال معترضان و بازگشت سفیر بریتانیا در ایران به لندن برای «مشورت»، صورت می‌گیرد.
به دنبال اعدام علیرضا اکبری، شهروند ایرانی- بریتانیایی، روابط دو کشور و نیز سایر کشورهای اروپایی که پس از افزایش خشونت‌ها علیه معترضان متشنج شده بود، تیره‌تر شده است.
به گزارش گاردین، حمید ابوطالبی، نماینده سابق جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه اروپا و مشاور سیاسی پیشین حسن روحانی، با انتشار تصاویر شعارنویسی روی دیوار سفارت بریتانیا در تهران، به این حرکت واکنش نشان داد.
او در توییتر خود نوشت که دیپلماسی ایران «به اسارت افراطیون درآمده» است.
وی در ادامه این پرسش را مطرح کرد که «وزارت خارجه کجای این سقوط قرار دارد؟ آیا نباید اداره روابط بحرانی ایران و غرب در اولویت باشد؟»
جلال ساداتیان، دپیلمات ارشد پیشین ایران در بریتانیا نیز گفت باید در خصوص مسائل حقوق بشری و احیای برجام با اروپایی‌ها به تفاهم رسید و نشست‌هایی را در این زمینه برگزار کرد.
محمد صدر، رئیس پیشین بخش اروپای وزارت خارجه و عضو دوره کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام در آغاز هفته در گفت‌وگو با سایت اعتمادآنلاین گفت که شخصا نزد ابراهیم رئیسی رفته و به او هشدار داده که عدم کوشش برای احیای برجام و وخیم‌تر شدن وضع اقتصادی، سبب خواهد شد که مشکلات کشور «لاینحل» بماند و دولت او مسئول وخامت اقتصادی شناخته می‌شود.
محمد صدر افزود که سه گروه با احیای برجام مخالف هستند؛ برخی از نیروهای امنیتی، «کاسبان تحریم‌ها» و عواملی که از سیاست خارجی و روابط بین‌الملل «درک درستی ندارند».
وی در عین حال گفت که ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، به او گفته دستور داده برجام «پیگیری شده و به سرانجام برسد.»
برخی از تحلیلگران داخل کشور می‌گویند جمهوری اسلامی در شرایط مشابه ۳۰ سال قبل در ماجرای ترور میکونوس، کشتن رهبران کرد در برلین آلمان که کشورهای اروپایی همگی سفیران خود را از ایران فرا خوانده و سفیران ایران را اخراج کردند، قرار گرفته است.
در چهار ماه اخیر که خشونت نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی نسبت به معترضان بالا گرفت، و پس از اعدام شماری از بازداشت‌شدگان، آلمان بارها سفیر ایران در برلین را احضار کرده است.
فرانسه، هلند، بلژیک، بریتانیا، دانمارک، سوئد، نروژ و شمار دیگری از کشورهای اروپایی پیاپی با محکوم کردن جمهوری اسلامی ایران به خاطر خشونت‌های اخیر، سفیران ایران را احضار کرده‌اند.
اتحادیه اروپا و بریتانیا نه تنها به دلیل سرکوب معترضان و جوانان از سوی حکومت ایران، بلکه به خاطر حمایت تسلیحاتی جمهوری اسلامی از روسیه که به کشتار غیرنظامیان اوکراین دامن زده، مقامات و نهادهای متعدد حکومت ایران را تحریم کرده‌اند.
روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا، روز دوشنبه ۲۶ دی، مقابل هزاران تن از ایرانیان اروپا که برای تجمع مقابل مقر این پارلمان، به فرانسه سفر کرده بودند، قول داد که این نهاد اقدامات قاطع بیشتری علیه جمهوری اسلامی ایران را در نظر خواهد گرفت.
تجمع بزرگ ایرانیان در استراسبورگ با درخواست‌های مشخص شامل تروریستی نامیدن سپاه پاسداران، اخراج سفیران ایران از کشورهای اتحادیه اروپا و بازگرداندن سفیران این کشورها از تهران برگزار شد.
سخنگوی ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا و جیمز کلورلی، وزیر خارجه این کشور، روز دوشنبه در جریان نشست مجلس عوام برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران پس از اعدام علیرضا اکبری، مقام ارشد نظامی و امنیتی پیشین ایرانی که شهروند بریتانیا نیز بود، تاکید کردند دولت لندن همراه با متحدان خود اقدامات تازه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ می‌کنند.
جیمز کلورلی پیش از نشست مجلس عوام، با سایمون شرکلیف، سفیر بریتانیا در تهران که برای مشورت به لندن بازگشته نیز دیدار کرد.
وزارت خارجه ایران در دوره اخیر تنها به محکوم کردن اقدامات بریتانیا و کشورهای اتحادیه اروپا به عنوان «دخالت در امور ایران» اقدام کرده و گامی در راستای کاهش تنش برنداشته است.
اما نصرت‌الله تاجیک، سفیر پیشین ایران در اردن، به گاردین گفت درگیر شدن ایران در جنگ روسیه علیه اوکراین و فروپاشی اوضاع اقتصادی ایران، همراه با نارضایی عمومی فزاینده، کشور را به ورطه «خطرناکی» سوق داده است.
سفیر بریتانیا ساعاتی پیش از بازگشت به لندن، همراه با سفیران آلمان و فرانسه در تهران از شعارهای تند و حتی توهین‌آمیز که هواداران اصولگرایان بر در و دیوار سه سفارت در تهران نوشته‌اند، دیدار کردند تا همبستگی خود را به عنوان متحد نشان داده باشند.
در حالی که دولت جمهوری اسلامی نسبت به این رخدادها سکوت کرده، لحن بسیاری از رسانه‌های حکومتی و گاه صدا و سیما در بازتاب این حوادث، حاکی از تایید تلویحی این رویه است.
از جمله حملات لفظی به بریتانیا از پس از اعدام علیرضا اکبری، که جمهوری اسلامی او را «ابرجاسوس» بریتانیا معرفی کرد، افزایش یافته است.
۳۶ دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی نیز دو ماه پیش در نامه‌ای که در رسانه‌های ایران بازتاب یافت، هشدار دادند که اشتباهات فاحش در سیاست خارجی، از جمله در تجهیز روسیه به پهپادهای انتحاری که در جنگ اوکراین به کار رفته، تاثیرات مخربی در داخل نیز بر جا گذاشته است.
