آمارهای شرکت اطلاعات انرژی، کپلر، که در اختیار رادیو فردا قرار گرفته نشان از افت چشمگیر صادرات نفت ایران از زمان اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه و تلاش این کشور برای تصاحب بازارهای ایران در چین دارد.
همچنین رادیو فردا به لیستی از نفتکش‌های خارجی دست یافته که قبلاً در خدمت انتقال پنهانی نفت ایران به چین بودند، اما اکنون ایران را رها کرده و به سراغ انتقال نفت روسیه رفته‌اند.
شرکت تحلیل امور کشتیرانی «وُرتکسا» نیز شامگاه پنجشنبه ۳۰ تیرماه با اشاره به تلاش روسیه برای تصاحب بازار نفت ایران در چین، از ۱۱ فروند نفتکشی خبر داد که که قبلاً نفت ایران را حمل می‌کردند و از بهار امسال اقدام به حمل نفت خام روسیه می‌کنند.
بر اساس این گزارش، بعد از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و تحریم‌ها غرب، صادرات نفت روسیه به چین به شدت افزایش یافته و جای نفت ایران را گرفته است.
این گزارش نام نفتکش‌ها را منتشر نکرده، اما کلر جانگمن، مسئول ردگیری نفتکش‌ها و رئیس ستاد سازمان «اتحاد علیه ایران هسته‌ای»، روز جمعه ۳۱ تیرماه به رادیو فردا گفت که طیفی از نفتکش‌ها با پرچم‌های خارجی که قبلاً نفت ایران را حمل می‌کردند، اکنون به سراغ نفت روسیه رفته‌اند.
خانم جانگمن می‌گوید نام ۱۱ نفتکشی که از ایران به سمت نفت روسیه چرخیده‌اند، VERGIOS (با پرچم بلیز)، FEYHA N (با پرچم مارشال)، GOBY (با پرچم ویتنام)، CLYDE NOBLE و CRESTED (با پرچم پاناما)، HANA (با پرچم تانزانیا)، DELPHI (با پرچم گابن)، AFRA CROWN و MEROPE و NOSTOS (با پرچم لیبریا) و AMELIA (با پرچم مالزی) است.
این کشتی‌ها در سه هفته ابتدایی ماه جاری میلادی، به جای نفت ایران، روزانه ۲۵۰ هزار بشکه نفت روسیه را بارگیری کرده و به سمت بازارهای آسیایی در هند و چین در حرکت هستند.
این نفتکش‌ها معمولاً با خاموش کردن سیستم ردیابی خود و عملیات انتقال پنهانی محموله‌های نفتی در دل دریاها به نفتکشی دیگر برای مخفی نگه داشتن مبدا و مقصد نفت صادراتی تلاش می‌کنند.
تاکنون گزارش‌های متعددی از تصاحب بازارهای نفتی ایران در چین توسط روسیه منتشر شده است.
هم‌زمان شرکت اطلاعات داده، کپلر، روز جمعه به رادیو فردا گفت که چین واردات روزانه نفت خام از ایران را از ۸۹۷ هزار بشکه در سه ماهه ابتدایی ۲۰۲۲ به ۷۲۹ هزار بشکه در سه ماهه دوم سال کاهش داده است.
روسیه ۲۴ فوریه امسال تهاجم نظامی به اوکراین را آغاز کرد و به تبع آن مورد تحریم غرب قرار گرفت.
خانم جانگمن که مسئول بخش ردیابی نفتکش‌ها در سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای است می‌گوید بر اساس اطلاعات آنها که برخلاف کپلر نه بر اساس «سیستم شناسایی خودکار»، بلکه بر اساس تصاویر ماهواره‌ای است، میزان صادرات نفت ایران در سه ماهه ابتدایی امسال حدود یک میلیون و ۲۱۷ هزار بشکه بود، اما بعد از تحریم‌های غرب علیه روسیه در سه ماهه دوم سال به یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
آمارهای وُرتکسا نیز نشان می‌دهد صادرات نفت ایران از ۹۸۰ هزار بشکه در سه ماهه ابتدایی امسال به ۸۲۰ هزار بشکه در سه ماهه دوم کاهش یافته است.
به رغم تفاوت در ارزیابی میزان صادرات نفت ایران، هر سه نهاد اطلاعات انرژی در افت چشمگیر صادرات نفت ایران به چین، بعد از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین متفق‌القول هستند.
خانم جانگمن همچنین گفته است نفت ایران تحت نام نفت دیگر کشورها از جمله عمان و مالزی راهی چین می‌شود و به ندرت در آمارهای دولتی چین به آن اشاره می‌شود.
آمارهای رسمی گمرک چین نشان می‌دهد این کشور در نیمه ابتدایی امسال روزانه تنها ۳۰ هزار بشکه نفت از ایران دریافت کرده است.
هند نیز قبل از تحریم‌های آمریکا دومین مشتری بزرگ نفت ایران بود، اما طی سه سال گذشته خرید نفت از ایران را متوقف کرده است.
هند تا پارسال روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت از روسیه خریداری می‌کرد، اما طی ماه‌های گذشته این رقم را به شدت افزایش داده و حتی در ماه ژوئن به رکورد ۹۵۰ هزار بشکه در روز رساند.
در صورت لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران که البته با توجه به وضعیت مذاکرات برجام بعید به نظر می‌رسد، احیای صادرات نفت ایران به هند با توجه به اوج‌گیری صادرات نفت روسیه با مشکلی اساسی مواجه خواهد شد.
