در متن مقدس مسلمانان سورهای به نام سوره جن وجود دارد و سخن از جن و انس به میان میآید. جن در زبان عربی به معنای پوشیده و پنهان است. آنها که به وجود موجوداتی مثل جن در کنار انسانها یا فراتر از آنها باور دارند میگویند جنها وجود دارند و منشأ تأثیراتی هم هستند اما همیشه و همه جا دیده نمیشوند.
منتقدان، این باورها را خرافههای عوامانه و اغلب برآمده از مذهب میدانند. نه علم و نه هیچ پژوهش مستند و مستدلی تا به حال وجود چنین موجوداتی را ممکن ندانسته است. ریچارد داوکینز، استاد رفتارشناس و زیستشناس فرگشتی احتمال وجود جن و موجوداتی از این دست را برابر با احتمال وجود پلنگ صورتی در جهان واقعی دانسته است. با این حال حتی همین حالا هم باور به وجود و تأثیر جنها همچنان طرفدارانی دارد.
در برنامه این هفته تابو به درخواست بسیاری از شما شنوندگان این برنامه پاسخ دادهایم و درباره همین موضوع بحث میکنیم.
دکتر تقی کیمیایی اسدی، فوق تخصص طب تشخیص الکتریکی و نویسنده کتاب خلقت و تکامل مغز و روان و احمد شماعزاده، نویسنده و پژوهشگر علوم قرآنی در این برنامه مهمان ما هستند.
آقای شماعزاده، من از شما میپرسم؛ آیا موجوداتی به نام جن که در قرآن کتاب مقدس مسلمانان هم به آنها اشاره شده اساساً میتوانیم بگوییم که وجود دارند و اگر که شما طرفدار این ایده هستید که وجود دارند استدلال شما برای باوری که دارید چیست؟
احمد شماعزاده: بله. البته به جز قرآن، انجیل و تورات هم قائل هستند. مسیحیها معتقدند و در تورات هم ذکر شده. من در دورهای که دانشجوی جامعهشناسی بودم یکی از درسهای ما انسانشناسی بود. ضمن انسانشناسی متوجه شدم که انسانشناسان به موجوداتی بر میخورند که در کارهاشان ماندهاند. میگویند مثلاً اهرام مصر که ساخته شده خب نمیتوانسته به دست انسان بوده باشد. آن زمان این تکنولوژی نبود. از این قبیل زیاد بود.
از آنجایی که من از جوانی مرتب قرآن هم میخواندم و با سوره جن آشنا بودم قرآن را منظومه هستی میدانم. هر چیزی در قرآن آمده برای بشر لازم بوده که آمده. دنبال این موضوع رفتم و هر چه تحقیق کردم دیدم دانشمندان هم همینطور. دنبال این موجود رفتهاند ولی اسمش را نمیگذارند جن. اسمش را چیز دیگری میگذارند. مثلاً میگویند خدایان. مثل اریک فون دنیکن که کتابهای بسیاری زیادی نوشته و موضوع همهشان هم همین جن است ولی او میگوید خدایان. کتابهای زیادی درباره موجوداتی نوشته میشود که نمیدانند آن موجود چیست؟
از طرفی که قرآن میگوید این موجود چیست و کیست و یک سوره کلاً اختصاص داده به اسم جن. بیش از ۱۵۰ به طور متفرقه در کل قرآن هست که موضوعشان جن است. قرآن میآید این را قشنگ باز میکند که در چندین هزار سال پیش از ورود انسان به کره زمین و خلقت انسان این جن بوده. جنساش را هم میگوید که ما این را پیش از انسان آفریدهایم از حرارت و انرژی حرارتی؛ «مِن مارج منِ نار». وقتی قرآن نازل شد جنها گفتند که ما در پایگاههای شنود فضایی که مینشستیم و استراق سمع میکردیم حالا دیگر نمیتوانیم و معلوم میشود که وقتی قرآن نازل شده جنها از پرواز منع شدند و دیگر نمیتوانستند پرواز و استراق سمع کنند. حالا نمیدانیم که آیا آنها وسایل رفتن به فضا را داشتند یا با بدن خودشان میرفتند. این هنوز پوشیده است.
آقای شماعزاده پس اگر بخواهم استدلال شما را خلاصه کنم شما از استدلال دروندینی و عمدتاً بر اساس آنچه که در قرآن، کتاب مقدس مسلمانان است استفاده میکنید. اجازه بدهید که از دیدگاه بروندینی با آقای دکتر تقی اسدی کیمیایی همراه بشویم. آقای دکتر شما چه تفسیری میتوانید بکنید از آنچه که از آقای شماعزاده شنیدید و آنچه که علم در این مورد برای ما برای گفتن دارد؟
تقی کیمیایی اسدی: اول اینکه از نظر علمی دنیا، دنیایی مطلقاً فیزیکی یا طبیعی است و هیچ اثری از هیچ نهاد، ماهیت، انرژی یا هر چیز دیگر ماوراءالطبیعه در آن وجود ندارد و هیچ کدام اینها قابل اثبات نیستند. تمام نهادهایی که در طول تاریخ توسط بشر به وجود آمدهاند هیچ کدامشان نتوانستهاند [این چیزها را] ثابت کنند و قابل اثبات هم نیستند. منجمله جن که بیشتر در فرهنگ عربی آمده تا هر فرهنگ دیگری و از همین طریق هم وارد قرآن شده.
از طرف دیگر ما واقعاً نمیتوانیم قرآن را مستندی برای اثبات وجود یک ماهیتهایی بکنیم به خاطر اینکه در قرآن اشتباهات تاریخی بسیار زیاد، اشتباهات علمی بسیار زیاد و اشتباهات کیهانشناسی بسیار زیاد و اشتباهات خلقتشناسی بسیار زیادی آمده که همهشان به طور قطع رد شده و جن هم به احتمال قریب به یقین یکی از اینهاست.
از این گذشته آقای مشاعیزاده باید چند سؤال را جواب بدهند. یکی اینکه آیا جنها موجودات طبیعی هستند یا ماوراءطبیعی. چهگونه یک موجود طبیعی که میتواند بر ما اثر کند میتواند از آتش یا آتش بدون دود - آن طور که آمده - تجسم پیدا کند و بتواند ما زا تحتتأثیر قرار دهد؟ و اگر واقعا یک موجود ماوراءطبیعی است آقای مشاعیزاده چهطوری این را مورد مطالعه قرار میدهد؟ با چه وسیله آزمایشگاهی یا وسیله عینی میتواند وجود این موجودات ماوراءالطبیعه را اثبات کند؟
من تصحیح میکنم آقای دکتر، اسم مهمان محترم دیگر در برنامه ما آقای شماعزاده است…
کیمیایی اسدی: معذرت میخواهم.
خواهش میکنم. آقای شماعزاده پرسشهای آقای کیمیایی اسدی را شنیدید. مهمترین وجهی که ممکن است پرسش شنوندگان این برنامه هم باشد این است که جن را که شما به وجودش معتقد هستید موجودی طبیعی میدانید یا ماوراء طبیعی؟
شماعزاده: اولاً اینکه ایشان قبل از اینکه پرسش کنند تمام عقاید نمیدانم چندمیلیارد مسلمان داریم؟ همه را زیر سؤال بردند. در اصل تهمتی که زدند به قرآن و به مسلمانان برای امثال من خیلی گران است در صورتی که ما میبینیم دانشمندان روزبه روز… مثلاً موریس بوکای [پزشک مسلمان فرانسوی] در مورد ژنتیک میگوید من تعجب میکنم که ۱۴۰۰ سال پیش قرآن ژن و جنین را این گونه [توضیح داده]. قرآن این است.
جن موجودی است که از نظر فیزیکی و حتا قوای درونی مثل انسان است. هم ناطق است و عقل دارد و هم میتواند نطق کند. میتواند بیان کند و سمبلسازی کند. مسئول است. یعنی کسی نیست که همین طوری به این دنیا آمده باشد و برود. مثل انسان مسئول است. یعنی اینکه در دنیای پس از مرگ و رستاخیز باید جواب پس بدهد. به هیچ وجه موجودی موهوم یا ماوراءطبیعی نیست. عین انسان است. همه چیزش عین انسان است. تفاوتش این است که از آنجایی که جن چند هزار سال پیش از انسان آفریده شده مسلماً تجربهها و دانشهای زیادی را به دست نیاورده. از نظر هوش و تواناییهای دیگر از انسان برتر است و قدرت پرواز هم داشته اما از نظر معنوی نه. چون که جنها از روح الهی برخوردار نیستند و از درجه پایینتری از انسان قرار دارند. به خاطر همین که روح الهی ندارند پیامبران از میان آنها ظهور نمیکنند.
آقای شماعزاده به هر حال توصیفاتی کردید از موجودی به نام جن که به وجودش معتقد هستید. اجازه بدهید که برگردیم به آقای کیمیایی اسدی. آیا به لحاظ علمی موجودی مثل انسان که یک مجموعه پیچیدهای است از مغز و اعصاب و روان و کارکردهای ظریف و نتفاوت اعضا؛ از نظر پزشکی، زیستشناسی یا علوم دیگر اساسا وجود دارد در جهان هستی؟
کیمیایی اسدی: یک پیشفرض محالی در این طبیعت جن هست که از آتش درست شده. اول باید ببینیم که آتش چیست؟ آتش محصول ترکیب یک ماده سوختنی با اکسیژن است. در اثر این ترکیب اتصالات بین اتمی این ماده سوختنی فرومیریزد و گرمای زیادی تولید میکند که این گرما به صورت حرارت و نور درمیآید. که حرارتش مشخص است و نورش هم به خاطر حرکت بازگشتی الکترونهایی است که از مدارهای پایین به بالا رفتهاند و برمیگردند و نور ساطع میکنند.
هیچ موجودی نمیتواند از آتش یا از نور تجسم پیدا کند. اگر بخواهد مثل ما انسانها تفکر داشته باشد پس بایستی در وجودش مواد اتمی، پوروتون و نوترون و الکترون وجود داشته باشد تا بتواند در سطح ما فکر کند. در این حالت که از این پوروتونها و نوترونها و الکترونها درست شده مثل ما قابل رویٔت میشود و ما باید بتوانیم بهراحتی ببینیمش یا با وسایل آزمایشگاهیمان به وجودش پی ببریم. در حالی که هیچ وسیلهای تا حالا نشان نداده که چنین موجوداتی به جز در تخیلات و باورهامان که مثل ویروس بین مردم سرایت میکند وجود دارد و اینها هم کاملاً فرهنگی است.
ایشان اشاره کردند که در تورات و انجیل هم هست. چنین چیزی در تورات و انجیل نیامده. معتقد به شیطانها هستند که آنها هم موجودات تخیلی پیشفرضی دیگر هستند ولی چیزی به اسم جن که محصول تفکر اعراب بوده و در عربستان قبیلههایی بودهاند که خودشان را از نسل جنها میدانستهاند [وجود ندارد]. حتی روایت هست از امام جعفر صادق که این کُردهای بیچاره هممیهن ما را از نژاد جنها فرض کرده بودند. اینها چیزهایی است که به درد قرن بیستم نمیخورد. اولاً هیچ موجود متافیزیکی قابل اثبات نیست و ثانیا هیچ موجودی که از آتش یا از حرارت یا از انرژی هست نمیتواند جسم به خودش بگیرد.
آقای دکتر توضیحات شما من را به این پرسش میرساند. حالا آقای شماعزاده و تفکری که ایشان در این برنامه نمایندگی میکنند ممکن است به شما بگویند که آدمهایی بودهاند که تجربیاتی داشتهاند و آمدهاند و گفتهاند ما موجودی را دیدهایم. آدمهایی که به هر حال از خودشان نقل قول کردهاند و تجربه خودشان را گفتهاند. این از کجا میآید؟ آیا میتوانیم توضیحی در این باره بدهیم؟ به هر حال اشخاصی حتی خیلی دچار ترس و نگرانی شدهاند، با دیدن آنچه که حالا در آموزههاشان به آنها گفتهاند این جن است. آنچه که دیدهاند چه بوده؟ آیا میتوانید توضیحی در این باره بدهید؟
کیمیایی اسدی: باورها همیشه توهمزاد هستند و آدم معمولا وقتی که حسهای خارجی کم میشود مثل شب یا تاریکی یا در حمامهای قدیمی که مردم شبها میرفتند و شایع بود که جنها شب میآیند و حمام میکنند مردمی که دچار این باور بودند و از حسهای خارجی هم محروم بودند بهسرعت دچار این توهم میشدند، یک صداهایی یا چیزهایی جلوی چشمشان میآمد بدون اینکه واقعاً وجود خارجی داشته باشد، در سطح توهم یا خیال ایجاد میشد.
ببینید من یک متخصص مغز هستم و با مریضهای روانی بسیاری چه در ایران و در اینجا هم برخورد کردم. مریضهای ایران که بیماری روانی میگرفتند خیلیهاشان با جن رابطه پیدا میکردند ولی تا به حال یک بیمار روانی در آمریکا ندیدهام که بگوید من با جن رابطه پیدا کردهام. ما در تفکر غلطمان کلمه جنون را از همین جن گرفتهایم و فکر میکردیم که کسانی که مجنون هستند یا جنون گرفتهاند بیچارهها بدنشان توسط این موجودات ماوراءطبیعی حالا به قول ایشان طبیعی تسخیر شده و من نمیدانم چهطوری میتواند یک موجود طبیعی دیگر در بدن یک بیمار روانی و آن را تبدیل کند.
من بهوضوح یادم هست که قبل از اینکه دواهای خوب صرع بیاید مریضهایی در خیابان در همدان من میدیدم که میافتادند و تشنج میکردند و مردم که باور داشتند که اینها را جن گرفته در آن حالت دور آنها را خط میکشیدند که جن از آنجا خارج نشود و وارد بدن آنها نشود که آنها هم مصروع بشوند و به خاطر کفاره دیدن این بیمار مصروع بیچاره پول روی او میریختند. ببینید اینها همه باوری هستند و اگر شما باور داشته باشید میتوانید دچار این توهمات بشوید.
آقای شماعزاده به هر حال در ادبیات غیردینی و فولکور هم ما حضور جن را پررنگ میبینیم. مثلاً همین اشارهای که کردند. مثلاً بعضی از بیماریها که هنوز ناشناخته بود در زمانی میگفتند که اینها را جن گرفته. این جنشناسی که شما از آن صحبت میکنید؛ الان که مثلاً ریشههای بیماری صرع و حتی کنترل آن - حالا درمانش نه - ولی کنترل آن مشخص شده، چه پاسخی میدهد که خب قدیمترها میگفتند جن گرفته این شخص را ولی یک اختلال در شبکه اعصاب بدن است. جنشناسی که شما به آن معتقد هستید چه توضیحی در برابر این کشفیات میدهد؟
شماعزاده: عرض کنم که اتفاقاً من میدانستم که دکتر و هر کس که به جن معتقد نیست هر وقت که صحبت از جن میشود بلافاصله یاد حمامها و این چیزها میافتند ولی تلقی من از جن این نیست. اولاً قضیه این که جن از انرژی حرارتی به وجود آمده. این عین کلام قرآن است. خب کسی که معتقد به قرآن نیست هیچ چیز را قبول ندارد این را هم قبول ندارد.
وقتی میگوییم و این را همه دیگر قبول دارند و دانشمندان هم قبول دارند که انسان از ماده آفریده شده، از خاک آفریده شده معنیاش این است که ماده اولیهای که انسان اولیهای که انسان اولیه از آن آفریده شده خاک بوده. جن هم همین طور. جن ماده اولیهاش انرژی حرارتی بوده و الآن جسمی مثل ما دارد. انرژی و ماده به هم قابل تبدیل هستند این دیگر یک بحث ابتدایی علمی است و این را همه میدانند. همین جور که انسان از خاک ساخته شده ممکن است ۱۰ تا موجود دیگر هم باشند ولی قرآن و دین دو تا موجود قبول دارد. میگوید جن و اِنس…
آقای شماعیزاده موجودی به نام جن که از آن صحبت میکنید تا به حال کسی این موجود را دیده؟ توصیفی میتوانید از آن بدهید؟
شماعزاده: بله. بله دیدهاند. در همان آمریکا هم دیدهاند. خیلیها ربوده شدهاند. به وسیله یوفوها. در همان آمریکایی که ایشان میگویند. بله اگر ما بخواهیم حمامهای قدیم را ببینیم نه اما در آمریکا یوفوها آدمهای بسیاری را بردند. همین چند وقت پیش یوفو آمد و فیلمش هم هست که یوفو هلیکوپتر شنود آمریکایی را میبلعد و با خود میبرد. ببینید. قشنگ ویدئو گرفتهاند.
جنها را الآن دیگر در حمام پیدا نمیتوانید بکنید در آسمان باید پیدا کنید. خیلیها را دزدیدند و بردند و برگرداندند. کتابهای مختلفی نوشته شده در آمریکا هم نوشته شده. الآن دیگر یوفوها مثل قدیمها نیستند که امثال دکتر بگویند خطای چشم بوده و اینها. قدیمها میگفتند دیگر. میگفتند این بشقابهای پرنده خطای چشم است.
آقای شماعزاده اگر این نکتهای که شما میفرمایید و تأکیدی که درباره وجود جنها دارید حقیقتاً معنا دارد، خب چرا تا به حال به نظرتان هیچ تحقیق مستند علمی - اگر من اشتباه میکنم من را تصحیح بفرمایید - در مورد وجود جنها به دست نیامده؟ چرا فکر میکنید اگر چنین چیزی وجود دارد، علم که این قدر پیشرفت کرده تا به حال آن را کشف نکرده؟
شماعزاده: همان طور که امثال داوکینز هستند و توهم خدا را نوشتهاند، دانشمندانی هم هستند که برعکس آن را نوشتهاند مثلا فرانسیس کالینز که زبان خدا را نوشته و استدلال آورده. نگاه کنید؛ جن یک کلمه عربی قرآنی است. بله آقای دکتر هم درست میگویند ولی در مثلاً تورات افیلین آمده. دانشمندان دیگر هم اگر رد کردهاند به طور کلی رد نکردهاند…
کیمیایی اسدی: خانم حیدری من میتوانم یک سؤال بپرسم.
خواهش میکنم بفرمایید.
کیمیایی اسدی: آقای شماعزاده، تعداد این جنها چند تاست؟
شماعزاده: مثل این است که بپرسید تعداد موهای سر من چند تاست. این سؤال بیمعنی است.
کیمیایی اسدی: چرا اینها در طول تاریخ وجود دارند و جسمیت دارند؟ چرا نمیآیند در شهرهای بزرگ با مردم در تماس باشند، با من بیاعتقاد تماس بگیرند و مرا معتقد کنند؟ آن داستانهای یو اف او که گفتید، داستانهایی ساختگی و برای شهرتطلبی است. یا یک عده در بیابانهای آمریکا دچار توهم میشوند، درست مثل عربهایی که دچار توهم شدند و جن را آفریدند و اینها را گزارش میکنند. مطبوعات پوپولیستی برای سرگرمی مردم درست کردهاند از یو اف او که میآید و هلیکوپتر میبرد. چنین چیزهایی وجود ندارد. چرا این همه جنهایی که به اندازه موهای سر من و شما یا بیشتر هستند، با کسی تا کنون تماس واقعی نگرفتهاند؟ چرا نمیآیند در آزمایشگاههای علمی خودشان را نشان دهند؟
آقای شماعزاده؟
شماعزاده: واقعاً جواب میخواهید؟ این پرسش خندهدار است، چون …
کیمیایی اسدی: به نظر من حرفهای شما بیشتر خندهدار است. شما به قرآن استناد میکنید که اصلاً نمیدانیم گفته کیست…
شماعزاده: خب شما مطالعه ندارید، مطالعه کنید… اولاً جن یعنی پنهان؛ اگر پنهان نبودند اصلاً به آنها جن نمیگفتند. در ثانی اصلاً من نمیدانم با کسی که خداناباور است و همه چیز را رد میکند چطور میشود بحث کرد.
کیمیایی اسدی: اثبات حرفهاتان برای باورمندان آسان است. ولی شما باید استدلالی داشته باشید که به آنها که باور ندارند حرفتان را بقبولانید. وگرنه به سری آدم خرافاتی که به این چیزها باور دارند، اثبات حرف شما کار سادهای است. به آنها میگویید خدا گفته، قرآن گفته، اما جعفر صادق گفته؛ ولی شما باید اینقدر استدلال قوی داشته باشید که به منی که به درجهای علمی رسیدهام که به هیچ چیز غیر علمی نمیتوانم باور داشته باشم، حرفتان را ثابت کنید.
به من توهین نکنید که چون من باور ندارم قابل بحث با یکدیگر نیستیم. باید بتوانید به من بیباور حرفتان را ثابت کنید، همان طور که من میتوانم به شما ثابت کنم که خلقت بشر در بهشت انجام نگرفته در همین دریاهای گرم آفریقا انجام گرفته و از آنجاست که طی یک تحول و تکامل داروینی ما با اینجا رسیدهایم.
به شما هزاران کتاب میدهم که ثابت کنم برایتان کاملاً حرفتان گمراه کننده است.
آقای شماعزاده، اعتقاد به وجود جنها که حالا در فارسی به اشتباه جمعمیزنند اجنه…
شماعزاده: نه این غلط نیست، اجنه جمع جن است دیگر…
حالا بحث لغوی نمیخواهیم بکنیم ولی پرسش من این است که اعتقاد به وجود جنها امروز به چه کار بشر میآید؟
شماعزاده: متأسفانه همهاش میخواهید این مناظره را بکشانید به توهم و پسرفت و [اینکه] در حمامها، و چیزهایی که مادربزرگها میگفتند… آقای دکتر میگویند که بیایند و به من بگویند [وجود دارند]. اصلاً نمیتوانید… جنس شما و شرایط شما با هم نمیشود… اگر میشد که…
کیمیایی اسدی: اشکال استدلالی شما این است که هر وقت به بنبست میرسید به خدا پناه میبرید…
شماعزاده: من اصلاً اعتقادم از روی قرآن و خداست…
کیمیایی اسدی: ...این موجودات روی زمین که حالا شما میگویید یک عدهشان رفتهاند آمریکای جنوبی… نمیدانم این را از کجا درآوردهاید، که اصلاً چنین چیزهایی واقعاً توهمی و تخیلی است…
شماعزاده: توهمی نیست. اینها حدیث است. حدیثهای موثق است. یک حدیث هست که رمزگشای این است و …
کیمیایی اسدی: ...حدیث هم همین طور است. حدیث هم استدلال منطقی نیست.
آقای شماعزاده، از شما پرسیدم ولی به سؤال من جواب ندادید که اساساً در جهان امروز اعتقاد داشتن به جن چه کارکردی دارد. در بسیاری از مواقع کسانی که به وجود جن اعتقاد دارند، دچار ترس و نگرانی و هراس و مسائلی از این دست هستند که مسائل مثبتی نمیتواند باشد. این اعتقاد چه کمکی به اشخاص میکند و به چه کاری میآید که شما از آن صحبت میکنید و حتی در مورد جنشناسی صحبت میکنید؟
شماعزاده: ما اگر جن را موجودی مثل خودمان بدانیم، ترس از آن میریزد، یعنی اولین خاصیتش این است. جن را بشناسیم به عنوان موجودی مثل ما، ولی شرایط اینکه به همراه ما در یک زمان در روی کره زمین باشد، امکانش نیست و شاید هم در یک فاصله زمانی با ما در همین کره زمین هم باشند. مدارک و اسنادش هست. کتابها در این مورد نوشته شده. شناخت جن خیلی فایده دارد. یعنی اگر ما جن را نشناسیم اصلا انسان را نمیتوانیم بشناسیم. وقتی یک باستانشناس در تحقیقات خودش میبیند که یک مسائلی هست که نمیتواند مال انسان باشد و نمیداند چیست، اسمش را میگذارد موجودات ناشناخته. خب همان موجودات ناشناخته جن است که روی زمین چندین هزار سال زندگی کرده و از خودش آثار گذاشته.
خیلی سپاسگزارم از توضیحات شما. آقای کیمیایی اسدی میخواهم جمعبندی شما را بشنویم.
کیمیایی اسدی: مردم را باید از این توهمات هزاران ساله بیرون آورد. این مردم بیچاره دچار خرافات عمیقی شدهاند؛ مخصوصا در عرض چهل سال گذشته که تفکر دینی بر ایران غلبه کرده این افکار هم یک دکانبازار شده و من نمیدانم که چهطوری آقای شماعیزاده فکر میکند که برداشت ایشان از برداشت هزاران ساله درباره این موجودات ماوراءالطبیعه بهتر است. به جز اینکه فقط بگویند این در قرآن آمده و حرف خداست.
من چهل سال است که با بیماریهای مغز و روان و اعصاب و این چیزها سر و کار دارم. ده دوازده کتاب راجع به ماهیت فیزیکی بدن انسان نوشته و و ترجمه کردهام. هیچ احتیاجی به این حرفها برای انسانشناسی نیست. برای انسانشناسی تنها راه زیستشناسی است. زیستشناسی علمی و بیولوژی مغز.
اگر میخواهید آدم را بشناسید باید مغزش را بشناسید. فقط و فقط همین است. هیچ چیز دیگری وجود ندارد. بقیهاش همه انحرافی و گمراهکننده است و فقط یک عده آدم نادان عامی سادهلوح را گول میزنند و دچار توهمشان میکنند و یک باورهایی که به هیچ دردی نخواهند خورد.
آقای دکتر اگر امروز جوانی ایرانی از تهران به شما مراجعه کند و بگوید من جن دیدهام شما به او چه خواهید گفت؟
کیمیایی اسدی: اولاً که میگویم بلافاصله برو یک متخصص روان شناسی یا روانپزشکی تو را ببیند. بلافاصله. مکث هم نمیکنم. یعنی نه تنها [بگوید] جن دیدهام. اگر بگوید که از غیب برای من ندایی رسید. بلافاصله میگویم قبل از اینکه جنونت به حد کلینیکی و بالینی برسد برو یک متخصص روانپزشکی یا روانشناسی ببین و خودت را درمان کن، قبل از اینکه اختلالت عمیقتر شود.
خیلی سپاسگزارم دکتر تقی کیمیایی اسدی و احمد شماعزاده مهمانان برنامه این هفته تابو.