سه‌شنبه شبِ دهم دی ماه، نخستین فهرستِ فیلم‌های پذیرفته‌شده در دوره پیش‌روی جشنواره فیلم فجر معرفی شد که نشان می‌دهد ظاهراً تعریف «فیلم اول» در نگاه مدیران سینمای حکومتی ایران دچار تغییر شده است.
هیئت انتخاب این جشنواره نام ده فیلم را به عنوان آثار پذیرفته‌شده در بخش «نگاه نو» اعلام کرد. مطابق آیین‌نامه جشنواره فجر، این بخش به نمایش ساخته‌های اول فیلمسازان اختصاص دارد و نام آن نیز در سال‌های گذشته «مسابقه فیلم‌های اول» بود.
در میان آثار پذیرفته‌شده در این بخش، نام چند فیلم خاص امسال سینمای ایران که در نهادهای حکومتی ساخته شده‌اند، به چشم می‌خورد.
یکی از آن‌ها «لباس‌شخصی» نام دارد که یکی از چند محصول امسال «سازمان اوج» متعلق به سپاه پاسداران است. موضوع این فیلم عملکرد حزب توده در سال‌های ابتدایی انقلاب است و در آن شخصیت‌هایی چون نورالدین کیانوری و احسان طبری به تصویر کشیده می‌شوند.
امیرعباس ربیعی، کارگردان ۳۳ ساله این فیلم، پیشتر مداح و طلبه بود و خودش می‌گوید همزمان در حوزه و دانشگاه تحصیل کرده است. او با ساخت چند فیلم کوتاه و نمایش آن در جشنواره فیلم «عمار» از محصولات این جریان محسوب می‌شود که در چند سال گذشته با هدف تربیت طیفی از سینماگران معتقد به ایدئولوژی جمهوری اسلامی شکل گرفته است.
فیلم‌هایی که در این جشنواره نمایش داده می‌شوند همگی مضامینی سیاسی مطابق نظر و دیدگاه‌های طیف نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی ایران دارد. حالا فارغ‌التحصیلان این جریان در حال ورود به سینمای بلند و تسخیر آن با حمایت مالی «اوج» هستند.
تهیه‌کننده فیلم «لباس‌شخصی» حبیب والی‌نژاد است. آقای والی‌نژاد تهیه‌کننده مستند «آخرین روزهای زمستان» بود. این همان مستند معروف بازسازی‌شده درباره حسن باقری، از فرماندهان سپاه پاسداران، است که محمدحسین مهدویان به‌واسطه آن به عنوان تازه‌ترین استعداد سینمای حکومتی معرفی شد.
فیلم دیگر ساخته‌شده در نهادهای حکومتی که نامش در بخش «نگاه نو» جشنواره فجر اعلام شده، «روز صفر» نام دارد. این فیلم ساخته اول سعید ملکان است که پیشتر به عنوان چهره‌پرداز و تهیه‌کننده فعالیت می‌کرد.
آقای ملکان تهیه‌کننده فیلم پرهزینه «تنگه ابوقریب»، محصول خبرساز سال گذشته سازمان اوج، بود. او امسال در مقام کارگردان فیلم «روز صفر» را ساخته است که دومین اثرِ دو سال اخیر سینمای ایران درباره عبدالمالک ریگی، از رهبران گروه‌های مسلح مخالف جمهوری اسلامی ایران، است.
سال گذشته فیلم «شبی که ماه کامل شد» با مضمونی مرتبط با خانواده آقای ریگی در جشنواره فجر به نمایش درآمد و به عنوان یکی از فیلم‌های برتر تقدیر شد.
از سعید ملکان به عنوان یکی از پرنفوذترین سینماگران حال حاضر ایران نام برده می‌شود که ارتباطات نزدیکی با نهادهای قدرتمند در ساختار تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی ایران دارد.
از نکات قابل توجه فهرست فیلم‌های بخش «نگاه نو»ی جشنواره فجر، حضور سه فیلم در آن است که ساخته‌های اول سازندگان‌شان نیستند. مهم‌ترین آن‌ها فیلم «کشتارگاه» است.
عباس امینی، کارگردان این فیلم، پیشتر سه فیلم دیگر ساخته بود که از میان آن‌ها دو فیلم «والدراما» و «هندی و هرمز» در دو دوره مختلف جشنواره فیلم برلین در «بخش نسل» به نمایش درآمده بودند.
محمدرضا لطفی، کارگردان فیلم «ریست»، که نام این فیلم هم در بخش «نگاه نو» اعلام شده، پیشتر فیلم بلند دیگری ساخته بود. فیلم اول او با نام «روایت ناپدید شدن مریم» حتی در دوره‌های قبلی جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده بود.
فیلم «پدران» هم که نامش در بخش «نگاه نو» اعلام شده، ساخته اول کارگردانش نیست. سالم صلواتی، کارگردان این فیلم، هم پیشتر فیلمی به نام «زمستان آخر» ساخته بود.
روابط عمومی جشنواره فجر در خبر اعلام فیلم‌های بخش «نگاه نو» گفته است که این ده فیلم نخستین تجربه فیلمسازان هستند که پروانه ساخت سینمایی خود را از سازمان سینمایی کسب کرده‌اند. بر این مبنا به نظر می‌رسد این جشنواره پروانه ساخت را مبنای محاسبه تعداد فیلم‌های کارگردانان قلمداد کرده است؛ اتفاقی عجیب که جشنواره فجر را به تنها رویداد در دنیا تبدیل می کند که ساخته‌های فیلمسازان را صرفاً بر حسب مجوز به رسمیت می‌شناسد.
در میان فیلم‌های اعلام‌شده در بخش «نگاه نو»، نام فیلم «دشمنان» به کارگردانی علی درخشنده و تهیه‌کنندگی مجید برزگر هم به چشم می‌خورد. آقای برزگر از جمله نخستین امضاکنندگان بیانیه انتقادی «صدای_آبان۹۸» در انتقاد از سرکوب حکومت در جریان اعتراض‌های اخیر ایران بود.
این اعتراض‌ها و سرکوب باعث طرح درخواست‌هایی برای تحریم این دوره جشنواره فجر شده بود، از جمله جمعی از نویسندگان و هنرمندان ایرانی مقیم خارج از کشور در بیانیه‌ای با درخواست از دو چهره تئاتری ایتالیایی برای حضور نیافتن در جشنواره تئاتر فجر خواستار تحریم این جشنواره و جشنواره فیلم فجر شده بودند.
