زهرا رهنورد، از رهبران «جنبش سبز» که در حصر خانگی به سر میبرد، با اعتراض به عملکرد حکومت ایران گفت که جمهوریت در جمهوری اسلامی در حال «سلاخی» و «حذف کامل» است.
خانم رهنورد این سخنان را در پیام کوتاهی که در شبکههای اجتماعی فارسیزبان، همرسان شده و در آستانه سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ایران که قرار است روز ۲۸ خرداد برگزار شود، بیان کرده است.
این دوره از انتخابات به روال معمول با حذف گسترده مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی همراه بود. در عین حال حتی چهرههای شاخص اصلاحطلبان و برخی از اصولگرایان نیز حذف شدند، از جمله اسحاق جهانگیری، معاون رئیس جمهور، و علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس شورای اسلامی. مصطفی تاجزاده نیز در شمار ردصلاحیتشدگان بود اگرچه این امر پیشبینی میشد.
خانم رهنورد در پیام خود بدون اشاره به نام خاصی این حذفها را زمینهای برای کاندیدای خاص و «نورچشمی» دانسته است.
وی عنوان کرد: «شورای نگهبان با عنوان استصوابی، شیوهای را پیش گرفته که انتخابات گویی دغدغه حاکمان است و احراز صلاحیت نورچشمیهای برکشیده آنان.»
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که رفتار ارگانهای حکومتی آشکارا نشان از حمایت آنها از ابراهیم رئیسی، رئیس فعلی قوه قضائیه، دارد.
زهرا رهنورد هشدار داده که «گویا تاریخ در حال تکرار است» و «نتیجه آن که باز مردم هیچکارهاند و جزو جمهور به حساب نمیآیند».
وی با اشاره به بیاعتنایی به رای مردم در جمهوری اسلامی نوشت: «جمهوریت پیش چشم همگان و جهانیان در حال سلاخی و نهایتا در حال حذف کامل است.»
اگرچه اینبار حلقه تایید صلاحیت برای اصلاحطلبان نیز تنگتر شده، اما ایجاد محدودیت برای فعالان سیاسی غیر حکومتی پدیده تازهای در جمهوری اسلامی نیست. طی دهههای گذشته، هیچ کاندیدایی غیر از چهرههای سیاسی درونحکومتی وابسته به اصولگرایان یا اصلاحطلبان مجال ورود به انتخابات را نیافته است.
خانم رهنورد در پیام خود همچنین به موضوع نادیدهگرفتن زنان در جمهوری اسلامی هم پرداخت و گفت: «در این میان، زنان نورچشمی هیچ دار و دستهای به حساب نمیآیند حتی اگر رجل سیاسی باشند.»
وی در این پیام اگرچه به طور مشخص به تحریم انتخابات اشارهای نکرده، اما محتوای پیام وی انتقاد از رویه حکومت در برگزاری و تشریفات انتخاباتی است.
میزان بیاعتنایی به آرای مردمی در این انتخابات به اندازهای آشکار شده که عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، گفته مشارکت احتمالی پایین در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ هیچ مشکل حقوقی ایجاد نخواهد کرد و اعتبار و مشروعیت آن همچنان پابرجاست.
میزان مشارکت مردمی در انتخابات مجلس در سال گذشته نیز بر اساس آمارهای رسمی حدود ۴۲.۵ درصد بود که نازلترین میزان مشارکت از زمان روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی محسوب میشود.
گسترش فقر، تداوم برخوردهای امنیتی با فعالان سیاسی، مدنی و روزنامهنگاران، سرکوب گسترده و خونین اعتراضات مردمی، سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی به دست سپاه پاسداران و پنهانکاری و اظهارات خلاف واقع در اینباره و ناکامی دولت حسن روحانی در تحقق وعدههای انتخاابتی خود در کنار سو مدیریت همهگیری کرونا جزو مواردی است که به شکلی فزاینده و چشمگیر به نارضایتیهای عمومی در سالهای اخیر دامن زده است.
شمار زیادی از فعالان سیاسی، مدنی و فرهنگی و نیز خانواده کشتهشدگان اعتراضات سالهای اخیر در ایران و بستگان مسافرانی که با شلیک موشکهای سپاه پاسداران سرنگون شد، با راهاندازی کارزارهایی خواهان تحریم انتخابات شدهاند.
میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی روز ۲۵ بهمن ۱۳۸۹، در پی صدور فراخوانی برای هواداران خود به منظور اعلام همبستگی با انقلابهای تونس و مصر و اعتراضات در سوریه محصور شدند.
اشاره خانم رهنورد به تکرار تاریخ به ماجرای سال ۸۸ بازمی گردد که میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد انتخابات آن سال، پیروزی محمود احمدینژاد در آن انتخابات را نتیجه تقلب در شمارش آراء و مداخله نهادهای نظامی دانستند.
انتخابات آن سال در نهایت به اعتراضات گستردهای در پایتخت منجر شد که حکومت ایران آن را سرکوب کرد.
بعدها از گفتههای مقامات ایران از جمله فرمانده پیشین نیروی انتظامی چنین برآمد که حصر خانگی آنها به فرمان علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اجرایی شده است.
این دوره از انتخابات در شرایطی برگزار میشود که رشته اعتراضات اخیر سراسری در ایران، از جمله در دیماه ۹۶، مردادماه ۹۷ و آبانماه ۹۸ کلیت نظام جمهوری اسلامی را هدف گرفته و در آنها شعارهایی علیه هر دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا سر داده شده است.