گروه تحقیقاتی «سیتیزن لب» می‌گوید حکومت‌های خودکامه کشورهایی چون ایران، چین، روسیه و آذربایجان، به شکلی گسترده از «جنسیت» و «گرایش جنسی» در فضای مجازی، برای سرکوب فراملی زنان مدافع حقوق بشر و روزنامه‌نگار استفاده می‌کنند.
این گروه تحقیقاتی در دانشگاه تورنتو کانادا روز دوشنبه ۱۲ آذر با همکاری چندین کارشناس و محقق، گزارشی جامع دربارهٔ آزار، اذیت و تهدید جانی و روانی زنان فعال حقوق بشر که در خارج از زادگاه خود زندگی و فعالیت می‌کنند، منتشر کرد.
در این گزارش که در نوع خود کم‌سابقه است، با اشاره به تجارب زیستهٔ ۸۵ زن فعال در حوزهٔ حقوق بشر از ۲۴ کشور، این موضوع بررسی شده که چگونه دولت‌ها و عوامل وابسته به آن‌ها سعی می‌کنند از «جنسیت» و «گرایش جنسی» برای سرکوب این زنان استفاده کنند.
«سیتیزن لب» می‌گوید ایران و چین، هر کدام ۱۳ مورد، و پس از آن روسیه و آذربایجان، هر کدام با ۱۰ مورد، بیشترین تعداد شرکت‌کننده در این تحقیق را به خود اختصاص داده‌اند که این نشان‌دهندهٔ میزان سرکوب فراملی از سوی دولت‌های این کشورها است.
زنان شرکت‌کننده در این تحقیق گفته‌اند این حملات از «توهین جنسی» و «نظرات مبتذل» و «پیام‌های حاوی فانتزی‌های مشروح جنسی» تا «تهدید به تجاوز» و «حملات مرتبط با زندگی شخصی» آن‌ها را در بر می‌گیرد.
این حملات بیشتر زنانی را هدف قرار داده که «با اظهارات آنلاین خود سانسور دولتی و هنجارهای مردسالارانه را در کشورهای خود به چالش کشیده‌اند».
بر این اساس «زنان مدافع حقوق بشر تبعیدی و خارج از کشور که هدف سرکوب فراملی دیجیتال قرار می‌گیرند، نه تنها با تهدیدهای دیجیتالی مشابه همتایان مرد خود مواجه می‌شوند، بلکه اشکال خاصی از آزار، سوء‌استفاده و ارعاب آنلاین مبتنی بر جنسیت را نیز تجربه می‌کنند».
گروه «سیتیزن لب» با بیان این‌که اغلب این حملات بر مواردی چون هنجارهای مردسالارانه و مفاهیم مرتبط با «آبروی خانواده» استوار هستند، اعلام کرد این حملات منجر به آسیب‌هایی چون «شکست‌های حرفه‌ای»، «انزوای اجتماعی»، «تخریب روابط نزدیک»، «فشارهای عاطفی شدید» و «تروماهای روان‌شناختی» می‌شود.
پژوهش این گروه نشان می‌دهد دولت‌های اقتدارگرا از «زن‌ستیزی» و «مردسالاری» برای تحریک و ارتکاب اعمال سرکوب‌گرانه با هدف سیاسی مشخص استفاده می‌کنند تا صدای زنان منتقد خود در خارج مرزها را خاموش کنند.
در گزارش «سیتیزن لب» آمده با وجود آن‌که در برخی موارد دولت‌های میزبان تدابیر سیاسی خاصی را در برابر این حملات اتخاذ کرده‌اند، اما زنانی که هدف این حملات بوده‌اند «بارها بر کمبود منابع و حمایت» در این زمینه تأکید کرده‌اند.
همچنین سیاست‌ها و اقدامات شبکه‌های اجتماعی چون فیس‌بوک، اینستاگرام و ایکس (توئیتر سابق) که از آن‌ها برای این هجمه‌ها استفاده شده‌اند، نشان می‌دهد در این پلتفرم‌ها «آگاهی خاصی نسبت به سرکوب فراملی دیجیتال وجود ندارد».
پیش از این نیز گزارش‌هایی از فشار بر فعالان و مدافعان حقوق بشر ایرانی خارج از کشور به ویژه زنان توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی، منتشر شده است.
در همین زمینه خانه آزادی (فریدم هاوس) فروردین سال گذشته گزارش داد تعداد مواردی که حکومت‌های اقتدارگرا اقدام به آزار و سرکوب مخالفان تبعیدی خود کرده‌اند، در سال‌های اخیر افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش هدف این تعداد فزاینده از حکومت‌ها، تلاش برای سرکوب هر گونه اعتراض علیه خود در خارج از کشور و همچنین تلاش برای خاموش کردن صداهای منتقد در جهان است.
