حزبالله لبنان که سالها به عنوان «یاور فقرای شیعه» و «مدافع لبنان در برابر اسرائیل» در میان هواداران خود معروف بوده اکنون نه تنها از سوی اسرائیل و ایالات متحده، بلکه از سوی خود شیعیان جنوب لبنان و عقبه خود تحت فشار مضاعف قرار گرفته است.
این بار معترضانِ به کلیت حکومت (و از آنجمله حزبالله) در مناطق شیعهنشین جنوب، در شهرهای نبطیه، بنت جبیل و صور، به خیابانها آمدهاند و آنطور که در رسانههای مختلف آمده «عجیب این است که بسیاریشان در زمره هواداران حزبالله هستند.»
سوءمدیریتها و فساد گسترده در این کشور اقتصاد آن را به قهقرا برده است. افزون بر این، ادامه سیاست منطقهای ایران و گروه همپیمانش حزبالله، بازگشت تحریمهای سخت آمریکا علیه این گروه را هم به دنبال داشته و این هم بر فشار اقتصادی بر مردم فقیر وابسته به حزبالله افزوده است.
یکی از جنگجویان پیشین حزبالله دیروز دوشنبه، ۱۱ آذر، در مصاحبهای با شبکه خبری «أخبار الآن» وجود «بحرانهای جدی» در درون حزبالله را تأیید کرد و گفت که وضعیت به صورتی است که این گروه ناچار به کاهش حقوق پایه اعضای خود و حتی قطع حقوق برخی از آنها شده است.
او گفت که وخامت وضعیت منابع مالی این حزب به آن حد است که به قطع اعتبار بودجه آموزشهای نظامی و توقف تعدادی از پروژههای نظامی و امنیتی حزبالله رسیده است.
مردم ناراضی لبنان اکنون در خیابانها علیه سیاستمداران کشور فریاد میزنند که «همه باید بروند» و در این زمینه فرقی بین حزبالله و دیگران قائل نیستند. ازجمله شعارهای معترضان این است که «همه یعنی همه، نصرالله هم همینطور». همین امر، ازجمله، باعث شده است که حسن نصرالله، رهبر حزبالله، در این میانه طرف حکومت را بگیرد.
معترضان اکنون کلیت طبقه حاکم را در ویران کردن اقتصاد از طریق سالها فساد و سوء مدیریت مقصر میدانند و حزبالله را هم یکی از همین مقصران به حساب میآورند.
شعار «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» مدتهاست که از سوی معترضان ایرانی به سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی شنیده میشود اما اکنون صدای اعتراضی با روح مشابهی، در میان شیعیان جنوب لبنان هم به گوش میرسد.
اکنون در پی اعزام نیروهای حزبالله برای سرکوب معترضان اقتصادی در خیابانها حتی گزارشهایی از بروز شکاف در صفوف حزبالله لبنان منتشر شده است بدین معنی که برخی از اعضای حزبالله حاضر به سرکوب مردم گرسنه کشور خود نیستند.
یکی از اعضای قدیمی حزبالله، که با نام مستعار «ابوحسین» با وبسایت آمریکایی «دیلیبیست» گفتوگو کرده میگوید: «حزبالله اشتباه بزرگی کرد. حزبالله فکر میکرد قدرتش فراتر از لبنان است، آنها هرگز فکر نمیکردند مردم با این شدت علیه آنها شورش کنند و اکنون به دردسر افتادهاند.»
حزبالله که همواره متمرکز بر گسترش نفوذ نظامی منطقهای خود، در راستای منافع جمهوری اسلامی ایران، بوده برای اجرای برنامههای سیاسی خود فشار اقتصادی زیادی را بر طبقه فقیرتر شیعه کشور تحمیل کرده و اکنون «ابوحسین» میگوید که معترضان حق دارند، و او از دستور رهبران حزبالله برای سرکوب مردم معترض اطاعت نخواهد کرد.
سارا، یک فعال ۳۲ ساله که در اعتراضات نبطیه، در جنوب کشور، شرکت کرده است به خبرگزاری فرانسه میگوید که پیش از این «هیچکس انتظار نداشت که در هیچیک از این مناطق در جنوب لبنان یک کلمه علیه حسن نصرالله، [رهبر حزبالله] یا نبیه بری، رهبر جنبش امل [وابسته به حزبالله] شنیده بشود.»
سوزاندن چادرهای معترضان توسط افراد حزبالله و امل:
انتقاد از حسن نصرالله حتی به تلویزیون المنار کشیده شد؛ شبکه تلویزیونی خود حزبالله. در یکی از مصاحبهها با یکی از معترضان اهل بیروت که از این شبکه پخش شد او به نصرالله گفت که به جای تمرکز بر دفاع از رئیسجمهور سوریه و هزینه کردن برای برنامههای منطقهای «به فکر مردم خودش در لبنان باشد.»
پخش چنین انتقادهایی از تلویزیون المنار بیسابقه است.
حاتم قربیل، یکی از معترضان در تظاهرات نبطیه به خبرگزاری فرانسه میگوید که «وفاداران به حزبالله نسبت به این حزب احساس سرخوردگی میکنند.»
تظاهرات اعتراضی علیه کلیت حکومت لبنان که از شش هفته پیش آغاز شده به مناطق با اکثریت شیعه در جنوب و دره بقاع شرقی هم کشیده شده و هلال خشان، استاد علوم سیاسی در دانشگاه آمریکایی بیروت با اشاره به این وضعیت به خبرگزاری آسوشیتدپرس میگوید که «حضور سنگین شیعیان … یک چالش اصلی ایجاد کرده است: اینکه تعداد زیادی از پیروان این مذهب هستند که دیگر وضعیت موجود را نمیپذیرند. به همین دلیل تصمیم سریع و قاطعی برای خفه کردن این اعتراضها در نطفه گرفته شده است.»
در چنین شرایطی بود که شب دوشنبه، ۴ آذر، حامیان حزبالله سوار بر موتور و مسلح به باتون رهسپار تجمع معترضان به ساختار سیاسی لبنان شدند که این اقدام آنها در نهایت به دخالت پلیس و نیروهای امنیتی و پرتاب گاز اشکآور انجامید.
حرکت موتورسواران حزبالله برای سرکوب معترضان اقتصادی:
خبرگزاری رویترز به نقل از رسانههای محلی نوشت که در شهر صور، واقع در جنوب لبنان، حامیان حزبالله و امل به چادرهای معترضان حمله کرده و آنها را به آتش کشیدهاند؛ بهطوریکه نیروهای امنیتی وارد عمل شده و حتی اقدام به تیراندازی هوایی کردند. افراد حزبالله شیعههای معترض به وضعیت اقتصادی را «عامل آمریکا» میدانند.
حزبالله که از پشتیبانی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است قدرتی بیشتر از ارتش لبنان پیدا کرده و در سیاست کشور نیز دارای کرسی و نفوذ است.
اما در ادامه سیاست مهار حزبالله، روز دوشنبه ۱۱ آذر خبر رسید که دولت آمریکا کمک نظامی ۱۰۵ میلیون دلاری تازه خود به ارتش لبنان را که بدون توضیح مشخصی مسدود شده بود اکنون آزاد کرده است.
خبرگزاریها در مورد این مسدود شدن مینویسند که به احتمال زیاد این امر به خاطر نگرانی در دولت دونالد ترامپ نسبت به نفوذ حزبالله در ارتش و رسیدن بخشی از این پول به دست حزبالله بوده، که ظاهراً این نگرانی اکنون تا اندازهای رفع شده است.
در این میان، بهبود یا پایانی برای وخامت شرایط اقتصادی مردم لبنان در افق دیده نمیشود و اعتراضات همچنان ادامه دارد.
بانک جهانی نسبت به رکودی قریبالوقوع در اقتصاد لبنان هشدار داده و گفته است که این رکود میتواند آمار جمعیت فقیر این کشور را از یکسوم به نصف کل جمعیت سوق دهد. بانک جهانی همچنین میگوید بیکاری در این کشور که در حال حاضر برای جوانان، بالای ۳۰ درصد است افزایش خواهد یافت.
سازمان شفافیت بینالملل، لبنان و عراق را در بین فاسدترین کشورهای منطقه از نظر فساد دولتی و اداری ذکر میکنند.
یکی از موفقیتهای محدود معترضان کنارهگیری سعد حریری از مقام نخستوزیری بوده است. حزبالله لبنان که در تشکیل دولت نقش دارد، موافق کنارهگیری حریری نبود.
در همین حال، اعتراضات در لبنان بر یکی دیگر از همپیمانان ایران در منطقه تأثیر منفی گذاشته است. خبرگزاری رویترز در روزهای اخیر نوشت که بحران مالی در لبنان اکنون به سختی به اقتصاد کشور همسایهاش سوریه ضربه زده و منابع حیاتی تأمین دلار سوریه را در تنگنا قرار داده و باعث سقوط شدید ارزش پوند سوریه شده است.
اقتصاد سوریه به دلیل تحریمهای غرب، از نظر بانکی به لبنان وابسته است و دمشق برای ادامه کسبوکار و تجارت به این ارتباط بانکی وابسته است.
اکنون با وضعیت بحرانی لبنان، بانکهای لبنانی کنترل سختی را بر برداشت و انتقال ارز به خارج از کشور اعمال کردهاند و سوریهای ثروتمند دیگر به وجوه خود در بانکها دسترسی ندارد.
رویترز مینویسد که به گفته سه تاجر و پنج بانکدار در دمشق و خارج از کشور، جریان دلار از لبنان به سوریه اکنون به طور کامل متوقف شده است.