ترکیه و نیروهای شبهنظامی مورد حمایت آن، روز چهارشنبه ۱۷ مهرماه، در پی اعلام خروج نیروهای آمریکایی از مناطق شمالشرق سوریه، عملیات خود را در همسایه جنوبی آغاز کردند.
یک هفته از این عملیات جنجالی میگذرد و پیامدها و واکنشها به آن ادامه دارد.
رئيسجمهوری ترکیه میگوید هدف از این عملیات مبارزه با «تروریسم» و ایجاد یک «منطقه امن» است. او عملیات را «چشمه صلح» نامگذاری کردهاست. اما این عملیات منتقدان مختلفی نیز دارد.
منتقدان آنکارا میگویند هدف این عملیات نه مقابله با تروریسم که نبرد با کردهای سوریه است که در شمال شرق آن کشور نفوذ سیاسی و نظامی خود را گسترش دادهاند و تا کنون از چتر حمایتی ایالات متحده برخوردار بودند؛ اما دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در نهایت خواستار خروج نیروهای کشورش از منطقه شد. آنچه خود بازتابها و انتقادهایی را همراه داشت و به واکنشهای دیگری از سوی آقای ترامپ انجامید.
عملیات ترکیه از همان روزهای اول با انتقادهای جهانی روبهرو شد. آقای اردوغان اما با تاکید بر آنچه «مقابله با تروریسم» توصیف کرده میگوید آنکارا قصد «ایجاد یک منطقه امن» را دارد که زمینه بازگشت پناهجویان سوری به کشور خود را فراهم کند.
سازمان دیدهبان حقوق بشر سوریه اعلام کرد در ساعتهای اولیه عملیات ترکیه حداقل ۱۱ نفر کشته شدهاند که هشت نفر از آنها غیرنظامی بودهاند.
اما اعلام خروج نیروهای آمریکایی از شمالشرق سوریه از سوی دونالد ترامپ نیز موجی از واکنشها را همراه داشت و حتی به انتقادهایی از سوی قانونگذاران حامی او انجامید.
با این حال دونالد ترامپ گفت کشورش از همان اول هم نباید در خاورمیانه حضور میداشت. وزیر خارجه او نیز گفت واشینگتن چراغ سبزی به ترکیه برای حمله به سوریه نشان ندادهاست.
اندکی نگذشت که عمق و عرض عملیات ترکیه در خاک سوریه بیش از آنکه گفته میشد، گسترش یافت.
در حالیکه پیشروی نیروهای ترکیه ادامه داشت، گزارشهای نگرانکنندهای از وضعیت غیرنظامیان منتشر شد. برخی رسانهها از «تیرباران غیرنظامیان کرد» و یا «اعدام» سیاستمدار کرد خبر دادند.
در عین حال گزارشهایی از فرار زندانیان داعش یا بستگان آنها منتشر شد. زندانیانی که تا پیش از عملیات ترکیه تحت نظارت نیروهای کرد نگهداری میشدند. رئیسجمهوری ایالات متحده گفت ترکیه و شبهنظامیان کرد سوریه نباید اجازه دهند زندانیان داعش فرار کنند.
عملیات ترکیه بنا بر گزارشهای اولیه حدود ۱۳۰ کیلومتر عرض و ۳۰ کیلومتر عمق داشت، اما مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، روز ۲۱ مهر ماه به سیبیاس گفت عرض و عمق این عملیات افزایش یافتهاست.
در حالیکه حملات ادامه داشت خبرگزاری رسمی سوریه گزارش داد که ارتش آن کشور نیروهایی را برای مقابله با تهاجم ترکیه به شمال اعزام کرده است.
همزمان، خبرگزاریهای فرانسه و رویترز از مذاکراتی بین کردها و دولت سوریه خبر دادند.
انتقادها و واکنشها به عملیات ترکیه با گذشت یک هفته از آن بالا گرفتهاست.
وزیر دفاع آمریکا، روز ۲۲ مهرماه گفت، رجب طیب اردوغان مسئول تمام عواقب حمله به سوریه از جمله ظهور مجدد گروه «حکومت اسلامی»، و «جنایات جنگی» در این منطقه است.
آمریکا سه وزیر دولت ترکیه را تحریم کرد و تهدید به تحریمهای بیشتر کرد.
دونالد ترامپ روز دوشنبه در توئیتر خود نوشت: «به ژنرالهایم گفتهام چرا ما باید برای سوریه و اسد بجنگیم تا از خاک دشمنمان حفاظت کنیم؟ مشکلی ندارم که هرکسی خواست به سوریه کمک کند تا از کردها حفاظت کند، خواه روسیه باشد، چین یا ناپلئون بناپارت. امیدوارم عالی عمل کنند، ما هفت هزار مایل از آنجا دور هستیم!»
جنگ داخلی سوریه که تا کنون صدها هزار کشته و میلیونها آواره برجای گذاشته، ظاهرا با فراز و نشیبها و جبههگیریهای تازهای روبهرو شدهاست. و به نظر میرسد همچنان کسی پاسخ دقیقی برای این پرسش ندارد که این زنان و کودکان غیرنظامی چه زمانی روی آرامش را خواهند دید.