چند مقام آمریکایی که خواستهاند نامشان فاش نشود هدف اصلی از سفر وزیر خارجه این کشور به خاورمیانه در هفته جاری را تلاش برای ایجاد محور سعودیـعراق در برابر ایران عنوان کردند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در روز شنبه، ۲۹ مهرماه، رکس تیلرسون، وزیر خارجه ایالات متحده، در سفر خود به ریاض، پایتخت عربستان سعودی، قرار است در راه ایجاد ائتلافی نو میان بغداد و ریاض قدم بردارد.
این خبرگزاری در گزارش خود هدف از ایجاد این ائتلاف را «بستن درهای جهان عرب به روی جمهوری اسلامی» و «مقابله با نفوذ روزافزون ایران» در منطقه عنوان کرده است.
رکس تیلرسون جمعهشب آمریکا را برای سفری یک هفتهای به چند کشور خاورمیانه ترک کرد.
آقای تیلرسون در نخستین مرحله از این سفر روز شنبه وارد ریاض شد تا علاوه بر شرکت در کمیته تازهتأسیس «همکاریهای عراق و عربستان»، درباره بحران یمن نیز با مقامهای سعودی گفتوگو کند.
او سپس در روز دوشنبه به دوحه، پایتخت قطر، خواهد رفت و پس از توقفی کوتاه در این کشور، برای نخستین بار در مقام وزیر خارجه آمریکا به دو کشور پاکستان و هند سفر خواهد کرد.
در این میان به نظر میرسد که مهمترین هدف از سفر همین یافتن راهی برای نزدیکتر کردن هر چه بیشتر عراق به عربستان سعودی است تا با این کار، به گفته این گزارش، بغداد از تهران دور شود.
آن طور که آسوشیتدپرس میگوید، طرح دولت ترامپ برای نزدیکتر کردن این دو کشور تازه نیست و چند ماهی است که مشاوران امنیتی رئیس جمهور آمریکا روی آن کار میکنند.
عادل الجبیر در مقام وزیر خارجه عربستان سعودی پس از ۱۴ سال در اسفندماه ۹۵ یعنی چند هفته پس از آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ به همراه هیئتی وارد عراق شد و با حیدر العبادی، نخست وزیر و ابراهیم جعفری، وزیر خارجه این کشور، دیدار و گفتوگو کرد.
این نخستین سفر یک دیپلمات ارشد سعودی به عراق از سال ۲۰۰۳ محسوب میشد.
حال آسوشیتدپرس در گزارش خود میگوید که این سفر نیز به خواسته رکس تیلرسون انجام شده و آمریکا از عربستان خواسته است تا به نشانه «حسن نیت سعودیها و تعهدشان به پایان دادن به کار داعش» این مقام به بغداد سفر کند.
به گفته دو مقام آمریکایی که نامشان فاش نشده، وزیر خارجه آمریکا با این امید به ریاض رفته است که «سعودیهای پولدار را به کمک به پروژههای عظیم بازسازی عراق در شهرهایی چون موصل و حمایت از نخست وزیر این کشور» ترغیب کند.
شهر موصل که میتوان آن را خاستگاه خلافت خودخوانده گروه حکومت اسلامی، داعش، توصیف کرد در تیرماه گذشته به طور کامل از دست این گروه خلاص شد، به دست نیروهای نظامی عراق و با کمک مستقیم جمهوری اسلامی.
این در حالی است که به گفته مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، او در پی «عراقی باثبات است، اما عراق باثباتی که با ایران هم سو نیست».
هربرت مکمستر، مشاور ترامپ، همین چند روز پیش بر نکتهای تأکید کرد که میتوان آن را پیشدرآمدی بر سفر رکس تیلرسون دانست؛ به گفته این مقام عالیرتبه، آمریکا بر اساس راهبردی تازه به دنبال احیای ائتلاف با متحدان سنتی خود در منطقه است تا از این طریق تعادل قوا در این منطقه برقرار شود.
به گفته مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ایران از جنگ در سوریه، عراق و یمن به مثابه ابزاری برای بسط هژمونی خود در منطقه استفاده کرده و کشورهایی مانند اسرائیل و عربستان را با نیروهای نیابتی خود تهدید میکند.
این در حالی است که تهران اتهامهای آمریکا در خصوص اقدامات بیثباتکننده در منطقه را قویا رد کرده و حضور خود در کشورهایی چون سوریه را تنها به دعوت حکومتهای مستقر این کشورها توصیف میکند.
عراق که اکثریت جمعیت آن را شیعیان تشکیل میدهند و عربستان سعودی سنیمذهب در پی تهاجم صدام حسین به کشور کویت در سال ۱۹۹۰ روابط خود را از دست دادند تا همین سالهای اخیر که بار دیگر تلاشها برای رفع کدورت آغاز شد.
در پی همین تلاشها بود که عربستان در سال ۲۰۱۵ سفارت خود در بغداد را بازگشایی کرد.