لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳ تهران ۰۷:۱۴

جامعه یارسان در اعتراض‌های سراسری ایران


یک از تجمعات پیروان یارسان در دفاع از آزادی عقیده
یک از تجمعات پیروان یارسان در دفاع از آزادی عقیده

پیروان یارسان با جمعیت تقریبی دو میلیون نفر، یکی از بزرگترین گروه‌های اقلیت دینی در ایران هستند. بیشترین پیروان یارسان در استان کرمانشاه، ایلات بزرگ گوران و سنجابی می‌باشند که این مردمان قدمتی به بلندای تاریخ دارند و تا پیش از تشکیل ارتش ملی در زمان پادشاهی رضاشاه، به صورت رسمی سَرحَددار (مرزدار) مرزهای ایران بوده‌اند و کارنامه درخشان آنان در جنگ‌های جهانی اول و دوم به گواه اسناد وزارت خارجه ایران، تأییدی بر این مدعاست.

پس از کشته شدن مهسا امینی (ژینا) در بازداشت گشت ارشاد جمهوری اسلامی، موج شدیدی از اعتراضات سراسر ایران را فرا گرفت. گرچه خاستگاه اصلی این اعتراض‌ها را باید در جنبش‌های اعتراضی سال‌های ۹۶ و ۹۸ به سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی حکومت جست‌وجو کرد، اما در این دور از اعتراض‌های سراسری، تمامی اقوام و اقشار شرکت داشتند و نقش هریک از آنان به گونه­‌ای پر رنگ بوده است.

با این حال در استان‌های کردنشین و سیستان‌وبلوچستان، برخورد حکومتی با معترضان با درجه خشونتی بیشتری صورت گرفته است و از این رو اکثر جان‌باختگان از استان‌ها سیستان‌وبلوچستان، آذربایجان غربی، کردستان، و کرمانشاه هستند.

در استان کرمانشاه جامعه یارسان در خط مقدم اعتراض‌ها هستند. این جامعه که برآورد می‌شود بزرگترین اقلیت دینی غیررسمی در ایران باشند، در ۴۳ سال گذشته بیشتر از سایر گروه‌های دینی مورد انواع تبعیض، اجحاف و سرکوب قرار گرفته‌اند.

هرچند پیروان این آیین ایرانی برای کاستن از فشارهای حکومتی، ترجیح داده‌اند کمتر از تبعیض‌های اعمال شده بر آنان صحبت کنند، اما این بار همگام با دیگر معترضان با عزمی راسخ وارد میدان اعتراضات شده‌اند.

شهرک مهدیه یا دره‌دراز (دارَ دِریژ) در کرمانشاه، نمونه‌ای بارز حضور جامعه یارسان در اعتراض‌های سراسری اخیر است؛ شهرکی که سکنه اصلی آن را پیروان یارسان تشکیل می‌دهند و تا کنون در جریان اعتراض‌ها، درگیری‌های شدیدی میان ساکنان و مأموران حکومتی صورت پذیرفته که منجر به جان باختن چند جوان یارسانی و کشته شدن چند تن از نیروهای حکومتی شده است.

همچنین چندین جوان یارسانی دیگر در پی اعتراض‌های اخیر در شهرهای قصرشیرین، سرپل ذهاب و دالاهو در راستای انقلاب ایران جان خود را از دست داده و تعداد قابل توجهی نیز دستگیر و زندانی شده­اند. پیروان یارسان در سایر شهرهای استان کرمانشاه «دالاهو، سرپل ذهاب، صحنه، قصرشیرین و هرسین» به دلیل کوچک بودن محیط شهرها و احتمال شناسایی توسط نیروهای امنیتی، بیشتر در اعتراض‌های شهر کرمانشاه حضور می‌یابند.

پس از بزرگداشت سید خلیل عالی‌نژاد از افراد برجسته جامعه یارسان در آبان ماه ۱۴۰۱، نیروهای امنیتی با برخورد خشن مراسم مذکور را بهم زده و ده‌­ها تن از پیروان یارسان را دستگیر کردند، که این امر منجر به موج اعتراضی شدیدی میان بزرگان و پیروان یارسان شد و بیانیه‌های تندی درخصوص درخواست آزادی پیروان این آیین منتشر شد.

دستگیری پیروان یارسان تنها محدود به استان کرمانشاه نبوده و تعدادی دیگری از آنها در سایر شهرهای ایران در پی اعتراضات اخیر دستگیر، محاکمه و زندانی شده­اند. پیروان این آیین پس از دستگیری هویت دینی خویش را فاش نمی­کنند، زیرا بیم از آن دارند که اتهامات آنها سنگین‌تر شود.

هر چند دستیابی به آمار دقیق جان‌باختگان و دستگیرشدگان یارسانی کاری بسیار دشوار است، اما در میان جان‌باختگان افرادی مانند مینو مجیدی، آرمین صیادی، سینا نادری، کوروش پاژخ، نیکا شاکرمی، رامین کرمی و سپهر عظیمی، به خانواده یارسان تعلق دارند.

سایان مرادی ۲۸ ساله دیگر عضو جامعه یارسان است که ۱۴ آذر ماه توسط نیروهای امنیتی ربوده شد، . از وضعیت او و برخی دیگر از بازداشت شدگان یارسانی اطلاع دقیقی در دست نیست. تعدادی از بازداشت‌شدگان هم در خطر اعدام هستند.

جامعه یارسان بر خلاف ادوار گذشته تاریخ سیاسی ایران که همیشه سهمی از قدرت و لو کم را در اختیار داشته، در چهار دهه حکمرانی حکومت جمهوری اسلامی به دلیل باورهای کهن ایرانی و متناقض با اسلام از هرگونه فعالیت سیاسی و حتی داشتن یک نماینده به صورت کامل محروم بوده است. این در حالی است که از اعضای سرشناس جامعه یارسان در زمان حکومت پهلوی می‌توان به تیمسار عزیزالله پالیزبان، و غلامرضاخان رشید یاسمی اشاره کرد، و تعداد قابل توجهی از افراد این جامعه نیز در این دوره عضو گارد جاویدان شاهنشاهی بوده‌اند.

نظرات طرح شده در این یادداشت، الزاماً بازتاب دیدگاه رادیوفردا نیست.
XS
SM
MD
LG