وزیر نفت ایران می‌گوید دولت حسن روحانی هیچ برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی و تغییر قیمت سوخت در کشور ندارد. این در حالی است که حسن روحانی به تازگی احتمال دونرخی شدن قیمت بنزین را مطرح کرده بود.
بیژن زنگنه چهارشنبه شب، ۲۱ آذرماه، در تلویزیون ایران، برنامه فعلی دولت را «روشن شدن وضعیت خودروها و کارت سوخت» آنها معرفی کرد.
وی با بیان این که «بازگشت کارت سوخت جدی است»، درباره زمان الزامی شدن استفاده از آن گفت که پس از «هماهنگی» با دولت اعلام خواهد شد.
وزیر نفت به روشنی گفت که «دولت تصمیمی برای سهمیه‌بندی و تغییر قیمت ندارد». وی پیش از این نیز گفته بود که «تصمیم دولت افزایش قیمت بنزین نیست»، اما احتمال دارد این کالا را سهیمه‌بندی کند.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که حسن روحانی روز ۱۹ آذرماه احتمال دونرخی شدن قیمت بنزین را طرح کرده و گفته بود: «معمولاً در سایر کشورها بنزین چندنرخی است و در روزهای تعطیل و یا روزهای شلوغ قیمت بنزین متفاوت است، اما ما به قیمت ثابت بنزین عادت کرده‌ایم.»
وی بدون ارائه جزئیات درباره نحوه دونرخی شدن قیمت بنزین پیشنهاد کرد برای تشویق «رانندگان منظم» به آنان «به لحاظ سوخت امتیاز» داده شود.
سهمیه‌بندی سوخت، دونرخی شدن و احیای دوباره کارت سوخت در ایران، مسائلی است که در ماه‌های اخیر به ویژه پس از سقوط ارزش ریال مقابل دلار در میان مقام‌های دولتی ایران مطرح شده است.
با این حال اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، اواخر مهرماه گفته بود که افزایش قیمت بنزین در حال حاضر شدنی نیست و «جامعه کشش ندارد».
پس از اعتراض‌های دی‌ماه ۹۶ مجلس ایران با افزایش قیمت انرژی مخالفت کرد.
با آن که در لایحه بودجه سال ۹۷، مجلس پیشنهاد دولت مبنی بر افزایش قیمت حامل‌های انرژی را رد کرد، به هر حال برنامه ششم توسعه اجازه این افزایش قیمت را به دولت داده است.
مقامات دولت پیش از این گفته بودند که با افزایش ۵۰۰ تومانی قیمت بنزین، قصد دارند ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از این افزایش را صرف بهبود بافت فرسوده، نوسازی حمل و نقل عمومی و توسعه اشتغال کنند.
منتقدان دولت، حسن روحانی را متهم می‌کنند در حالی متمایل به افزایش قیمت بنزین است که به افزایش قیمت گازوئیل در پی این تصمیم و تاثیر مستقیم آن بر وضعیت معیشت شهروندان و قیمت انواع کالا و خدمات بی‌اعتنا است.
برخی نمایندگان مجلس هم می‌گویند دولت روحانی در حالی به اخذ عوارض از محل فروش بنزین به عنوان یک منبع مالی مطمئن برای تأمین بودجه طرح‌های خود می‌نگرد که مردم در شرایط فعلی اقتصادی، تحمل افزایش قیمت بنزین را ندارند.
شماری از کارشناسان نیز می‌گویند کاهش طبیعی تقاضا به دنبال افزایش قیمت عرضه این محصول، موجب افزایش عامل دیگری نیز خواهد شد و آن «اعتراضات مردمی» است.
در همین حال به نظر می‌رسد با توجه به تنگ‌‌ترشدن دایره تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران و رشد طبیعی هفت تا هشت درصدی مصرف بنزین در هر سال در کشور، یکی از راه‌های پیش روی دولت دوازدهم برای تامین بودجه مورد نیاز خود، عوارض ناشی از فروش بنزین باشد.
یکی از استدلال‌های مقام‌های دولتی برای افزایش قیمت بنزین، افزایش قاچاق سوخت به اندازه‌ای است که علی ادیانی، عضو کمیسیون انرژی مجلس درباره بروز «فاجعه بنزینی» در ایران گفته که در حال حاضر، «کف رقم قاچاق بنزین از کشور روزانه ده میلیون لیتر است.»
وزیر نفت نیز درباره میزان قاچاق بنزین در ایران گفته «خدا می‌داند میزان قاچاق چقدر است. ارقامی که مطرح می‌شود درست نیست. گفته شده ۴۰ میلیون لیتر قاچاق می‌شود. ۴۰ میلیون لیتر به معنی ۳۰ هزار تن در روز است که باید ۱۵۰۰ کامیون ۳۰ هزار لیتری این میزان بنزین را منتقل کنند که غیرممکن است.»
زنگنه همچنین افزود که میزان قاچاق بنزین و گازوئیل در ایران نمی‌تواند «روزانه بیشتر از چهار یا پنج میلیون لیتر باشد.»
وی همچنین اضافه کرد: «نشانه‌های قاچاق این است که میزان مصرف در برخی از شهرها امسال ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته یا این که تقاضای برخی شناورها ۵۰ درصد افزایش یافته، در حالی که نه میزان واردات و نه میزان صادرات اضافه شده است.»
«تخلف» کمپانی چینی
وزیر نفت ایران در بخش دیگری از اظهاراتش، به «تخلف» شرکت دولتی «سی‌ان‌پی‌سی» چین که در فاز ۱۱ پارس جنوبی سرمایه‌گذاری کرده، اشاره کرد.
زنگنه گفت از فازهای میدان گازی پارس جنوبی فقط توسعه فاز ۱۱ که به میزان «دو فاز متعارف است، باقی مانده» و پس از خروج توتال از این قرارداد، قرار بود این شرکت چینی کار توسعه این فار را انجام دهد.
وی با بیان این که شرکت «سی‌ان‌پی‌سی» چین بر اساس قرارداد، باید این اقدام را انجام دهد، افزود: «اگر این کار را نکند تخلف کرده است. با این حال ما به این فکر کرده‌ایم که چه باید بکنیم.»
زنگنه توضیحی درباره این‌که برنامه ایران در صورت تخلف این شرکت چیست، ارائه نکرد.
خبرگزاری رویترز روز گذشته از قول سه مقام اجرایی نفتی چین گزارش داده بود که شرکت دولتی «سی‌ان‌پی‌سی» سرمایه‌گذاری در فاز ۱۱ پارس جنوبی را به حال تعلیق درآورده است.
بر اساس این گزارش، این اقدام شرکت چینی می‌تواند به خاطر فشار آمریکا یا تلاش این شرکت دولتی برای کاهش تنش در میانه مذاکرات چین و آمریکا برای عادی‌سازی روابط تجاری دو کشور باشد.
پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که هم اکنون سهمی ۷۰ درصدی در کل تولید گاز ایران دارد. تولید گاز قطر از این میدان مشترک بیشتر از ایران است و وزیر انرژی قطر اخیرا اعلام کرد که می‌خواهد تولید گاز از این میدان را به شدت افزایش دهد تا جایگاه خود به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده گاز مایع جهان را حفظ کند.
به نوشته رویترز، تعلیق سرمایه‌گذاری شرکت چینی در فاز ۱۱ پارس جنوبی می‌تواند تلاش ایران برای جذب سرمایه‌های خارجی در حوزه انرژی را به یاس تبدیل کند.
