در روزهایی که حمله خونین و ویرانگر روسیه به اوکراین همچنان ادامه دارد، بسیاری از مردم جهان به ویژه در غرب، کنجکاوانه به سراغ سریال اوکراینی «خادم ملت» رفتهاند و تکههایی از آن را نیز در شبکههای اجتماعی بازنشر کردهاند.
دلیل کنجکاویهای اخیر درباره این سریال، بازی ولودمیر زلنسکی، رئیسجمهور کنونی اوکراین، در نقش یک معلم تاریخ است که رئیسجمهور اوکراین میشود و به جنگ الیگارشهای فاسد طرفدار روسیه میرود.
در یک قطعه از این سریال که در شبکههایی اجتماعی هزاران بار به اشتراک گذاشته شده است، زلنسکی دو مسلسل را برمیدارد و به سمت نمایندگان پارلمان شلیک میکند تا نفرتی را که او از سیاستمداران فاسد طرفدار روسیه دارد، نشان دهد.
بسیاری از تماشاگران کنجکاو علاوه بر اینکه میخواهند با دیدن این سریال، با وضعیت اوکراین و روابطش با روسیه بیشتر آشنا شوند، قصد دارند بدانند سرانجام چه سرنوشتی برای زلنسکی در این سریال رقم میخورد.
سانسور سریال در ایران با وجود استقبال جهانی
در شرایطی که رهبران جمهوری اسلامی و رسانههای حکومتی از ولادیمیر پوتین در حمله روسیه به اوکراین دفاع کردهاند، این سریال در ایران از سوی حکومت سانسور شده است.
چند روز پیش، رسانههای ایران به نقل از کاربران رسانههای اجتماعی در این کشور اعلام کردند که سریال «خادم ملت» از وبسایت فیلیمو حذف شده و کاربران با جستوجوی این سریال در این پلتفرم «با ارور ۴۰۴ مواجه میشوند».
این در حالی است که با ارائه این مجموعه در نتفلیکس، در دیگر کشورها زمینه برای دسترسی آسان به سریال «خادم ملت» فراهم شده است.
همچنین شبکه فرانسوی-آلمانی آرته که این سریال را به طور رایگان روی وبسایت خود قرار داده، اعلام کرد تا کنون بیش از یک میلیون و هشتصد هزار نفر این سریال را از این طریق تماشا کردهاند.
آرته فصل اول این سریال را چند ماه پیش از آغاز حمله روسیه به اوکراین در سایت خود قرار داده بود، اما حمله روسیه در روز ۲۴ فوریه موجب شد که موج دیگری از تماشاگران برای دیدن این سریال به وبسایت آرته مراجعه کنند.
در روز دوم مارس، این سریال که در سه فصل تهیه شده، تنها حدود هشتصد هزار بازدیدکننده داشت و یک میلیون نفر فقط در عرض چند روز برای دیدن آن به وبسایت آرته مراجعه کردهاند.
آرته اعلام کرده که یکی از دلایل اصلی هجوم مردم برای دیدن سریال «خادم ملت»، اشاره به این سریال در اخبار و گزارشهای مربوط به حمله روسیه به اوکراین است: «روزنامهنگاران بیشتر درباره آن صحبت میکنند، تماشاگران بیشتر به سراغش میروند.»
«خادم ملت» چگونه ساخته شد؟
ولادمیر پوتین و ولودمیر زلنسکی هر دو همنام و هر دو زاده شوروی سابق هستند.
زلنسکی که ۲۵ ژانویه ۱۹۷۸ در شهر کریفیی ریه در جنوب شرقی اوکراین، یک شهر صنعتی با اکثریت روسزبان، به دنیا آمده، در دهه ۱۹۹۰ و پس از پایان تحصیلاتش در رشته حقوق، برای اولین بار با شرکت در یک بازی تلویزیونی، وارد دنیای نمایش و تلویزیون شد.
در سالهای آغازین دهه ۲۰۰۰ که پوتین داشت کنترل خود بر روسیه را تثبیت میکرد، زلنسکی شرکت رسانهای خود را با عنوان «کوارتال ۹۵» تأسیس کرد و به یکی از برجستهترین چهرههای دنیای بازیگری و شو (Show business) در اوکراین تبدیل شد.
تصرف کریمه از سوی نیروهای مسکو و الحاق این شبهجزیره اوکراین به روسیه در سال ۲۰۱۴، نقطه عطفی در تاریخ اوکراین به شمار میرود.
زلنسکی همزمان با این واقعه، ساخت و بازی در فصل اول سریال کمدی-سیاسی «خادم ملت» را آغاز کرد و پس از گذشت بیش از یک سال از الحاق کریمه به روسیه، این سریال به نمایش درآمد.
فصل اول این سریال که شامل ۲۳ قسمت حدوداً ۲۵ دقیقهای است، برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ در اوکراین پخش شد. پخش «خادم ملت» با استقبال بسیار مخاطبان روبهرو شد و ولودمیر زلنسکی را به شهرت بیشتری رساند.
زلنسکی در این سریال، نقش واسیل هولوبرودکو یک معلم تاریخ را بازی میکند که به طور تصادفی به قدرت میرسد. برخی رسانهها درباره کاراکتر زلنسکی در این سریال نوشتهاند که این نقش یک فرد «رکگو اما نسبتاً سادهلوح» است اما «میداند چگونه روح زمانه را تسخیر کند».
در یکی از قسمتهای این سریال، آنگلا مرکل در تماسی تلفنی با واسیل هولوبرودکو به او برای پیوستن کشورش به اتحادیه اروپا تبریک میگوید. هولوبرودکو از خوشحالی از جایش میپرد اما بعد میفهمد که مرکل شماره تلفن را اشتباه گرفته و قرار بوده با رهبر مونتهنگرو تماس بگیرد.
زلنسکی همواره خواهان پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا بوده و اخیرا در جریان حمله روسیه به اوکراین نیز خواستار پیوستن کشورش به این اتحادیه طی روندی ویژه و فوری شده است.
فصل دوم سریال «خادم ملت» در سال ۲۰۱۶ در قالب یک فیلم داستانی بلند ساخته شد و سال بعد به نمایش درآمد. در این فیلم، واسیل هولوبرودکو پس از شکست در انجام اصلاحات مورد نظر صندوق بینالمللی پول، از سمت خود کنارهگیری میکند.
این فصل از سریال، به ستایش از اوکراین در چارچوب یک کارزار انتخاباتی اختصاص دارد. در فصل سوم سریال نیز، پس از پیروزی سوریکوف در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین، هولوبرودکو دستگیر و روانه زندان میشود. نزدیکان هولوبرودکو در تلاشند تا عفو او را به دست آوردند تا دوباره برای تمامت ارضی اوکراین تلاش کنند.
در پایان این سریال، کشور پس از یک دوره ریاست جمهوری یک مرد تاجر و یک زن پوپولیست که کنایهای است به پترو پروشنکو رئیسجمهور پیشین اوکراین و یولیا تیموشنکو، نخستوزیر پیشین این کشور، در وضعیت بدی قرار دارد.
ریاست جمهوری واقعی زلنسکی
اما ماجراجویی سیاسی واقعی زلنسکی سال ۲۰۱۸ با تشکیل حزبی همنام با این سریال آغاز شد و او در پایان این سال، رسماً نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری سال بعد اوکراین اعلام کرد.
زلنسکی سرانجام در دور دوم انتخابات سال ۲۰۱۹، با به دست آوردن بیش از ۷۰ درصد آرا، توانست بر رقیبش، پترو پروشنکو پیروز شود.
او در جریان این انتخابات قول داده بود که درگیری در شرق اوکراین را پایان دهد، حتی اگر به قیمت گفتوگوی رودررو با ولادیمر پوتین رئیسجمهور روسیه باشد.
اما این دو رئیسجمهور تنها یک بار رودررو ملاقات کردند که پوتین در آن به سردی با زلنسکی رفتار کرد؛ زمانی که امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه میزبان آنان در نشستی درباره اوکراین در پاریس بود و آنگلا مرکل صدراعظم وقت آلمان هم در آن نشست حضور داشت.
در این نشست، زلنسکی گفت: «همتایان من میگویند که این نشست به عنوان اولین دیدار، نتایج خیلی خوبی دارد، اما صادقانه بگویم، این نتایج برای من خیلی کم است.»
در سالهای اخیر دشمنی میان زلنسکی و پوتین هر روز بیشتر شد و پوتین هرگز نام زلنسکی را بر زبان نیاورده است؛ درست مثل رفتاری که پوتین درباره الکسی ناوالنی فعال سیاسی و زندانی روس و حریف اصلیاش در داخل روسیه انجام میدهد.
پوتین که حتی چند ساعت پیش از حمله به اوکراین، درخواست مذاکره تلفنی با زلنسکی را رد کرد، درباره زلنسکی توصیفاتی مثل رهبر یک «باند معتادان به مواد مخدر و نئونازیها» به کار میبرد.
در خود اوکراین نیز، سالهای آغازین ریاست جمهوری زلنسکی با انتقادهایی همراه بود. برخی با برجسته کردن سابقه رسانهای-بازیگریاش ،او را با سیاستمدارانی چون سیلویو برلوسکونی مقایسه و به بیتجرگی در عرصه سیاست متهم میکردند. برخی هم او را شبیه شخصیت اصلی سریال «خادم ملت» میدانستند که تصادفی رئیسجمهور شده است.
اما بحران و سپس جنگ با روسیه موجب شد که وجه دیگری از شخصیت زلنسکی نمایان شود؛ شخصیت خونسردی که از همان ابتدای افزایش تنشها میان روسیه و اوکراین از مردم کشورش خواست وحشت نکنند و تسلیم نشوند.
بسیاری در شبکههای اجتماعی و حتی رهبران بسیاری از کشورهای جهان به ویژه در غرب، «شجاعت و عزم» زلنسکی در دفاع از اوکراین را ستودهاند. همچنین رفتار زلنسکی با روسیه برخی از ناظران سیاسی و دیپلماتها را شگفتزده کرده است.
در مجموع، رویارویی کنونی اوکراین و روسیه، که جدیترین بحران غرب با مسکو از زمان پایان جنگ سرد تاکنون است، نقطه عطفی برای ریاست جمهوری زلنسکی به شمار میرود.