وزیر خارجه آمریکا میگوید معلوم نیست ایران آماده بازگشت به تعهدات هستهای خود باشد یا نه؛ اما اگر روند کنونی عدول ایران از تعهدات برجامیاش ادامه یابد، زمان ایران به «نقطه فرار، یعنی مرحله انباشتن مواد هستهای لازم برای ساخت یک واحد از جنگافزار اتمی» به چند هفته کاهش پیدا خواهد کرد.
آنتونی بلینکن دوشنبه ۱۷ خرداد در کنگره آمریکا گفت که «نقطه گریز» ایران برای رسیدن به آن مرحله بنابر گزارشها اکنون «در بهترین حالت چند ماه است.»
او در ادامه افزود که «هنوز معلوم نیست ایران آمادگی دارد کارهای لازم را برای بازگشت به پیروی [از برجام] انجام بدهد یا نه؛ اما در این اثنا، برنامه هستهایاش به جلو میتازد ... و اگر این روند ادامه پیدا کند ... [نقطه گریز] به چند هفته خواهد رسید.»
در همین زمینه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه با اعلام عدم همکاری و پاسخگویی ایران به منشأ ذرات اورانیوم پیدا شده در سایتهای اعلام نشده گفت سطح غنیسازی اورانیوم که توسط ایران انجام میشود، «خیلی نزدیک به سطح لازم برای تولید سلاح هستهای است». وی خواستار ملزم کردن حکومت ایران به پاسخ به پرسشهای آژانس به شکل «روشن و بدون تأخیر» شد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین روز ۲۲ اردیبهشت امسال اعلام کرده بود که نمونهگیریهای انجام شده از تأسیسات هستهای نطنز نشان میدهد که «نوسانات» غنیسازی اورانیوم تا سطح غنای ۶۳ درصد رسیده است.
این نهاد بینالمللی روز دوشنبه ۱۰ خرداد در گزارش تازهای اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به ۱۶ برابر سقف مجاز در توافق بین تهران و قدرتهای جهانی، موسوم به برجام، رسیده است.
آژانس تخمین زده که این ذخایر بالغ بر سه هزار و ۲۴۱ کیلوگرم است، ولی هشدار داده که نمیتواند رقم دقیق را اعلام کند. سقف تعیین شده برای اورانیوم غنی شده ایران ۲۰۲ کیلوگرم است.
آژانس در گزارش خود گفتهاست که از زمان متوقف شدن پروتکل الحاقی توسط ایران در اسفند پارسال، به دادههایی که برای نظارت بر برنامه هستهای ایران ضروری است دسترسی ندارد و ارقام اعلام شده تنها ارزیابی تخمینی خود آژانس است.
بیشتر در این باره: مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی: ایران به سوالات درباره مکانهای هستهای پاسخ نداداین گزارش میگوید که این نهاد به «دادههای دوربینهای نظارتی آژانس و دستگاههای مهر و موم الکترونیکی خود یا به اطلاعاتی که توسط دستگاههای اندازهگیری ثبت میشوند دسترسی ندارد».
ایران یکسال پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ۹۷، به تدریج از تعهدات خود در برجام عدول کرده و از زمان ریاستجمهوری جو بایدن در کاخ سفید در ژانویه امسال، فعالیتهای خود در زمینه غنیسازی را تشدید کردهاست.
در این میان هایکوس ماس، وزیر امور خارجهٔ آلمان روز دوشنبه از ایران خواست تا تلاشهای خود برای احیای برجام را افزایش دهد.
وی اظهار امیدواری کرد که جمهوری اسلامی «اراده سیاسی» لازم برای این کار را داشته باشد.