چند روزی بعد از انتشار گزارش سازمان «اتحاد علیه ایران هستهای» درباره «رشد ۴۰ درصدی» صادرات نفت ایران در سال گذشته، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران جمهوری اسلامی اعلام کرد که پول نفت صادراتی دریافت میشود و وضعیت صادرات نفت «بهتر شده است».
محسن خجستهمهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران روز شنبه ۱۸ دی به خبرگزاری فارس گفته است «از گفتن اعداد و ارقام صادرات معذور هستم» ولی پولهای «بلوکه شده مربوط به فروش نفت ایران قبل از دولت سیزدهم است» در دولت رئيسی «پول نفت دریافت میشود».
این اظهارات در حالی مطرح میشود که در هفتههای اخیر برخی فعالان اقتصادی با اشاره به سیاستهای دولت رئيسی درباره تهاتر نفت با کالا، هشدار داده بودند که کشورهای خریدار در ازای نفت خریداری شده، کالاهای بنجل و نامرغوب به ایران میدهند.
بیشتر در این باره: عضو اتاق بازرگانی: نفت ایران را میبرند و بنجل چینی و چای نامرغوب سریلانکایی میدهنددر ماههای اخیر همزمان با تلاشهای مرتبط با احیای برجام با محوریت دولت آمریکا، گزارشهایی درباره رشد فروش نفت ایران منتشر شده بود و سازمان «اتحاد علیه ایران هستهای» دوشنبه هفته گذشته با انتشار گزارشی گفته بود که ایران در سال گذشته میلادی ۴۱۷ میلیون بشکه نفت (روزانه ۱ میلیون و ۱۴۰ هزار بشکه) صادر کرده که ۴۰ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۰ است.
این سازمان آمارهای خود را از شرکت ردیابی نفتکشها، تانکر ترکرز، دریافت میکند که نشان میدهد در نه ماه ابتدایی سال گذشته میلادی (ژانویه تا سپتامبر) که هنوز دولت حسن روحانی بر سر کار بود، کلا ۳۰۰ میلیون بشکه نفت، میعانات گازی (نوعی نفت خام فوق سبک که از میادین گازی تولید میشود) به همراه محصولات نفتی ایران صادر شده و طی سه ماه آخر سه نیز میزان صادرات نفت ایران ۱۰۰ میلیون بشکه بوده است.
البته این آمارها شامل محصولات نفتی نیز میشود، اما شرکت اطلاعات کالا، کپلر، که در زمینه ردیابی نفتکشها نیز خدمات ارائه میدهد، میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران را در سال ۲۰۲۱، بدون احتساب محصولات نفتی، حدود ۶۲۰ هزار بشکه ارزیابی کرده که نسبت به سال ۲۰۲۰ تقریبا دو برابر شده است.
با اینحال، آخرین آمارهای دیوان محاسبات کشور نشان میدهد که در شش ماه ابتدایی ۱۴۰۰ تنها ۱۴.۵ درصد از درآمدهای صادرات نفت و محصولات نفتی در نظر گرفته شده برای نیمه ابتدایی سال محقق شده است.
در بودجه سال جاری، دولت صادرات روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی را پیشبینی کرده و قیمت هر بشکه نفت در بودجه، ۴۰ دلار در نظر گرفته شده بود. اما در نیمه ابتدایی سال، بر اساس برآورد کپلر، میزان صادرات نفت ایران ۶۵۰ هزار بشکه و قیمت نفت ایران نیز بالای ۶۰ دلار بود.
بدین ترتیب انتظار میرفت میزان تحقق بودجه نفتی در نیمه ابتدایی سال، حدود ۴۲ درصد باشد، نه ۱۴.۵ درصد.
بیشتر در این باره: صادرات نفت ایران به چین «اوج گرفته است»؛ تماس تهران با مشتریان آسیاییعلت این موضوع میتواند به عدم وصول بخشی از درآمدهای نفت صادراتی، وجود دلالها و واسطهها در فروش نفت ایران و اجبار دولت به دادن تخفیفهای زیاد، همچنین تهاتر بخشی از نفت صادراتی با کالا برگردد.
آمارهای سازمان «اتحاد علیه ایران هستهای» نشان میدهد طی سال گذشته ایران ۲۷.۵ میلیون بشکه نفت و محصولات نفتی به سوریه تحویل داده است. مقصد ۶۱.۵ میلیون بشکه نفت و محصولات نفتی صادراتی ایران نیز مشخص نیست.
ایران پارسال نزدیک ۱۲.۶ میلیون بشکه نفت و محصولات نفتی به امارات، ۴.۵ میلیون بشکه به ونزوئلا و ۱.۵ میلیون بشکه به روسیه تحویل داده است.
حدود ۳۱۰ میلیون بشکه نفت ایران نیز راهی چین شده است. آمارهای رسمی چین نشان میدهد که هیچ نفتی مستقیما از ایران دریافت نکرده است. قبلا رویترز و بلومبرگ گزارش داده بودند که ایران با کمک دلالان و تغییر اسناد مالکلیت، بخش بزرگی از نفت خود را تحت نام نفت عمان، امارات، عراق، اندونزی و مالزی راهی چین میکند.