جام جهانی قطر ۲۰۲۲ برای تیم ملی فوتبال ایران به پایان رسید، تورنمنتی که برای جمهوری اسلامی به یک بحران و کابوسی بزرگ بدل شده بود، تا جاییکه اتاق فکر نظام با صرف هزینهای میلیون دلاری و با همکاری دولت قطر سعی در کنترل تماشاگران و ورزشگاههای قطر داشت، پروژهای که البته در اجرای کامل آن ناکام ماند.
انتشار ویدئوهای مردمی، گزارش سیانان و هک شدن سرورهای خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، نقشه حکومت برای بهرهبرداری و مصادره مطلوب جام جهانی را برملا کرد و روسیاهی خاموش کردن صدای مخالفان در قطر، ماند برای عجیبترین میزبان جام جهانی و فیفا.
نظام که فوتبال را به ابزاری برای انحراف افکار عمومی از اعتراضات سراسری بدل کرده بود، حالا با یک بحران تازه مواجه شده است، بحرانی به نام لیگ برتر فوتبال ایران و حضور تماشاگرانی که نشان دادهاند فوتبال آنقدر برایشان بیاهمیت شده که حتی از شکست تیم ملی به خیابان میآیند و جشن میگیرند.
از هماهمگی کیروش با نظام تا چتر امنیتیها در دوحه
همزمان با آغاز اعتراضات سراسری در شهرهای مختلف ایران و نزدیک به جام جهانی قطر ۲۰۲۲، شنیده شدن صدای مخالفان از ورزشگاههای دوحه به یکی از بزرگترین چالشهای جمهوری اسلامی تبدیل شد. یکی از بزرگترین فستیوالهای دنیای ورزش، جایی که از بستن یک مچبند مشکی تا سکوت به هنگام پخش سرود جمهوری اسلامی، عدم خوشحالی بعد از برد و یک اشاره کوچک از سوی بازیکنان درباره اتفاقهای داخل ایران در نشستهای خبری و صدای ایرانیانی که از نقاط مختلف دنیا به قطر میرفتند، بخشهایی از کابوس سران نظام بود، ترسی که پیش از آغاز قطر ۲۰۲۲ به جلسه هیات دولت هم رسید و ابراهیم رئیسی، وزرای دولت را مکلف به رایزنی با قطر و بررسی تمام ابعاد ماجرا کرد.
دولت قطر که از دوستان منطقهای جمهوری اسلامی محسوب میشود به سرعت با سیاستهای نظام برای کنترل تماشاگران هماهنگ شد. در مسیر پروژهای که جمهوری اسلامی برای قطر ۲۰۲۲ مدنظر داشت، هر چند به لطف گستره چتر امنیتیها در هتل تیم ملی و تهدید و تطمیع ملیپوشان برای انجام هر گونه حرکتی همسو با مخالفان و مدیریت کارلوس کیروش (که بولتن افشا شده خبرگزاری فارس نشان از هماهنگی کامل پیرمرد پرتغالی با سران نظام داشت)، کنفرانسهای خبری حاشیه چندانی برای حکومت نداشتند اما قاب تصویری از سکوت ملیپوشان هنگام سرود جمهوری اسلامی پیش از بازی مقابل انگلستان و چهره رامین رضاییان بعد از گلزنی به ولز، ماندگار شد. تیم ملی و بازیکنانش هر چند در قطر شکست خوردند و این بار برخلاف دو جام جهانی قبلی، بازندهای سربلند نبودند اما قاب تصویری از ایرانیانی که خود را به قطر رساندند و صدای اعتراضشان در دوحه، ماندگار شد.
کابوس دوم فوتبالی، این بار در ورزشگاههای ایران
یک برد مقابل ولز، شکستی تاریخی مقابل انگلستان و در نهایت باخت به آمریکا، قطر ۲۰۲۲ را برای فوتبال ایران به پایان رساند، اما حالا کابوسی تازه برای حکومت شکل گرفته است، کابوسی به نام لیگ برتر فوتبال ایران. لیگ برتر بعد از وقفه جامجهانی، از روز ۲۸ آذر دوباره از سر گرفته میشود و یک روز بعد مهمترین بازی نیم فصل اول یعنی داربی سرخابیها برگزار میشود. هر چند از تماشاگران تا خبرنگاران در این روزهای توام با خون و بازداشت و اعدام، حوصلهای برای فوتبال ندارند اما صدای تماشاگرانی که دیگر برای تماشای فوتبال به ورزشگاه نمیروند، کابوسی دوباره برای نظام ساخته است.
همزمان با آغاز اعتراضات سراسری در ایران، با دستور مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران تمامی بازیهای لیگ برتر بدون تماشاگر برگزار شد. مهدی تاج، رئیس جنجالی فوتبال ایران که حالا بولتن افشا شده فارس مهر تاییدی بر نظریه انتصاب نه انتخابش بر مسند ریاست فدراسیون فوتبال میزند، این روزها در سکوت خبری فرو رفته. تاج که اتفاقا به دلیل سابقهاش در مدیریت رسانه، علاقه بسیاری برای مصاحبههای رنگارنگ بعد از پیروزیها دارد، حالا سکوت کرده و حتی درباره مذاکره با کیروش برای حضور دوباره روی نیمکت تیم ملی در جام ملتهای آسیا هم سکوت اختیار کرده.
تاج که به کمک سکوت دستگاههای امنیتی درباره پروندههای مالیاش دوباره به ریاست فدراسیون فوتبال رسیده، حالا نخستین پالسها برای بدون تماشاگر بودن بازیهای لیگ برتر را ارسال کرده است. سهیل مهدی، رییس کمیته برگزاری مسابقات سازمان لیگ، به خبرنگاران گفته است که «تصمیم برای حضور تماشاگران در رقابتهای لیگ برتر، بر عهده این سازمان یا فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی نیست»، موضوعی که حرکت آرام فدراسیون به سوی بیتماشاگر شدن بازیهای را نشان میدهد.
چرا نظام از حضور تماشاگران در ورزشگاهها واهمه دارد؟
بازی ایران و آمریکا خاطره تلخی برای حکومت بود. شادی مردم ایران بعد از گل آمریکا، تلخی شکست مقابل این تیم را برای سران نظام دو چندان کرد، مردمی که در انتظار رویدادهای داخلی هستند تا این بار صدای اعتراضشان را از ورزشگاههای ایران به گوش دنیا برسانند.
ترس از تکرار شعارهای کف خیابان در ورزشگاهها، دستگاههای امنیتی را وادار کرد در بدو ورود تاج به ایران، دستور بیتماشاگر بودن بازیهای لیگبرتر را به مدیر سپاهی فدراسیون فوتبال، سردار مهدی تاج ابلاغ کنند، مدیری که در بولن افشا شدهی فارس به عنوان چهرهای خودی بر مستند ریاست یکی از مهمترین فدراسیونهای ورزشی ایران، قلمداد شده است.
تاج که پیشتر گفته بود اگر من رئیس فدراسیون فوتبال بودم، هرگز موضوع ورود زنان به ورزشگاهها باز نمیشد، حالا یک بار دیگر پای کار آمده تا یکی دیگر از چالشهای جمهوری اسلامی در زمین فوتبال را حل و فصل کند؛ چالشی به نام حضور تماشاگران در ورزشگاهها.
آیا عدم حضور تماشاگران به معنی پایان بحران است؟
پالسهایی که مدیران فدراسیون فوتبال ارسال میکنند، نشان از برگزاری بدون تماشاگر بازیهای لیگ برتر در چند هفته پیشرو دارد اما آیا نبود تماشاگران به معنی پایان بحران فوتبالی دوم جمهوری اسلامی بعد از شروع اعتراضات مردمی است؟
برای یافتن این پاسخ باید نگاهی به عملکرد اهالی فوتبال ایران در ۳ ماه گذشته و آغاز اعتراضهای مردمی انداخت. اهالی فوتبال باشگاهی ایران، از لیگ برتر زنان تا مردان و تیم ملی فوتبال ساحلی، طی ۳ ماه گذشته و در تفاوتی آشکار با ملیپوشان فوتبال ایران، همواره در کنار مردم معترض باقی ماندند. از وریا غفوریها و پرویز برومندها که بازداشت شدند تا استوریهای تند مربیانی مانند گلمحمدی که البته جریمه گزاف این همراهی را پرداختند.
در جدیدترین اسناد منتشر شده از هک خبرگزاری فارس، مدارکی مبنی بر درخواست برای برکناری «یحیی گلمحمدی» سرمربی پرسپولیس به دلیل حمایت از خیزش اعتراضی مردم ایران و همچنین انتقاد از بازیکنان تیم ملی فوتبال پس از دیدار با رئیسی به چشم میخورد، مسئلهای که نشان میدهد نشستهای مطبوعات مربیان داخلی فوتبال ایران، برای حکومت هزینه دارد، برخلاف نشستهای رسانهای کیروش در قطر ۲۰۲۲.
منابع موثق میگویند طی چند روز گذشته حراست فدراسیون فوتبال ایران طی تماسی با مدیران عامل باشگاههای لیگبرتری، بر کنترل صحبت سرمربیان در نشستهای خبری را تاکید کرده است.
هراس نظام تنها به فوتبال ختم نمیشود
آغاز لیگ برتر و حل صورت مسئله با برگزاری بازیها بدون تماشاگر، تنها چالش حکومت نیست. هراس از حضور تماشاگران در تمامی ورزشگاهها وجود دارد. حراست وزارت ورزش جمهوری اسلامی در نشستی ویژه با روسای ادارات کل ورزش استانها درباره عدم حضور تماشاگران برای مسابقات ورزشی راهکارهای لازم را خواسته است اما شاید بزرگترین مشکل در فوتبال وجود دارد. هر چند فیفا وای اف سی نشان دادهاند با حکومت ایران کنار میآیند اما بر اساس پروتکلهای موجود، بدون تماشاگر بودن بازیهای لیگ برتر فوتبال باید توجیه مناسبی داشته باشد و حالا سردار مهدی تاج ماموریتی جدید برای توجیه دو کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا دارد؛ پروژهای به نام حذف تماشاگران از ورزشگاههای ایران.