سفر رئیسجمهور آمریکا به کییف، سخنرانی پوتین در مقابل پارلمان و تصمیم او برای انصراف از اجرای پیمان استارت، طرح صلح چین برای پایان جنگ روسیه در اوکراین، و محکومیت گستردهٔ رویکرد مسکو در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از رویدادهای مهم هفتهٔ گذشته بود؛ هفتهای که اواسط آن سالگرد یکسالگی تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین فرا رسید.
از مقالات رسانههای روسی برمیآید که کرملین همچنان مدعی پیروزی است، اکثر شهروندان روس خواهان ادامهٔ جنگ هستند و ایران، ضمن تأکید بر بیطرفی، همکاری با روسیه را افزایش داده است.
یک سال پس از آغاز جنگ، شهروندان روسیه خواهان ادامهٔ جنگ هستند؟
یک نظرسنجی جدید که داخل روسیه انجام شده نشان میدهد یک سال پس از تصمیم ولادیمیر پوتین برای آغاز جنگ تمامعیار علیه اوکراین، ۶۹ درصد شهروندان روسیه حامی و صرفاً ۲۲ درصد مخالف آن هستند و ۱۲درصد که از ابتدا مخالف جنگ بودند، به طرفدار آن تبدیل شدهاند.
بر اساس این نظرسنجی، ۵۶ درصد معتقدند ارتش روسیه در اوکراین به پیروزی نزدیک میشود و تنها ۲۳ درصد بر این عقیدهاند که موفقیتی حاصل نشده است. بیش از ۵۰ درصد هم معتقدند شدت حملات علیه اوکراین باید افزایش یابد.
یک هفته پیش مرکز وتزیوم نیز نتایج نظرسنجی خود را منتشر کرد و از آن نیز برمیآید ۶۸ درصد روسها حامی ادامهٔ جنگاند. ضمناً براساس این گزارش، طرفداری از ولادیمیر پوتین در حال افزایش است و از اعتراضها بهشدت کاسته شده. بیش از ۷۰ درصد معتقدند با آغاز جنگ، روسیه نفوذ خود در عرصهٔ بینالمللی را تقویت کرده و نیمی بر این باورند که روسیه مجدداً به عنوان ابرقدرت شناخته میشود.
دمیتری سکوریخین که به مناسبت یک سالگی حملهٔ گستردهٔ روسیه علیه اوکراین شعارهای ضدجنگ بر دیوار مغازهاش نوشت و با پلاکارد «اوکراین، ما را ببخش» عکس گرفت، بازداشت شد و با تهدید حبس طولانیمدت روبهروست.
«یک تریلیون روبل برای اجرای فرمان پوتین»
برآورد میشود که بهرغم تحریمهای سخت و خروج بسیاری از شرکتهای غربی از روسیه و مسدودشدن مسیرهای وارداتی و محدودیتها برای صادرات، اقتصاد این کشور بهتر از پیشبینیها در سال گذشته عمل کرده است.
پس از قطع صادرات نفت به اروپا، چین و هند مشتری اصلی روسیه شدهاند. روسیه خود صادرات گاز به اروپا را قطع کرد و در هفتههای اخیر رئیس گازپروم ازجمله با سفر به چند کشور آسیای میانه و ایران درصدد است مسیرهای جدید صادراتی پیدا کند.
زغال سنگ روسیه نیز عمدتاً به آسیا صادر میشود، اما آهن و فولاد روسیه در آسیا مشتری ندارد. واردات روسیه عمدتاً از طریق چین و ترکیه و «واردات خاکستری» اقلام غربی از طریق خاورمیانه و متحدان روسیه در میان کشورهای شوروی سابق انجام میشود.
بیشتر در این باره: مرور هفتگی رسانههای روسی؛ زندگی مرفه تحت تحریم یا سقوط به سطح ایران؟دولت با کسری بودجه روبهروست؛ درآمد نفت و گاز تقریباً نصف شده، عوارض گمرک نسبت به سال گذشته چهار برابر کمتر شده، درآمد ناخالص ملی یکسومِ حجم مشابه در سال گذشته است و هزینهها حدود ۶۰ درصد افزایش یافته.
وعدههای اخیر ولادیمیر پوتین برای افزایش کمکهای اجتماعی که طی آخرین سخنرانی وی در مقابل پارلمان بیان شد، بین ۵۰۰ میلیارد تا ۱ تریلیون روبل (بیش از ۱۰ میلیارد دلار) ارزیابی شده و بر دولت فشار مضاعف میگذارد.
ایران بهعنوان یکی از صادرکنندگان لباس به روسیه مطرح شده و گزارشهای ضدونقیض از فروش خودروهای ایرانی به روسیه هم منتشر میشود. گفته میشود سفر آلکساندر لوکاشنکو به چین و ایران برای آن است که اجناس از این کشورها برای دورزدن تحریمها از طریق بلاروس به روسیه ارسال شود.
کریدور شمال-جنوب که پس از دو دهه مورد توجه جدی کرملین قرار گرفته، از محورهای اصلی رایزنیهای مسکو و تهران است و مانند هفتههای پیش بهکارگیری پهپادهای ایرانی در اوکراین و گسترش همکاریهای نظامی بین روسیه و ایران، بهویژه پس از سفرهای مقامات پارلمانی اسرائیل و وزیر خارجهٔ این کشور به کییف، مورد توجه قرار گرفته است.
دُم یک پهپاد ایرانی که روسیه علیه اوکراین استفاده میکند، در مرکز تلآویو گذاشته شده تا توجه عموم را جلب کند. در مقابل آن نوشته شده: «ایران مردم اوکراین را میکشد»
«روسیه بیکران»
گریگوری یودین، جامعهشناس روس، از معدود تحلیلگرانی است که یک سال قبل با جزئیات تعجببرانگیز پیشبینی کرده بود جنگ روسیه علیه اوکراین چگونه پیش خواهد رفت. شاید به همین دلیل مصاحبۀ جدید او مورد توجه فراوان قرار گرفت و از پرخوانندهترین مقالات هفتهٔ گذشته بود.
او معتقد است به دلیل اینکه کرملین هیچ هدفی را برای جنگ تعریف نکرده، تحقق هیچ هدفی میسر نیست و از آنجا که «در ذهن ولادیمیر پوتین، تقابل بین طرفین که قصد نابودی یکدیگر را دارند، در جریان است، پایان این جنگ منتفی است. به عبارت دیگر، تا زمانی که پوتین در کرملین است، جنگ پایان نخواهد یافت و از هماکنون روشن است او از روسیه انتظار دارد برای جنگ طولانی و دشوار آماده باشد».
از دید این جامعهشناس، در میان شهروندان روس رنجش از تحولات بیست سال گذشته بهقدری شدید شده که «جامعه مانند کودکی عمل میکند که از بس رنج برده و عصبانی است، رفتارش از کنترل خارج شده و به خود و اطرافیان آسیب میرساند».
این رنج به دلیل «جهان غیرعادلانه» است اما از آنجا که آمریکا بهعنوان سرپرست امور بینالمللی قلمداد میشود، دشمن خوانده شده: «در حقیقت، در هر جای دنیا که هدف ماجراجویی آمریکا قرار گرفته بوده و یا در شرایط بسیار سخت زندگی میکنند، ولادیمیر پوتین طرفداران فراوان دارد. حمایت از وی البته کمتر است چراکه پوتین نیامده اشتباهات آمریکا را اصلاح کند بلکه به دنبال آن است تا تضمین کند که همچون آمریکا میتواند هرکاری بخواهد انجام دهد».
حس حاکم دیگر «رعب و وحشت است در قبال خشونت یا ناشی از عدم درک آنچه در آینده قرار است اتفاق بیفتد. ترس و ناامیدی شرایطی به وجود آورده که قدرت یک دیکتاتور را تضمین کرده است».
از دید این جامعهشناس روس، اکنون پوتین بهدنبال احیای امپراتوری است؛ پس از الحاق کریمه که مطابق قوانین روسیه اقدامی مشروع است، الحاق هر منطقه یا کشور دیگر مجاز است چراکه مشروعیت ضمیمهکردن مناطق الحاقی از پیش قانونی اعلام شده است».
«روسیهٔ بیکران، که مرز هیچ کشوری را به رسمیت نمیشناسد، عملاً بهعنوان ایدئولوژی رسمی پذیرفته شده است.»
ویدئوی جدیدی در تلویزیون روسیه مدام پخش میشود که تداعیکنندهٔ پیروزی روسیه بر آمریکاست و با نقلقولی از پتر کبیر پایان مییابد با این ادعا که هیچکس حریف روسیه نیست.