بررسی‌های رادیوفردا از گزارش‌های جدید دربارهٔ کارخانهٔ پهپادهای مدل «شاهد» در تاتارستان روسیه نشان می‌دهد دانشجویان موسسهٔ آموزشی آلابوگا در کنار تحصیل به کار در مرکز ساخت این پهپادهای انتحاری نیز وادار می‌شوند. برخی از این دانشجویان به میل خود همکاری می‌کنند، اما گروهی از آنان از ترس اخراج و جریمهٔ سنگین نمی‌توانند از همکاری سر باز بزنند.
همزمان با این گزارش، سه‌شنبه سوم مرداد شبکه تلویزیونی «سی‌ان‌ان» نیز از قول مقام‌های آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا گزارش داده که مجتمع ساخت پهپاد در خاک روسیه در حال تکمیل است و احتمالاً تا ابتدای سال آیندهٔ میلادی راه‌اندازی خواهد شد.
رسانه‌های «پروتکل» و «رازوروت»، که از آغاز تولید پهپادهای مدل شاهد در منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی آلابوگا در تاتارستان روسیه پرده برداشته بودند، جزئیات جدیدی منتشر کردند و از این گزارش چنین برمی‌آید که ساخت پهپادهای انتحاری، که در جنگ روسیه علیه اوکراین به یکی از اصلی‌ترین ابزار کشتار غیرنظامیان و تخریب زیرساخت‌های کلیدی اوکراین تبدیل شده، بر عهدهٔ دانشجویان کالج آلابوگاست.
کالج پلی‌تکنیک آلابوگا که تبلیغات آن در سراسر روسیه و حتی روی یکی از تابلوهای تبلیغاتی میدان تایمز در نیویورک نیز دیده شده، قرار بود محل آموزش عملیِ پیشرفته‌ترین فناوری‌های جهان باشد. یعنی به دانشجویان وعده داده شده با تکمیل دوره‌ای که شامل درس‌های تئوری و تجربه‌‌اندوزی در کارگاه‌های این منطقه است، بهترین شغل در شرکت‌های مهم روسیه را به دست خواهند آورد.
بیشتر در این باره: مقام‌های اطلاعاتی آمریکا: روسیه با کمک ایران در حال ساخت کارخانه تولید پهپاد در جمهوری تاتارستان استروسلان مینینخانوف، رئيس‌جمهور تاتارستان، دو سال پیش هنگام افتتاح این کالج گفته بود مهندسان نسل جدید از نوع ایلان ماسک از این‌جا فارغ‌التحصیل می‌شوند. میخائیل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه، نیز با استقبال از افتتاح کالج آلابوگا گفته بود تنها شرط پذیرش دانشجویان تمایل آن‌ها به یادگیری است.
اما از گزارش جدید رسانه‌های تحقیقی روسی پیداست که شرایط کالج آلابوگا با وعده‌های مسئولان بسیار متفاوت است. روز معمولی هر دانشجو تشکیل شده از نصف روز کلاس درس و سپس کار تا نیمه‌شب و اغلب دیرتر.
از آن‌جا که همهٔ کارها در این کالج کاملاً بر عهدهٔ دانشجویان است، گروهی از دختران از یک کشور آفریقایی به آلابوگا آورده شده‌اند، گویا برای این‌که درس بخوانند اما براساس این گزارش در واقعیت کار آن‌ها تمیزکردن محوطهٔ دانشگاه و کارخانهٔ تولید پهپاد است.
گروه دیگر – با تخلص تاجیک – کسانی هستند که به فارسی تسلط دارند. خبرنگاران تحقیقاتی می‌گویند جدول کار و برنامهٔ روزانهٔ دانشجویان کالج آلابوگا را در اختیار دارند. نکتهٔ جالب این برنامه مسابقهٔ پینت‌بال است که به‌گفتهٔ مسئولین این کالج برای شناسایی افراد ضعیف و ناتوان در روزهای تعطیل برگزار می‌شود.
در پی این مسابقه، اعضای تیم شکست‌خورده ناچارند به یکدیگر با اسلحه‌هایی شلیک کنند که گلوله‌های رنگی آن عوض شده تا با درد شدید همراه باشد. در ویدئوی تبلیغاتی که در پایگاه اینترنتی کالج آلابوگا منتشر شده، دانشجویان می‌گویند هدف این مسابقه تربیت افراد میهن‌پرست است تا قادر باشند با هرگونه اقدام تحریک‌آمیز مقابله کنند.
براساس این گزارش، در حال حاضر حدود نیمی از یک هزار دانشجوی این کالج که سن آن‌ها بین ۱۵ تا ۱۷ سال است، مشغول مونتاژ پهپاد هستند و هر روز نیز بر شمار آن‌ها افزوده می‌شود.
یک دانشجوی این کالج که هویتش از هراس تهدید و مجازات سنگین فاش نشده، به رسانه‌های تحقیقی روسی گفته است تولید پهپاد «شاهد» مهم‌ترین پروژه در کل منطقهٔ اقتصادی آلابوگاست.
آلابوگا واقع در جمهوری خودمختار تاتارستان در ۱۳۰۰ کیلومتری شرق مسکو و بیش از ۳۰۰۰ کیلومتری شمال تهران از حدود ۲۰ سال پیش رسماً به‌عنوان منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی اعلام شد و آن‌قدر پیشرفت داشت که هفت سال پیش نشریهٔ فایننشال تایمز آن را بهترین منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی اروپا معرفی کرده بود.
اما از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، پس از اِعمال تحریم‌های غرب و خروج بسیاری از شرکت‌های غربی از روسیه، وضعیت منطقهٔ آلابوگا با چالش‌های جدی روبرو شده است.
در راستای جبران مشکلات مالی و جلوگیری از فراخوان اجباری پرسنل این منطقه به جبهه‌های اوکراین، مدیریت آلابوگا زیر نظر وزارت دفاع و بنا به گزارش رسانه‌های تحقیقاتی با حمایت ولادیمیر پوتین، محل کارخانهٔ تولید پهپادهای انتحاری مدل شاهد شده است.
بیشتر در این باره: اتحادیه اروپا تحریم‌های جدیدی علیه ایران به‌دلیل حمایت از حکومت سوریه و تجاوز روسیه به اوکراین وضع کردمطابق این گزارش، در مرحلهٔ اول ایران موظف است فناوری و تمام قطعات لازم را در اختیار روسیه بگذارد و همچنین به حدود ۲۰۰ نفر پرسنل آموزش دهد و در مرحلهٔ دوم تمام قطعات پهپادهای شاهد در آلابوگا تولید خواهد شد و ضمناً مهندسان روس بر روی بهبود پهپادهای ایرانی کار خواهند کرد.
به‌تازگی تصاویری در اختیار رسانه‌ها، از جمله رادیوفردا قرار گرفته، که به‌گفتۀ جان کربی، هماهنگ‌کنندۀ ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، مسیر انتقال پهپادهای ایرانی از بندر امیرآباد در ایران را به بندر «مخاچ قلعه» در روسیه نشان می‌دهد.
تصاویر ماهواره‌ای نیز ساخت کارخانه پهپادسازی در منطقه آزاد تجاری آلابوگا در جمهوری تاتارستان روسیه را تأیید می‌کند.
تحلیلگران امنیتی و اطلاعاتی به شبکهٔ سی‌ان‌ان آمریکا گفته‌اند که ایران تاکنون ۴۰۰ پهپاد انتحاری شاهد ۱۳۱، ۱۳۶ و مهاجر به روسیه تحویل داده و ارتش این کشور از همهٔ آن‌ها استفاده کرده است.
با این‌حال، گزارش دیگر منابع حاکی است که شمار پهپادهای تحویلی ایران به روسیه بسیار بیشتر از این رقم است و وزارت دفاع اوکراین می‌گوید تاکنون بیش از ۶۰۰ پهپاد ساخت ایران را ساقط کرده است.