تدارک «پیروزی» ولادیمیر پوتین در انتخابات آتی ریاستجمهوری روسیه و چالشهای احتمالی همچنان در کانون توجه رسانههای روسی است. کرملین نارضایتی زنانی را که همسرانشان در اوکراین میجنگند، بزرگترین تهدید قلمداد کرده و در تلاش است با پول رأی آنها را بخرد.
چالشهای کرملین پیش از انتخابات
رسانههای نزدیک به کرملین مینویسند دفتر ریاستجمهوری روسیه تصمیم گرفته که نیازی نیست جزئیات شمارش آرا در انتخابات آتی ریاستجمهوری علنی شود: «هیچکس به اعداد کوچک نیاز ندارد، چراکه اعداد بزرگ محبوبیت ولادیمیر پوتین را نشان میدهند».
هرچند رئيسجمهور روسیه و نزدیکانش مطمئناند بقای ولادیمیر پوتین در قدرت حتمی است، اما برخی گزارشها از اضطراب و بعضی نگرانیها در کرملین حکایت دارد.
دلیل اول، سردرگمی دربارهٔ تغییرات اداری و ضرورت اصلاحات است. دورههای پیشین ولادیمیر پوتین با اصلاحات عمده (مانند اصلاح قانون بازنشستگی در سال ۲۰۱۸) و یا جابهجاییهای عمدهٔ مسئولین آغاز میشد.
دورهٔ عضویت اعضای شورای امنیت ملی و سازمان امنیت روسیه ۱۵ سال، وزیران کشور و دفاع ۱۱ سال و مدیران دفتر رئيسجمهوری هشت سال است که تغییر نکردهاند. عدم تغییر این افراد یعنی ممانعت از پیشرفت و باعث دستپاچگی کارمندان مبتکر و مدیران مدرن.
از سوی دیگر، تغییرات یعنی فشار مضاعف بر روی سیستم کنونی؛ سیستمی که از آغاز جنگ علیه اوکراین دستکم سه بار با چالشهای عمده روبهرو بوده است (هنگام عقبنشینی نیروهای روس از خارکف و خرسون در پاییز سال قبل، تحتتأثیر شورش یوگنی پریگوژین در تابستان گذشته و بهتازگی در جریان تظاهرات ضداسرائیلی در قفقاز شمالی).
واکنش دولت به چالش اول – فراخوان عمومی به خدمت – باعث افزایش مهاجرت شد و تأثیر آن بر جامعه به قدری منفی بود که کرملین جرئت نمیکند پیش از تضمین بقای پوتین در قدرت دور جدید بسیج عمومی را اعلام کند.
کرملین از واکنش به چالشهای دوم و سوم عمدتاً خودداری کرد اما نسبت دادن مسئولیت به عوامل بیگانه با این ریسک همراه است که جامعه رئيسجمهور را ضعیف تلقی کند. چالشهای جدید از این هم بیشترند و مهمترین آنها عدمتصمیمگیری دربارهٔ اهداف نهایی جنگ، شک و تردید دربارهٔ تشدید فشار بر مخالفان داخلی و کنترل جوانان توسط نسلی است که یک ربع قرن در قدرتاند.
عامل دوم نگرانیهای کرملین وضعیت اقتصادی بهویژه افزایش تورم و رشد قیمتهاست. ولادیمیر پوتین چندین بار به دولت و بانک مرکزی سپردۀ روبل، ارز ملی روسیه، را تقویت کنند. ابتکار اول دولتمردان روسیه ممنوعیت صادرات برخی کالاها بوده است؛ در پی ممنوعیت و سپس آزاد کردن فروش سوخت (قیمت بنزین اکنون حدود ۱۰ درصد بیشتر از سال گذشته است)، دولت ممنوعیت صادرات گندم، مرغ و تخممرغ را بررسی میکند (از آغاز سال قیمت مرغ و تخممرغ در روسیه به ترتیب ۲۷ و ۲۴ درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده است).
بیشتر در این باره: حلقۀ جدید نزدیکان ولادیمیر پوتین چه کسانی هستند؟چالش سوم کرملین تهدید اعتراضهای داخلی است. چند روز پیش دفتر ریاستجمهوری روسیه سمینار ویژهٔ مقامات مسئول انتخابات ریاستجمهوری در مناطق فدرال روسیه را برنامهریزی کرد.
جلوگیری از مداخلهٔ خارجی و تضمین مشروعیت انتخابات مهمترین وظیفهٔ این افراد تعریف شده است. خواست کرملین برگزاری انتخابات آتی در «فضایی آرام و بدون جنجالهای سیاسی» با پیام «امنیت در آینده» است:
«غرب، نتایج انتخابات ریاستجمهوری روسیه را به رسمیت نخواهد شناخت پس تمرکز باید بر اطمینانبخشی به رایدهندگان برای فراهم کردن شرایطی باشد که بیش از ۷۰ درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت کنند و بیش از ۷۵ درصد آنها به ولادیمیر پوتین رای دهند».
بهعقیدهٔ کرملین، مهمترین تهدید ناشی از زنانی است که همسران آنها در اوکراین میجنگند. دفتر ریاستجمهوری روسیه مدام به مقامات محلی گوشزد میکند که زیر نظر داشتن این زنان از وظایف اصلی آنها است. بهگفتهٔ یکی از این مسئولین محلی، دستور دادهاند «با پول، با هویج، با چماق، از هر طریق مانع اعتراضهای این زنان شویم».
در گزارشی دیگر آمده کرملین توصیه کرده مقامات محلی «با پول، سریع و بدون کاغذبازی اداری» اعتراضهای بستگان نیروهای روسیه در اوکراین را خاموش کنند چراکه بهعقیدهٔ دفتر ریاستجمهوری روسیه، «این زنان بیش از اینکه منتظر همسران خود از جنگ باشند، منتظر این هستند که آنها پول دریافتی را به خانه بیاورند».
در دو هفتهٔ گذشته چندین گروه زنان در شهرهای مختلف برای دریافت مجوز گردهمایی اقدام کردند اما همهجا «بهدلیل محدودیتهای مرتبط با شیوع کرونا» برگزاری این گردهماییها ممنوع اعلام شد. تنها در نووسیبرسک به گروهی از زنان اجازه دادند در یک مرکز فرهنگی بدون حضور خبرنگاران دور هم جمع شوند. به شرکتکنندگان از قبل هشدار داده بودند میتوانند دربارهٔ مسائل شخصی گفتگو کنند اما از سخنان سیاسی یا انتقاد بپرهیزند. مهمترین تقاضای این زنان، بازگشت همسرانشان از اوکراین است.
یک نظرسنجی جدید نشان میدهد که اکثریت مطلق شهروندان روس حامی ولادیمیر پوتین و جنگعلیه اوکراین هستند و با مشکلات موجود انس گرفتهاند.
قایقهای تفریحی ولادیمیر پوتین
خبرنگاران تحقیقی دو قایق تفریحی مجلل متعلق به ولادیمیر پوتین را شناسایی کردند. گفته میشود رئيسجمهور روسیه بهواسطهٔ شرکتهای ثبتشده در بهشتهای مالیاتی (که سرنخ آن به گریگوری تیمچنکو، دوست قدیمی رئيسجمهور روسیه منتهی میشود) ۹ قایق تفریحی دارد. یکی از این قایقها «شهرزاد» ۱۴۰ متری به ارزش ۷۰۰ میلیون دلار، گرانترین و بزرگترین کشتی رئيسجمهور روسیه، در پی آغاز جنگ علیه اوکراین در ایتالیا ضبط شد.
مرکز تحقیقاتی دوسیه در تحقیقی جدید مینویسد یات ۷۱ متری «ویکتوریا» و یات ۳۸ متری «اریون» به ارزش ۶۵ میلیون دلار توسط ولادیمیر پوتین و آلینا کابایوا (قهرمان پیشین ژیمناستیک و دوستدختر احتمالی او) استفاده میشود.
«ویکتوریا» بهسفارش رئيسجمهور روسیه در کارخانهٔ زیردریاییهای اتمی «سوماش» ساخته شده است (در همین کارخانه «گریسپول»، قایق تفریحی دیگر پوتین، نیز ساخته شده بود و پیشتر بنیاد مبارزه با فساد مالی متعلق به آلکسی ناوالنی دربارهٔ آن گزارش داده بود).
گفته میشود از آنجا که ساخت «ویکتوریا» ۱۴ سال به درازا کشیده بود، تکمیل آن به شرکتی در ترکیه سپرده شد. از اوایل ماه گذشته «ویکتوریا» مجدداً در بندری در حومهٔ استانبول لنگر انداخته است. شرکت ترکی پیمانکار معمولاً کشتیهای نظامی را تعمیر میکند و محوطهٔ پیرامون آن دارای تدابیر شدید امنیتی است.
بنیاد ناوالنی نگران است دولت ایتالیا قایق تفریحی ولادیمیر پوتین را آزاد کند.
عفو قاتلان و زندانی کردن معترضان
تابستان گذشته ولادیمیر پوتین طی فرمانی اعلام کرد شرکتکنندگان جنگ روسیه علیه اوکراین از مجازات کیفری آزاد میشوند، اما حتی پیش از صدور رسمی این فرمان، هزاران مجرم از زندانهای روسیه برای جنگیدن علیه اوکراین آزاد شده بودند.
در ابتدا یوگنی پریگوژین، مؤسس گروه واگنر، نیروهای جدید را در میان محکومان استخدام میکرد و پس از کشته شدن او استخدام زندانیان بر عهدهٔ وزارت دفاع روسیه است.
دو هفته پیش عفو سرگئی حاجیکوربانوف که در قتل آنا پولیتکوفسکایا، روزنامهنگار سرشناس نقش داشت، جنجال برپا کرد.
اما هفتهٔ گذشته یک قاتل دیگر نیز توسط رئیسجمهور روسیه مورد عفو قرار گرفت.
نیکلای اگالوبیاک در سال ۲۰۱۰ به دلیل اینکه «در جمع شیطانپرستان در مراسمی، چهار نوجوان ۱۵ ساله را به قتل رساندند و به جنازههایشان تجاوز کردند»، به بیست سال زندان محکوم شده بود. اما سال گذشته با وزارت دفاع روسیه قرارداد امضا کرد، شش ماه را در جبهه گذارند و چند روز پیش رسماً با عفو رئیسجمهور روسیه آزاد شد.
فهرستی از محکومیت منتقدان و مخالفان در هفتۀ اخیر:
- ساشا اسکوچیلنکو هنرمند روس با مشکلات مادرزادی قلبی بهدلیل پنج قطعه یادداشت در مخالفت با جنگ به هفت سال زندان
- آلکساندر دوروگوف و یان کاتلفسکی دو روزنامهنگار به ۱۰ سال و نیم و ۹ سال و نیم زندان
- ایگور ارلوفسکی به دلیل یک پست در وکانتاکته «مرگ بر متجاوزگران روس! آزادی برای اوکراین و تمام جهان!» به هفت سال و نیم زندان
- آلکساندر باختین فعال محیط زیست به ۶ سال زندان و روانپزشکی اجباری
- الگ پریخودکو به دلیل تلاش برای سازماندهی اعتراضها به الحاق کریمه به چهار و نیم سال زندان
- آلکسی چرویاکوف به دلیل مخالفت با نصب عکس یک کهنهسرباز جنگ جهانی دوم در مدرسهٔ دخترش به ۲۲ ماه زندان
- دانیل سرگین به دلیل مجموعهٔ پستهای ضدجنگ در فیسبوک به ۱۸ ماه زندان
- الگ والیف به دلیل یک پست در فیسبوک در انتقاد از ارتش روسیه در اوکراین به یک سال و نیم زندان
- دمیتری سکوریخین به دلیل آویزان کردن پوستر «اوکراین، ما را ببخش!» در مغازهٔ خود به یک سال و نیم زندان
- و طهیر ارسلانوف یک بازنشستهٔ ۶۷ ساله به دلیل نوشتههای ضدجنگ در تلگرام به سه سال زندان
در پی صدور حکم ساشا اسکوچیلنکو، هنرمند روس، به هفت سال زندان، قاضی این پرونده به سمتی بالاتر منسوب شد.