با افزایش تهدیدهای حوثی‌ها در دریای سرخ، کشتی‌های جنگی آمریکایی برای مقابله با حملات پیاپی این گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران که حمل و نقل دریایی را با چالش مواجه کرده، به حرکت درآمدند.
حملات پیاپی حوثی‌ها، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) را بر آن داشت تا تشکیل ائتلافی بین‌المللی برای تضمین امنیت دریانوردی در دریای سرخ را اعلام کند.
در چارچوب این ائتلاف، کشورهای عضو، کشتی‌های خود را به منظور حمایت از کشتی‌ها و تانکرهای تجاری در برابر حملات حوثی‌ها، در نزدیکی دریای سرخ مستقر می‌کنند؛ اقدامی پیش‌گیرانه که تا کنون گروه حوثی‌ها را از ادامه حمله به کشتی‌ها باز نداشته است.
دلایل حملات حوثی‌ها به کشتی‌ها در دریای سرخ
حملات حوثی‌ها در دریای سرخ در حمایت از گروه افراطی حماس در جنگ علیه اسرائیل در نوار غزه است؛ گروهی که در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد.
حوثی‌ها اعلام کرده‌اند کشتی‌های تجاری را که ارتباطی با اسرائیل داشته باشند یا به سوی اسرائیل در حال حرکت باشند، هدف قرار می‌دهند. این گروه به تمام شرکت‌های حمل‌ونقل نسبت به هرگونه تعامل با بنادر اسرائیلی هشدار داده است.
یکی از نیروهای حوثی بر عرشه کشتی باری گلکسی لیدر در دریای سرخ در ۲۰ نوامبر
حملات حوثی‌ها در دریای سرخ، حمل و نقل دریایی جهانی را با مشکل مواجه کرده است. ده‌ها شرکت حمل و نقل دریایی و نفتی اعلام کرده‌اند که از عبور از کانال سوئز دوری خواهند کرد؛ مسئله‌ای که هزینه حمل‌ونقل را افزایش داده و مدت زمان انتقال کالا را زیاد میکند، زیرا کشتی‌ها دور زدن بر گرد قاره آفریقا را جایگزین مسیر مختصر کانال سوئز می‌کنند.
به گزارش مجله فارین پالیسی، تا کنون حوثی‌ها بیش از ۱۰۰ حمله موشکی و پهپادی علیه کشتی‌ها در دریای سرخ انجام داده‌اند و به تهدیدهای خود در هدف قرار دادن کشتی‌های مرتبط با اسرائیل یا کشتی‌هایی که به مقصد اسرائیل در حال حرکت هستند، ادامه می‌دهند.
چگونه آمریکا با حملات حوثی‌ها در دریای سرخ مقابله میکند؟
فرماندهی مرکزی آمریکا اعلام کرد که پهپادها و ۱۷ موشکی که حوثی‌ها سه‌شنبه ۵ دی توسط حوثی‌ها از یمن شلیک شده بودند، با جنگ‌افزارهایی که ناوشکن «یواساس لابون» حمل میکند و جنگنده‌‌های اف-ای-۱۸ که از ناو هواپیمابر «یواساس آیزنهاور» به پرواز در آمدند، رهگیری و منهدم شدند.
نیروی دریایی آمریکا جزئیاتی از اسلحه استفاده شده در مقابله با حملات حوثی‌های یمن منتشر نکرد، اما شبکه خبری سیانان به نقل از کارشناسان گزارش داد که ناوشکن «یواساس لابون» مجهز به مجموعه متنوعی از تسلیحات است.
بیشتر در این باره: حوثی‌ها کیستند و چرا به کشتی‌های تجاری حمله می‌کنند؟این گزارش به نقل از کارشناسان نظامی می‌نوید، این تسلیحات شامل «موشکهای زمین به هوا، خمپاره‌های سامانه موشک انداز اصلی مستقر در ناوکشن و مجموعه دیگری از سلاح‌های کوتاه‌برد است». بر اساس این گزارش، «کشتی‌های آمریکایی حاضر در دریای سرخ مجهز به توانایی‌های الکترونیکی هستند که می‌تواند ارتباط میان پهپادها و واحدهای کنترل مستقر در سواحل را قطع کند».
در این‌جا مسئله هزینه‌های مقابله با حملات حوثی‌ها مطرح می‌شود. جان بردفرود، کارشناس امور بین‌الملل در شورای روابط خارجی آمریکا، به سیانان گفته است: «سرعت حرکت پهپادها کمتر است و می‌تواند آن‌ها را با استفاده از موشکهای ارزان‌تر، رهگیری و منهدم کرد. اما مقابله با موشک‌ها که سریع‌تر هستند، نیازمند موشکهای پیشرفته‌تر است».
در عملیات حفاظت از دریای سرخ به نوشته مجله فارین پالیسی، آمریکا دستکم سه ناوشکن در دریای سرخ مستقر کرده است. علاوه بر آن شماری از کشورهای با ارسال کشتی‌های جنگی در عملیات حفاظت از دریای سرخ به رهبری ایالات متحده شرکت می‌کنند.
ایالات متحده ابتدا اعلام کرد که ۱۲ کشور برای مشارکت در عملیات مقابله با حملات حوثی‌ها که شامل گشت‌زنی‌های مشترک در آب‌های نزدیک یمن در دریای سرخ می‌شود، موافقت کرده‌اند.
پس از آن، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کرد شمار کشورهای شرکت کننده در این ائتلاف از ۲۰ کشور تجاوز کرده است. با این وجود دستکم هشت کشور به دلایل سیاسی و تشدید تنش‌ها در منطقه، از اعلام مشارکت خود در ائتلاف به شکلی علنی، خودداری می‌کنند.
به گفته سرلشکر پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون، یونان و استرالیا از جمله کشورهایی هستند که پیوستن را به این ائتلاف اعلام کردند.
به گفته این مقام وزارت دفاع آمریکا مشارکت در این ائتلاف ممکن است شامل اعزام کشتی، اعزام نیرو یا انواع دیگری از پشتیبانی باشد.
موشکهای به کار رفته توسط ناوشکن‌های آمریکا
گزارش شبکه سی ان ان توضیح می‌دهد که ناوشکن‌های آمریکایی در دریای سرخ، به انواع موشک‌ها مجهز هستد که برجسته‌ترین‌شان عبارتند از:
- سامانه موشکهای دفاع هوایی استاندارد SM-6: جنگ‌‌افزاری پیشرفته با توانایی انهدام موشکهای بالیستیک در جو زمین و همچنین موشکهای دیگری که از ارتفاع پایین برای هدف قرار دادن کشتی‌ها شلیک می‌شوند. هزینه هر موشک این سامانه که امکان رهگیری موشک‌ها تا فاصله ۳۷۰ کیلومتری را دارد، چهار میلیون دلار است.
- سامانه موشکهای استاندارد ۲: ناوشکن‌های آمریکایی از این موشک‌ها برای حمله به اهدافی با فاصله ۱۸۵ تا ۳۷۰ کیلومتر استفاده می‌کنند و هزینه هر موشک آن ۲.۵ میلیون دلار است.
- سامانه موشکی ESSM: ویژه انهدام موشکهای کروز ضد کشتی و پرتابه‌هایی با سرعت پایین همچون پهپادها و هلیکوپترها که سرعت‌شان به ۵۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد. هزینه هر موشک این سامانه، یک میلیون دلار است.
عملیاتی برای از سرگیری و حفاظت از حمل‌ونقل دریایی
شرکت فرانسوی CMA CGM چهارشنبه اعلام کرد که کشتی‌هایش، عبور از دریای سرخ را از سر گرفتند. شرکت دانمارکی مرسک هم اعلام کرد قصد دارد این اقدام را انجام دهد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، شرکت فرانسوی CMA CGM در اعلام خود گفت که «برخی کشتی‌ها از دریای سرخ عبور کردند» و قصد دارد «به شکلی تدریجی بر شمار کشتی‌های که از کانال سوئز عبور می‌کنند بیافزاید». این شرکت «به دلایل امنیتی» از اعلام جزئیات بیشتر امتناع کرد.
از سویی شرکت دانماركی مرسک در بیانیه‌ای گفت که «دریانوردی در دریای سرخ را به سمت شرق و غرب» از سر خواهد گرفت. بنا بر این بیانیه، کشتی‌های این شرکت «در سریع‌ترین زمان ممکن» استفاده از این آبراه را آغاز خواهند کرد.
مرسک در بیانیه خود تأکید کرد که تشکيل ائتلاف حمایت از دریای سرخ، «خبری خوش برای حمل و نقل دریایی است و امکان از سرگیری عبور و مرور از دریای سرخ را فراهم میکند». این بیانیه تأکید کرده که «به طور کلی خطر در این منطقه به طور کامل از بین نرفته است».
پیش از این شرکت‌های غول‌پیگر حمل و نقل دریایی از جمله CMA CGM و مرسک اعلام کرده بودند که به دلیل حملات حوثی‌ها، عبور و مرور کشتی‌های خود از دریای سرخ را به حال تعلیق در می‌آورند. ده‌ها کشتی هم عبور از دماغه امید نیک در جنوب آفریقا را جایگزین کردند که مسیری طولانی و پر هزینه است.
دریای سرخ، «مسیر کوتاه و سریعی» به شمار می‌آید که دریای مدیترانه را از راه کانال سوئز، به اقیانوس هند و در نتیجه اروپا را به آسیا مرتبط میکند؛ مسیری که ۱۲ درصد از حمل و نقل دریایی جهان از آن صورت می‌گیرد.
باب المندب چه اهمیتی دارد؟
تنگه باب المندب وروی جنوبی دریای سرخ است که میان یمن، شبه‌جزیره عربستان، جیبوتی و اریتره در ساحل آفریقا واقع است.
این تنگه یکی از مهم‌ترین آبراه‌های جهان برای عبور کالاهای تجاری و نفت خام به سمت دریای مدیترانه از راه کانال سوئز یا خط لوله سومید که در سواحل مصر با دریای سرخ احداث شده، به شمار می‌آید. بسیاری از کالاهایی که به سمت آسیا می‌روند، همچون نفت روسیه نیز از این تنگه عبور می‌کنند.
این تنگه شاهد محاصره دریایی اسرائیل توسط مصر در جنگ اکتبر سال ۱۹۷۳ بود.
عرض تنگه هرمز در تنگ‌ترین نقطه، ۲۹ کیلومتر است، مسئله‌ای که حرکت کشتی‌ها را دشوار و منحصر به تنها دو کشتی به صورت هم‌زمان میکند؛ یکی مسیر رفت و دیگری مسیر برگشت که جزیره پریم میان آن‌ها فاصله ایجاد میکند.
در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۳، روزانه ۷.۸ میلیون بشکه نفت خام و سوخت از تنگه باب المندب عبور کرد، در حالی که در مدت زمان مشابه سال ۲۰۲۲، ۶.۶ میلیون بشکه عبور کرده بود.