پس از ماه‌ها افزایش تنش بین ارمنستان و روسیه، کاخ کرملین روز پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت اعلام کرد که این کشور بخشی از سربازان و نیروی مرزبانی خود را از ارمنستان خارج می‌کند.
ارمنستان که در گذشته متحد سنتی مسکو تلقی می‌شد، در ماه‌های اخیر از روسیه فاصله گرفته است. ایروان از عدم واکنش نیروهای روسیه که به عنوان حافظ صلح در ارمنستان مستقر هستند به تهاجم نظامی جمهوری آذربایجان در سال گذشته برای بازپس‌گیری ناحیه قره‌باغ کوهستانی به شدت خشمگین است.
رسانه‌های دولتی روسیه به نقل از کاخ کرملین گزارش دادند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، چهارشنبه شب در مسکو دیدار کرده و در مورد خروج بخشی از نظامیان روسیه توافق کردند.
به گزارش این رسانه‌ها دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، گفت: «در پائیز ۲۰۲۰ به درخواست دولت ارمنستان واحدهای ارتش و نیروی مرزبانی ما در چند منطقه مستقر شدند. آقای پاشینیان گفت با توجه به تغییر شرایط این ضرورت وجود ندارد. آقای پوتین نیز موافقت کرد و در نتیجه دو طرف در مورد خروج یگان‌های ارتش و نیروی مرزبانی توافق کردند.»
بیشتر در این باره: چالش جدید مسکو؛ آیا قفقاز و آسیای میانه از روسیه رو برمی‌گردانند؟او افزود کماکان یگان‌هایی از نیروی مرزبانی روسیه در مرزهای ارمنستان با ترکیه و ایران باقی خواهند ماند.
ارمنستان در گذشته خواسته بود که نیروی مرزبانی روسیه از فرودگاه بین‌المللی زوارتنوتس در ایروان نیز خارج شود.
هایک کانجاریان، رئیس فراکسیون پارلمانی حزب پیمان مدنی، حزب نیکول پاشینیان، روز پنجشنبه گفت توافق رهبران ارمنستان و روسیه مربوط به قرارگاه‌های ارتش و نیروی مرزبانی روسیه است که پس از جنگ شش هفته‌ای با جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۰ در پنج ناحیه ارمنستان مستقر شدند.
به نظر می‌رسد که این توافق شامل پایگاه نظامی روسیه در شهر گیومری، دومین شهر بزرگ ارمنستان نمی‌شود که حدود سه هزار نیرو در آن مستقر است.
بیشتر در این باره: گزارش تصویری از «محو کامل» یک روستا در قره‌باغ و کلیسای آندو کشور ارمنستان و روسیه اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی هستند و در نتیجه متحدان نظامی تلقی می‌شوند، ولی ایروان اعلام کرده که به دلیل بروز تنش در مناسبات با مسکو مشارکت خود در این سازمان را در عمل تعلیق کرده است.
علاوه بر این، ارمنستان چند ماه پیش به دیوان کیفری بین‌المللی پیوست. ارمنستان براساس تعهدات خود موظف است در صورت سفر ولادیمیر پوتین به این کشور برمبنای حکم بازداشتی که این دیوان به دلیل ارتکاب جرایم جنگی برای رئیس‌جمهور روسیه صادر کرده است او را بازداشت کند.
تجمع اعتراضی در ایروان
همزمان، روز پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ده‌ها هزار نفر با راهپیمایی و تجمع در مرکز شهر ایروان به تصمیم دولت برای واگذاری بخش کوچکی از قلمرو این کشور به جمهوری آذربایجان اعتراض کردند.
حکومت ارمنستان با هدف تضمین ادامه مذاکرات صلح با جمهوری آذربایجان و پرهیز از وقوع یک درگیری مرگبار دیگر پذیرفته است این مناطق را که در اوایل دهه ۹۰ میلادی تصرف کرده بود به باکو بازگرداند و نوار مرزی جدیدی تعیین کند.
از زمان فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ این دو جمهوری ناحیه قفقاز بر سر مناطق مورد اختلاف به خصوص قره‌باغ کوهستانی بارها درگیر جنگ شده‌اند.
جمهوری آذربایجان سال گذشته در یک عملیات نظامی برق‌آسا ناحیه قره‌باغ کوهستانی را بازپس گرفت.
تمامی ساکنان منطقه که ارمنی‌تبار هستند و جمعیت آنها بالغ بر صد هزار نفر بود ناگزیر شدند به ارمنستان بگریزند.