وبسایت اکسیوس گزارش داده است جو بایدن در گفتوگوی تلفنی «جدی» خود با نخستوزیر اسرائیل بعد از کشته شدن اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی گروه افراطی حماس، از بنیامین نتانیاهو خواسته است «به تشدید تنشها پایان دهد».
این رسانه روز جمعه ۱۲ مرداد به نقل از دو مقام آمریکایی نوشته است آقای بایدن و مشاورانش از عواقب اقدام اسرائیل در تهران و بیروت برای کشتن اسماعیل هنیه و فواد شکر، از فرماندهان حزبالله، بسیار ناخرسند شدهاند.
هردو کشور آمریکا و اسرائیل، حماس و حزبالله را به عنوان سازمانهای تروریستی میشناسند.
بر اساس گزارش اکسیوس، هرچند مقامهای آمریکایی از مرگ اعضای ارشد حماس و حزبالله ناراحت نیستند، اما فکر میکنند آقای نتانیاهو بهعمد رئیسجمهور ایالات متحده را بیاطلاع نگه داشت، در حالی که طرفین چند روز قبل از این تحولات در واشینگتن دیدار کرده بودند.
اکسیوس میگوید جو بایدن همچنین خواستار مذاکره درباره آمادگی مشترک آمریکا و اسرائیل درباره رویارویی با اقدامات تلافیجویانه ایران و حزبالله شده است، اما از مسیری که آقای نتانیاهو در روزهای اخیر در پیش گرفته، ابراز نارضایتی کرده است.
رئیسجمهور آمریکا در پی گفتوگوی تلفنی با بنیامین نتانیاهو در شامگاه پنجشنبه به خبرنگاران گفته بود: «از بین بردن اسماعیل هنیه به دستیابی به آتشبس (در غزه) کمکی نکرد.»
بیشتر در این باره: بایدن: از بین بردن هنیه به آتشبس در غزه کمکی نکرده استرئیسجمهور آمریکا در جمع خبرنگاران در کاخ سفید در پاسخ به این پرسش که آیا کشتن اسماعیل هنیه بخت دستیابی به توافق آتشبس را از بین میبرد، گفت: «این امر کمکی نمیکند.»
این در حالی است که همزمان با خاکسپاری اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی گروه افراطی حماس، در پایتخت قطر، گزارشهای متعدد حاکی از آن است که التهاب در منطقه تشدید و احتمال پاسخ ایران به ترور آقای هنیه بیشتر شده است.
پنتاگون روز جمعه خبر داد لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، در گفتوگوی تلفنی با همتای اسرائیلی خود دربارهٔ اقدامات تکمیلی مربوط به آرایش فعلی و پیشروی نیروهای آمریکایی مستقر در خاورمیانه اطلاع داده است.
وزارت دفاع اسرائیل هم اعلام کرد که یوآو گالانت، وزیر دفاع این کشور، در همین مکالمه با لوید آستین گفته است همکاری امنیتی بیسابقه آمریکا و اسرائیل علیه ایران و گروههای نیابتیاش برای «امنیت و ثبات منطقه حیاتی است».
پیشتر روزنامه آمریکایی واشنیگتن پست گزارش داده بود که به دنبال تشدید تنشها در منطقه خاورمیانه، ایالات متحده ۱۲ ناو خود از جمله ناو هواپیمابر «یو اس اس تئودور روزولت»، ناوهای همراه آن و گروه عملیاتی آبی خاکی شامل سه ناو و بیش از چهار هزار تفنگدار دریایی و ملوانان خود را در خاورمیانه مستقر کرده است.
اسماعیل هنیه، بامداد چهارشنبه ۱۰ مرداد، در «اقامتگاه جانبازان» در شمال تهران ترور شد؛ حادثهای که تا کنون گزارشهای ضد و نقیض دربارهٔ چند و چون آن منتشر شده است.
حماس از سوی آمریکا و شماری از کشورهای اروپایی به عنوان سازمان تروریستی شناخته میشود.
در اقامتگاهی که هنیه مورد حمله قرار گرفت، شماری از مهمانان مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیسجمهور جدید ایران، حضور داشتند. این مراسم سهشنبه ۹ مرداد، چند ساعت پیش از ترور اساعیل هنیه، در ساختمان مجلس شورای اسلامی ایران، برگزار شده بود.
مقامهای ایرانی از جمله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، اسرائیل را عامل ترور اسماعیل هنیه معرفی میکنند. مقامهای اسرائیل اما تا کنون این اتهام را رد یا تأیید نکردهاند.
این در حالی است که مقامهای جمهوری اسلامی ایران تأکید میکنند که در انتقام از کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران، واکنش نشان خواهند داد، اما هنوز ابعاد این واکنش مشخص نیست.
تحرکات در سوریه و لبنان
همزمان با تشدید التهاب در منطقه، دیدبان حقوق بشر سوریه گزارشداد که گروههای شبهنظامی تحت حمایت تهران در سوریه، پس از اعلام آماده باش، ضمن لغو مرخصیها، از همه نیروهای خود خواستند به پایگاهها بازگردند.
روزنامه لبنانی النهار و شبکه العربیه گزارش دادند که گروه حزبالله لبنان نیز سطح آماده باش نیروهای خود را بالا برده و برخی از مقرهای خود در منطقه ضاحیه، حومه جنوب بیروت، را تخلیه کرده است.
بنا بر این گزارشها، حزبالله همچنین ازساکنان برخی ساختمانهایی که در نزدیک مقرهای این گروه قرار دارند، توصیه کرده به «اماکن امنتر» بروند.
بیشتر در این باره: گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در سوریه و لبنان به حال آمادهباش درآمدندروز پنجشنبه خبرگزاری رویترز به نقل از پنج منبع نوشت نمایندگان حماس و جهاد اسلامی، به عنوان متحدان فلسطینی جمهوری اسلامی ایران و همچنین جنبش حوثیهای یمن، حزبالله لبنان و گروههای موسوم «مقاومت» در عراق که از سوی تهران حمایت میشوند، در یک نشست در تهران شرکت میکنند.
از سوی دیگر دعوتها برای خویشتنداری و آرامش از سوی کشورهای مختلف نیز بالا گرفته است.
شبکه آمریکایی سیانان گزارش داد که آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکایی، در پیامی که به واسطه قطر ارسال کرد، خواستار حفظ آرامش و عدم واکنش به ترور اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در تهران و همچنین فؤاد شکر از فرماندهان ارشد حزبالله شد.
فؤاد شُکر، مشاور ارشد نظامی حسن نصرالله دبیرکل حزبالله لبنان، سهشنبه ۹ مرداد، در حمله هوایی اسرائیل به حومه جنوب بیروت پایتخت لبنان، کشته شد.
در پی این حادثه، حسن نصرالله روز پنجشنبه در سخنانی، وعده انتقام داد.
روایتهای ضد و نقیض از ترور هنیه و اهمیت آن
تا کنون روایتهای ضد و نقضی از چند و چون کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران منتشر شده است.
در واکنش به این روایتها که برخی از آنها از سوی رسانههای همسو با حکومت ایران یا حتی توسط افرادی در تلویزیون حکومتی ایران مطرح شد، صدا و سیمای جمهوری اسلامی در اطلاعیهای، این روایتها را رد کرد.
در این اطلاعیه که در برنامههای خبری هم خوانده شد، آمده است: «مراجع رسمی امنیتی در کشور هنوز اطلاعات بیشتری دربارهٔ این حادثه تروریستی در اختیار رسانه ملی و سایر رسانهها قرار ندادهاند. بنابر این هرچه تحت عنوان جزئیات اعلام نشده دربارهٔ این حادثه در رسانهها منتشر شده از جمله مطالبی که توسط کارشناسان در برنامههای زنده رسانه ملی بیان شده و میشود، دیدگاهها و تحلیلها و گمانه زنی شخصی است.»
مسعود الفک کارشناس ایران و خاورمیانه، مقیم امارات متحده عربی، دربارهٔ دلیل انتشار گزارشهای ضد و نقیض از کشته شدن اسماعیل هنیه، به رادیو فردا گفت: «دلیل این گمانهزنیها این است که مانند تمام رویدادهای گذشته، جمهوری اسلامی، از اعلام روایت شفاف دربارهٔ چگونگی کشته شدن اسماعیل هنیه، خودداری میکند.»
خبرگزاری فارس که نزدیک به سپاه پاسداران است، در گزارشی مدعی شد که ساعتهای اولیه بامداد چهارشنبه، محل اقامت اسماعیل هنیه، هدف اصابت پرتابه هوا به زمین قرار گرفت؛ پرتابهای که منجر به تخریب بخشهایی از سقف و پنجره و کشته شدن آقای هنیه و یکی از محافظانش شد.
در پی انتشار این گزارش و انعکاس آن در رسانههای بینالمللی، دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل، در کنفرانسی خبری گفت: «شب سهشنبه، یک حمله هوایی مشخص در انجام دادیم که در آن فؤاد شکر، فرمانده نظامی ارشد حزبالله را از میان بردیم. میخواهم یک مسئله را توضیح دهم: آن شب هیچ حمله هوایی، موشکی یا پهپادی دیگری در هیچ جای خاورمیانه نداشتیم.»
بیشتر در این باره: واکنش جمهوری اسلامی به ترور اسماعیل هنیه چه خواهد بود؟یک روز پس از حادثه یعنی روز پنجشنبه، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز روایتی دیگر از ترور اسماعیل هنیه در تهران منتشر کرد.
این روزنامه، به نقل از هفت مقام مسئول در خاورمیانه از جمله دو ایرانی و یک آمریکایی نوشت که رئیس دفتر سیاسی حماس، در اثر انفجار بمبی که در محل اقامت او در تهران کار گذاشته شده بود، کشته شد.
نیویورک تایمز در گزارش خود مدعی شد که بمب، از حدود دو ماه پیش، در مهمانسرای محل اقامت هنیه، کار گذاشته شده بود و پس از اطمینان از حضور او در اتاق، از راه دور فعال شد.
گزارشی که روزنامه اسرائیلی یدیعوت احرونوت نیز تأیید کرد، اما خبرگزاری فارس، به آن تاخت و آن را تلاشی برای دور کردن اتهم نقض حاکمیت سرزمینی ایران از اسرائیل توصیف کرد.
علی مهتدی کارشناس جهان عرب، دربارهٔ اهمیت این چند و چون کشته شدن اسماعیل هنیه، به رادیو فردا گفت: «اهمیت در این است که صحت هرکدام از روایتهای ترور اسماعیل هنیه تأیید شود، نوع پاسخ احتمالی ایران را میتواند مشخص کند.»
او در این زمینه توضیح داد: «اگر پرتابهای از کشوری سوم، محل اقامت آقای هنیه را هدف قرار داده، در همان کشور به منافع اسرائیل و چه بسا آمریکا، حمله کند و انتقامجویی را در کشور سوم انجام دهد. اما چنانچه بمبگذاری در محل سکونت آقای هنیه انجام شده باشد، میتوان پیشبینی کرد که ایران در قدم اول، افرادی را بازداشت کرده و شاید احکام اعدام برایشان صادر کند، تا نشان دهد، هسته جاسوسی اسرائیل را هدف قرار داده و بعد بخواهد به اقدام دیگری بیاندیشد.»
در میانه افزایش نگرانیها از تشدید اوضاع امنیتی، چندین شرکت هواپیمایی متعلق به کشورهای مختلف اعلام کردهاند از ورود به حریم هوایی ایران، اسرائیل و لبنان خودداری میکنند.