اروپا و سازوکار ویژه تجارت با ایران؛ «هیچ اقدام عینی انجام نشده است»

با گذشت شش ماه از خروج ایالات متحده از برجام و یک ماه از بازگشت تحریم‌های کامل این کشور علیه ایران، طرف‌های اروپایی ایران در توافق اتمی همچنان در تلاشند تا تهران بتواند از منافع برجام بهره‌مند شود. اما آن طور که منابع اروپایی مطلع در این زمینه به رادیوفردا می‌گویند هنوز هیچ اقدام «عینی» در این زمینه انجام نشده است.

روز دوشنبه چند دیپلمات ارشد به روزنامه وال‌استریت جورنال گفته بودند که تلاش اروپا برای نجات برجام و بهره بردن ایران از منافع این توافق، حول دو کشور فرانسه و آلمان می‌گردد. پس از آنکه خبرهایی مبنی بر مخالفت اتریش و لوگزامبورگ با میزبانی سازوکار ویژه (اس پی وی) منتشر شد، حال بنا بر آنچه این دیپلمات‌ها که نامشان فاش نشده گفته‌اند، یکی از دو کشور آلمان یا فرانسه میزبان خواهند بود و از یکی از این دو کشور، رئیسی برای این دفتر انتخاب می‌شود و خود این کشورها سرمایه لازم برای آن را نیز فراهم می‌کنند.

در این زمینه یک منبع اروپایی که نخواسته نامش فاش شود، به رادیوفردا می‌گوید «اس پی وی از ابتدا هم بازی فرانسه و آلمان بود. آنها این موضوع را آغاز کردند و برای ما و اکثریت هم مشکلی نبود اما در نهایت امیدوار بودیم که آنها راهکاری پیدا کنند که همه بتوانند در آن مشارکت داشته باشند». این منبع اروپایی در عین حال گفته است که «در حال حاضر هیچ چیزی وجود ندارد که بتوان به آن پاسخ مثبت یا منفی داد و همه چیز در سطح بسیار تئوریک و نظری است».

از زمان خروج آمریکا از برجام، فرانسه تلاش زیادی برای پابرجا ماندن این توافق انجام داده و مقام‌های این کشور به کرات گفته‌اند که می‌خواهند برجام را حفظ کنند و مبنایی قرار دهند تا درباره سایر نگرانی‌های خود و ایالات متحده، با تهران بر سر میز گفت‌وگو بنشینند.

یک منبع دیگر اروپایی که نخواست نامش فاش شود به رادیوفردا گفته «همه سؤال‌ها و پاسخ‌ها هم اکنون در پاریس است». به گفته این منبع آگاه، تلاش بر این است که اس پی وی به نوعی در قوانین اروپایی گنجانده شود که «این کاری سخت خواهد بود». این منبع همچنین درباره اجرایی شدن چنین سازوکاری ابراز تردید کرده است.

سومین کشور اروپایی طرف ایران در برجام بریتانیاست که این روزها درگیر خروج از اتحادیه اروپا و مذاکرات در این زمینه است. وال استریت جورنال می‌گوید لندن در حال بررسی نحوه پیوستن به تلاش دو کشور فرانسه و آلمان است. اما اتحادیه اروپا متشکل از ۲۸ کشور است که آن طور که پیشتر گزارش شده بود، برخی اعضای آن خصوصاً در شرق اتحادیه به دلیل روابط خود با واشینگتن، الزاماً موافق تلاش کشورهای غربی نیستند و با آن همراه نخواهند شد.

مقام های آمریکایی از روزی که فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نیویورک از تلاش برای تسهیل معاملات با ایران خبر داده بود، از چنین اقدامی انتقاد کردند. آنها تأکید کردند که با هر اقدامی که نقض تحریم‌های واشینگتن باشد، برخورد قاطع خواهد شد. اما در عین حال مقام‌های آمریکایی بر این موضوع نیز پافشاری می‌کنند که چنین اقدامی در مقایسه با فشار تحریم‌ها بر اقتصاد ایران ناچیز خواهد بود و کمکی به این اقتصاد نخواهند کرد.