انتقاد خاتمى از مصادره حضور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن

محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران

محمد خاتمى، رئیس جمهور پیشین ایران، با انتقاد از «مصادره» حضور مردم در تظاهرات روز ۲۲ بهمن به نفع گروهی خاص، نسبت به برخورد توهین آمیز با معترضان و نیز ادامه بازداشت فعالان سیاسی و رسانه‌ای در ایران ابراز تأسف کرد.

آقای خاتمى، در دیدار روز یکشنبه خود با جمعى از خانواده‌هاى روزنامه‌نگاران زندانى در ایران با بیان این که مردم «حضور پرشورى» در تظاهرات ۲۲ بهمن داشتند، تأکید کرد که «معترضان با حفظ آرامش در این تظاهرات شرکت داشتند».

رئیس دولت اصلاحات با انتقاد از کسانى که به گفته وى حضور مردم در این تظاهرات را به نفع خود مصادره کردند، افزود: «این به آن معنا نیست که همه مردم به خاطر یک جریان به میدان آمدند، خیر کسانی که به سیاست‌ها و رفتارهاى موجود هم اعتراض داشتند به میدان آمدند و سعى کردند بگویند حساب اصل انقلاب و نظام از این جریان‌ها و رفتارها جداست، اما مایه تأسف است که شاهد توهین به بسیارى از این افراد بودیم.»

سخنان آقای خاتمی در این دیدار در برخی پایگاه‌های خبری نزدیک به اصلاح‌طلبان از جمله پارلمان‌نیوز، سایت خبری فراکسیون اقلیت مجلس، انتشار یافته است.

آقاى خاتمى در این دیدار همچنین با اشاره به سرکوب شدید معترضان در جریان تظاهرات ۲۲ بهمن و حمله به رهبران اصلاح‌طلب گفت: «زدند، توهین کردند، فحاشى کردند و کارهاى ناشایست دیگرى کردند؛ بررسى و شناخت عوامل این رفتارهاى زشت کار مشکلى نیست؛ مى‌توان فهمید چه کسانى این کارها را کردند؟ خود بنده هم بودم و دیگران هم بودند. هر جا که بودیم حتى در ماشین و در حال عبور مورد محبت انبوهى از مردمى بودیم که ما را مى‌دیدند، البته همه جا عده‌اى محدود هم با چوب و چماق و فحاشى به جان مردم مى‌افتادند.»

بسیاری از گروه‌های اصلاح‌طلب و مخالف دولت، در روزهای منتهی به برگزاری سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی از مردم دعوت کردند تا با حفظ هویت خود در این راهپیمایی حضور به هم رسانند اما حضور راهپیمایان معترض با برخورد شدید نیروهای امنیتی روبه‌رو شد.

با این حال آیت‌الله خامنه‌ای از آنچه حضور «شگفتی‌آفرین» مردم خواند، تقدیر کرد و در مقابل از گروه‌هايی که وی آنها را «معاندان و فريب‌خوردگان داخلی» خواند، خواست تا به خود بيايند.

به دنبال این سخنان بسیاری از گروه‌ها و شخصیت‌های حامی دولت نیز تلاش کردند که حضور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن را نشانه حمایت اکثریت مردم از دولت و مخالف آنها با معترضان بدانند.

با این حال رئیس جمهور پیشین ایران در دیدار خود با خانواده‌های زندانیان با تأکید بر اینکه معترضان به وضعیت موجود در اکثریت هستند، ادامه داد: « اگر بناى مقایسه باشد معلوم است که اکثریت کیست؟ منتهى این اکثریت بنا بر این بود که با متانت و پرهیز از خشونت به میدان بیاید، ولو اینکه مورد ظلم وجفا و اهانت قرار گیرد که انصافاً مردم رشد خود را نشان دادند، البته خیلى از زنان و مردان هم از خشونت‌طلبان آسیب دیدند که متأسفیم.»

محمد خاتمى در بخش دیگرى از سخنان خود به انتقاد از برخورد با معترضان و بازداشت گسترده فعالان سیاسى در ایران در آستانه ۲۲ بهمن پرداخته و گفت: « انتظار این بود که در آستانه دهه فجر شاهد کمتر شدن فشارها، آزادى زندانى‌ها و باز شدن فضایى باشیم که مقتضاى قانون اساسى و مصلحت جامعه است. انتظار داشتیم که براى ترمیم زخم‌هاى روحى شاهد برخورد جدى با خشونت‌طلبان و صدمه‌زنندگان به امنیت و آزادى باشیم نه اینکه کسانى تلاش کنند همه تهران و بسیارى از شهرستان‌ها را به میدان زد و خورد و فحاشى مبدل کنند، اینها نه به مصلحت کشور است، نه انقلاب و نه حکومت.»

وى با تشکر از «انبوه» معترضانى که «با آرامش و کمال متانت و تحمل ناسزا و کتک از جا در نرفتند و بهانه به دست دیگران ندادند»، از مقام‌هاى جمهورى اسلامى ایران خواست، بازداشت‌شدگان را آزاد کرده و با کسانى که احیاناً مرتکب جرمى شده‌اند، «با رعایت موازینى که در نظام مشخص شده» برخورد کنند.

محمد خاتمى با انتقاد شدید از خشونت‌طلبان افزود: «بیایید تندروهایى که نانشان در ایجاد تنش، تحقیر انسان‌ها و خط کشى‌هاى نادرست در جامعه است از تأثیرگذارى در عرصه حیات اجتماعى برکنار کنید، نباید محور و تأثیرگذارى اصلى در دست آنها باشد.»

وى در ادامه سخنان خود با انتقاد شدید از برخورد با فعالان سیاسى، رسانه‌اى و دانشجویى و نیز معترضان به نتایج انتخابات بر دفاع از حقوق همه مردم تاکید کرده و اظهار داشت: « دفاع از حقوق مردم، منافع ملى ،حرمت و آزادى‌هاى انسان از کارهاى ماست و هیچ‌وقت حاضر نیستیم با مصلحت اندیشى هاى نادرست آنچه را که احساس مى‌کنیم خواست مردم است را دور بزنیم، در عین حال معتقدیم باید به سوى راه حل‌هایى برویم که همه در آن سود ببرند.»

آقاى خاتمى همچنین با ابراز امیدوارى نسبت به آزادى همه زندانیان به ویژه روزنامه‌نگاران دربند اظهار داشت: « حرف ما این است برخورد با زندانیان باید منطقى و قانونى باشد و فضاى بازترى را شاهد باشیم و زودتر عزیزان دربند آزاد شوند، چرا که این اقدام مى‌تواند در دوره‌اى که جامعه نیاز فراوانى به آرامش دارد، این آرامش را تا حد زیادى برقرار سازد و موجب تلطیف فضا گردد.»

رئیس جمهور پیشین ایران با ابراز تأسف نسبت به برخورد با رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران در ایران گفت: «یکى از مشکلاتى که ما داریم این است که به یکباره و یک شبه مجله یا روزنامه‌اى بسته مى‌شود و در نتیجه آن عده‌اى که زندگیشان به آن وابسته است میان زمین و آسمان رها مى‌شوند، درحالى که حکومت از نظر انسانى و اخلاقى نسبت به زندگى این روزنامه‌نگاران و کارمندان آن مجموعه مسئول است و نیز روزنامه نگارى که انعکاس واقعیات و نقد بخصوص نقد قدرت را وظیفه خود در معرض بدبینى و فشار واقع مى‌شود.»

رئیس دولت اصلاحات با انتقاد از وجود «شبه‌رسانه‌ها» در کشور افزود: «رسانه‌اى که باید مدافع فعالیت رسانه‌اى، فرهنگ رسانه‌اى، دفاع از آزادى‌هاى مشروع و دفاع از نقد در جامعه باشد، مى‌شود ضد آزادى و ضد امنیت جامعه، به راحتى دروغ مى‌گوید، تهمت مى‌زند در حالى که مصونیت دارد و مشخص نیست پشتوانه این شبه رسانه‌ها کجاست؟»

اعتراض خانواده‌هاى روزنامه‌نگاران زندانى به سخنانى محمد جواد لاریجانى

اعضاى خانواده شمارى از روزنامه‌نگاران زندانى در دیدار خود با رییس دولت اصلاحات، به گفته‌هاى محمدجواد لاریجانى، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه که در جریان نشست شوراى حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو ادعا کرده بود، هیچ روزنامه‌نگارى در جمهورى اسلامى به دلیل اعتراض و یا حضور در تجمع در زندان به سر نمى برد، اعتراض کردند.

خانواده روزنامه‌نگاران زندانى همچنین نسبت به نگهدارى روزنامه‌نگاران در کنار مجرمان خطرناک در زندان، شرایط نامناسب زندان و عدم ارایه امکانات بهداشتی و درمانی و نیز عدم حمایت کافى چهره‌هاى سیاسى از روزنامه‌نگاران بازداشتى اعتراض کردند.

در این دیدار سپهرناز ابوذرپناهى، همسر سعید لیلاز با اشاره به صدور حکم ۹ سال زندان براى همسرش اظهار داشت: «سعید وظایفش را به عنوان یک روزنامه‌نگار منتقد همواره در چارچوب قانون اساسى انجام داده است و همواره دلسوز نظام جمهورى اسلامى و ایران بوده و من نمى دانم چگونه به او حکم ۹ سال زندان داده‌اند.اگر انتقاد مى‌کرد به خاطر اصلاح امور جامعه بود»

دختر حمزه کرمى، مدیر وب‌سایت جمهوریت نیز در دیدار با محمد خاتمى گفت: «ما همچنان در شوک صدور حکم شانزده سال زندان و شش میلیارد تومان جریمه نقدى براى پدر خود هستیم. چیزى که هرگز در مغز ما نمى‌گنجد.»

همچنین شهرزاد کریمان، مادر شیوا نظرآهارى نیز خطاب به رییس جمهور پیشین ایران گفت: « دخترم روحیه اى کاملاً قوى دارد و مى‌گوید مشکلى براى تحمل زندان و انفرادى طولانى ندارد، ناراحتى اصلى‌ام این است که چرا او را به سازمان منافقین وصل کرده‌اند، سازمانى که به قول مهندس موسوى یک سازمان مرده است و حالا مسوولان قضایى ما با نسبت دادن اتهام بى‌اساس ارتباط فرزندان ما با آنها، این سازمان را زنده کرده و باردیگر بر سر زبانها انداخته‌اند.»

ژیلا بنى یعقوب، روزنامه نگار دیگرى نیز که در این جلسه حضور داشت یا اشاره به صدور حکم سنگین زندان براى همسرش، بهمن احمدى‌امویى و دیگر روزنامه‌نگاران گفت: «آقاى لاریجانى گفته‌اند روزنامه‌نگاران به خاطر تخریب اموال عمومى در زندان هستند و نه به خاطر فعالیت‌هاى روزنامه نگارى شان. اما به عنوان مثال باید بگویم تمامى اتهامات همسر من که بر اساس آن محکوم شده مطبوعاتى است و این کاملاً در پرونده قضایى او مستند است. مصداق مهم‌ترین اتهام او که منجر به صدور پنج سال حکم زندان براى او شده، مربوط به مسوولیتش در سایت خرداد نو است.»

پدر فواد شمس، یکى از وبلاگ‌نویسان زندانى هم گفته است: « پسر من نمونه روزنامه‌نگارى است که تنها جرمش وبلاگ نویسى است و نمى دانم چطور آقاى لاریجانى به راحتى زندانى بودن این همه روزنامه نگار را به خاطر حرفه شان منکر مى شود.»

وى در باره وضعیت فرزندش در زندان اظهار داشت: « بارجوها به فرزندم مى گویند تو جرمى مرتکب نشده‌اى اما اگر آزادت کنیم ممکن است مرتکب جرم شوى.»

پدر فواد شمس افزود: «فرزند من یک انسان آزاد است و اگر آزاده نبود اصلاً الان در زندان نبود. انسان‌هایى که این روزها در زندان‌اند ،به خاطر آزادگى‌شان به زندان افتاده‌اند.»

فرنوش امیرشاهى، هسر وحید پوراستاد، یکى دیگر از روزنامه‌نگاران بازداشت شده نیز اظهار داشت: «واقعاً نمى‌توانم دلیل بازداشت همسرم را درک کنم. وحید آنقدر محتاط و در چارچوب قانون عمل مى‌کند که همواره از سوى همکارانش به محافظه‌کارى و حتى سانسورچى بودن متهم شده است. حال وضع به جایى رسیده است که انسان ملایم و محتاطى مثل او هم در این سیستم تحمل نمى‌شود.»

از نخستین روزهای پس از برگزاری انتخابات، بسیاری از فعالان سیاسی و مدنی، از جمله شمار زیادی از روزنامه‌نگاران توسط مأموران امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شدند و به رغم آزادی یا برگزاری دادگاه برخی از این افراد، برای بسیاری از آنها هنوز تشکیل دادگاه نشده است.

بر اساس اسامی منتشر شده از روزنامه‌نگاران در بند، در هم اکنون بیش از ۷۰ روزنامه‌نگار در زندان به سر می‌برند که شمار زیادی از آنها پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شکل‌گیری اعتراض‌ها بازداشت شده‌اند.