در آستانه سالگرد انتخابات ریاست جمهوری دهم محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین ایران، با انتقاد از نوع نظارت شورای نگهبان بر انتخابات در ایران، خواستار برگزاری انتخابات آزاد با «نظارت بیطرفانه» نهادهای ناظر بر انتخابات شد.
به گزارش پارلمان نیوز، رئیس جمهور پیشین ایران روز سه‌شنبه در سخنانی ابراز امیدواری کرد، اعلام سیاست‌های کلی نظام در مورد انتخابات موجب «دلگرمی و کاهش کدورت‌ها» شود.
آقای خاتمی که در دیدار با شماری از نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی سخن می‌گفت، در این باره اظهار داشت: «انتخابات آزاد و مطمئن در صورتی خواهد بود که نهادها و دستگاه‌هایی که وظایف مشخص غیر سیاسی دارند دخالت سازمان یافته در سیاست نکنند، برای هر جامعه‌ای تجمیع سلاح، اطلاعات، ثروت و سیاست مشکل‌آفرین است».
رئیس دولت اصلاحات همچنین افزود: «به هر حال ما خواستار انتخابات آزاد و سالم هستیم تا با امیدواری به آینده و دلگرمی بیشتر همه بتوانند دین خود را به کشور و مردم ادا کنند و مطلوب این است سیاست‌های کلی نظام در این زمینه تدوین و اعلام شود تا هم پشتوانه قوی‌تر داشته باشد و هم سبب دلگرمی و کاهش کدورت‌ها گردد».
پیشتر گزارش‌هایی در باره تدوین سیاست‌های کلی نظام در مجمع تشخیص مصلحت نظامی به ریاست آیت‌الله رفسنجانی منتشر شده بود اما رهبر جمهوری اسلامی گفته بود که نظرات مجمع جنبه مشورتی دارد و تنها آن بخش از این نظرات را که «مورد اعتقادش باشد» خواهد پذیرفت.
آقای محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود به «استبدادزدگی جامعه» ایران اشاره کرد و اظهار داشت: «این استبداد زدگی جامعه را بر لبه طاس لغزنده‌ای قرار داده است که هر آن ممکن است افراد و به خصوص حاکمان به درون آن بلغزند و باید هوشیار بود. استبداد زدگی هم آثار اجتماعی و روانی بدی در جامعه داشته است، در محیط‌های استبدادزده متأسفانه شخصیت انسان‌ها هم لطمه می‌بیند و چون این مساله تاریخی است رسوباتی در ذهن‌های تاریخی ما می‌ماند و اگر برای زدوده شدن آن دقت، برنامه‌ریزی و تدبیر درستی صورت نگیرد ممکن است علی رغم خواست یک ملت برای رهایی از استبداد، دوباره آن رسوبات اثر منفی بگذارد».
رئیس جمهور پیشین ایران با اشاره به «مبارزه صد ساله ملت ایران برای آزادی و رهایی از سلطه استبداد» افزود: «ما خواستار ایران سربلند، پیشرفته و البته محکوم به احکام اخلاقی و اسلامی و انسانی بوده و هستیم و روح اصلاحاتی که ما می‌گوییم همین بوده و معتقد بوده‌ایم که این حرکت‌ها هم باید در چارچوب قانون اساسی باشد».
«نظارت بر انتخابات به معنای قیومیت نیست»
رئیس بنیاد باران با تأکید دوباره بر اهمیت انتخابات در تأمین حقوق مردم گفت: «وقتی می‌گوییم انتخابات آزاد و سالم و فراگیر باشد، مراد نفی نظارت نیست. نظارت لازم است، نهاد نظارت کننده هم معلوم است، ولی نظارت اولاً باید برای دفاع از حقوق مردم در برابر کسانی باشد که ممکن است این حقوق را نادیده بگیرند و بخصوص در مقابل آنهایی باشد که قدرت دارند و می‌توانند دخالت کنند به حقوق مردم لطمه بزنند و در اینجاست که ناظر باید مانع شود».
وی همچنین در باره ویژگی‌های نظارت بر انتخابات افزود: «شرط نظارت سالم این است که نهاد نظارت کننده و ناظران وابسته به یک جریان و تحت تأثیر جریان خاص نباشند و بیطرفانه بتوانند کار کنند».
آقای خاتمی در توضیح دومین وظیفه ناظران گفت: «نظارت غیر از قیمومیت است، ساز و کارهایی که محدودکننده انتخاب‌کننده و انتخاب‌شونده باشد نظارت نیست، اینکه اگر با دیدگاه خاص، کسانی که مورد پسند نیستند با بهانه‌های نا روا حذف شوند، نظارت نیست».
وی تأکید کرد: «مردم قیمومیت نمی‌خواهند نظارتی می‌خواهند که از حقشان دفاع شود، منظور ما از انتخابات آزاد نفی نظارت نیست، بلکه این نظارت باید گونه‌ای باشد که با روح قانون اساسی سازگار باشد».
رئیس جمهور پیشین ایران همچنین از «آزادی فعالیت احزاب و گروهها» به عنوان شرط انتخابات آزاد یاد کرده و ادامه داد: « اگر کسانی پایبند به قانون اساسی که اساس نظم است باشند، نه تنها آزاد هستند که کار بکنند بلکه جامعه و حکومت موظف است از حقوق آنان دفاع کند وآن‌ها را تشویق کند».
انتقاد از ایجاد تنگنا برای احزاب و مطبوعات
محمد خاتمی همچنین با انتقاد از محدویت‌های ایجاد شده برای فعالیت احزاب اصلاح‌طلب در ایران به ویژه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و حزب مشارکت اظهار داشت: «برای من تعجب‌آور است که نه تنها فعالیت گروهها و احزاب تایید نمی‌شود بلکه برایشان تنگنا ایجاد می‌شود و اخیراً از انحلال احزاب و تشکل‌هایی سخن به میان می آید و یا مطبوعات سالم تعطیل می‌شوند؛ این رفتارها و برخوردها با کدام معیار قانون اساسی و مصلحت جامعه سازگار است؟»
آقای خاتمی همچنین در باره نقش احزاب در جامعه گفت: «احزاب و گروهها از مصالح بخش‌هایی از جامعه نمایندگی می‌کنند و باعث آگاهی، رونق و نشاط در جامعه می‌شوند و باید حضور داشته باشند، البته بعضی از احزاب منتقد وضعیت، حکومت، مدیریت و برنامه‌ها هستند و همین امر باعث رشد جامعه و پیشرفت کشور خواهد شد».
وی با تأکید بر اینکه «حذف جریانات به معنی آن است که در کشور مشکل وجود دارد»، اظهار داشت: «امروز باید به سوی فضایی آرام‌تر و امن تر برویم، می‌توانیم با چشم‌انداز به آینده فضا را تلطیف کنیم و فضای تیره امنیتی که مع‌الاسف، متکی بر توهمات نارواست به فضای زنده و با نشاط سیاسی اجتماعی مبدل کنیم».
«اعتراض فتنه نیست»
محمد خاتمی با هشدار به پیامدهای حذف کسانی که «در چارچوب قانون فعالیت می‌کنند»، تاکید کرد: «اعتراض‌های به حق، فتنه نیست، حق است و امام می‌فرمایند ما نباید تصور کنیم کسی به ما انتقاد نکند، انتقاد بلکه تخطئه موهبت الهی است».
رئیس دولت اصلاحات در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که «حکومت و دولت باید تابع قانون باشند و آن را درست اجرا کنند»، اظهار داشت:« بهترین شرط برای آنکه قدرت در چارچوب قانون و مصالح کشور عمل کند، آزادی بیان، اندیشه و مطبوعات آزاد و نیز آزادی احزاب، گروهها و تشکل‌ها است».
وی همچنین در انتقاد از «قانون‌گریزی» حکمران کنونی جمهوری اسلامی افزود: « باید سوال شود چرا برنامه چهارم اجرا نشد و برنامه جایگزین هم وجود نداشت؟ اشکال مدیریت ما در کجا بود؟ اگر کسانی به این روند اعتراض داشته باشند اینها را باید دلسوزان تلقی کنیم نه افرادی که فتنه و تخریب می‌کنند».
«قوه قضاییه درست عمل کند، جای مدعیان و متهمان عوض می‌شود»
آقای خاتمی با اشاره به انتقاد گروه‌های اصلاح‌طلب به نحوه اداره کشور توسط دولت کنونی گفت: « اعتراض داشتن به مسائل نباید سبب شود که معترضان به همه اتهامات متهم شوند، اگر این مسائل به اسم نظام و انقلاب و امام انجام شود، اولین زیان و ضربه‌اش متوجه انقلاب نظام، امام و رهبری خواهد بود. من مطمئن هستم که اگر قوه قضاییه دقیقاً به وظایف خود عمل کند جای مدعیان و متهمان عوض خواهد شد».
وی همچنین به حملات گسترده رسانه‌های حامی دولت به معترضان و اصلاح‌طلبان اشاره کرده و ادامه داد: « ما از دو جهت مورد تهاجم قرار می‌گیریم، یکی از جانب دستگاه‌ها و امکانات تبلیغاتی که در اختیار جریانات خاص است و دیگر آنهایی که در خارج از کشورند و با اسلام و با امام و ایران میانه‌ای ندارند و خوشحال می‌شوند که امام و نظام لطمه ببینند».
آقای خاتمی افزود: « در این موقعیت است که صدای ما و بسیاری از دلسوزان انقلاب و نظام به جایی نمی‌رسد و نسل جوان ما در موقعیتی قرار می‌گیرد که ازانقلاب و اسلام دورتر شود و این فاجعه بزرگی است که اگر جلوی آن گرفته نشود در آینده آثار بسیار بدی دارد».
«هیچ اختلافی میان رهبران جنبش سبز وجود ندارد»
رییس دولت اصلاحات که یکی از رهبران جنبش سبز در ایران به شمار می‌آید، در واکنش به ادعاهای برخی از رسانه‌های حامی دولت در باره وجود اختلاف نظر میان رهبران اصلاح‌طلب در ایران گفت:« عده‌ای با ایجاد جنگ روانی در تلاش برای ایجاد اختلاف توهمی میان شخصیت‌ها، گروهها و جریانات هستند، کجا اختلاف وجود دارد؟، درست است که همه افکار دقیقاً عین هم نیست، اما واضح و مبرهن است که اهداف مشترک است و در مسائل اصولی و کلی اختلافی به خصوص در دفاع از حق و حرمت مردم وجود ندارد و نسبت‌های ناروایی که داده می‌شود اصلا وجود ندارد و دروغ است».
وی با بیان اینکه «باید تلاش شود جلوی کسانی که در پی القای اختلاف بین افراد موثر در جامعه و جریانات هستند گرفته شود»، افزود:« نقد غیر از اهانت، دروغ و تهمت و تخریب است، این چه برنامه‌هایی است که رسانه ملی پخش می‌کند که در آن برنامه یک طرفه می‌آیند و در غیبت افراد هر چه می‌خواهند می‌گویند».
رییس جمهور پیشین ایران با ابراز امیدواری نسبت به بهبود وضعیت کنونی تاکید کرد: « باز هم تکرار می‌کنیم که گام مهم آزادی زندانیان، پرهیز از برخوردهای ناروا، بازشدن فضا طیق قانون اساسی و آزادی فعالیت سیاسی و اجتماعی و تامین آزادی اندیشه و بیان وحرکت به سوی انتخابات پر نشاط و صحیح و ارزش شناخته شدن نقد و اعتراض قانونی است و در راس همه دفاع از حرمت و کرامت و آزادی و حقوق اساسی جامعه و مردم است که تامین آن از اهداف بزرگ انقلاب اسلامی بوده است».
به گزارش پارلمان نیوز، رئیس جمهور پیشین ایران روز سه‌شنبه در سخنانی ابراز امیدواری کرد، اعلام سیاست‌های کلی نظام در مورد انتخابات موجب «دلگرمی و کاهش کدورت‌ها» شود.
آقای خاتمی که در دیدار با شماری از نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی سخن می‌گفت، در این باره اظهار داشت: «انتخابات آزاد و مطمئن در صورتی خواهد بود که نهادها و دستگاه‌هایی که وظایف مشخص غیر سیاسی دارند دخالت سازمان یافته در سیاست نکنند، برای هر جامعه‌ای تجمیع سلاح، اطلاعات، ثروت و سیاست مشکل‌آفرین است».
بیشتر بخوانید:
رئیس دولت اصلاحات همچنین افزود: «به هر حال ما خواستار انتخابات آزاد و سالم هستیم تا با امیدواری به آینده و دلگرمی بیشتر همه بتوانند دین خود را به کشور و مردم ادا کنند و مطلوب این است سیاست‌های کلی نظام در این زمینه تدوین و اعلام شود تا هم پشتوانه قوی‌تر داشته باشد و هم سبب دلگرمی و کاهش کدورت‌ها گردد».
پیشتر گزارش‌هایی در باره تدوین سیاست‌های کلی نظام در مجمع تشخیص مصلحت نظامی به ریاست آیت‌الله رفسنجانی منتشر شده بود اما رهبر جمهوری اسلامی گفته بود که نظرات مجمع جنبه مشورتی دارد و تنها آن بخش از این نظرات را که «مورد اعتقادش باشد» خواهد پذیرفت.
آقای محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود به «استبدادزدگی جامعه» ایران اشاره کرد و اظهار داشت: «این استبداد زدگی جامعه را بر لبه طاس لغزنده‌ای قرار داده است که هر آن ممکن است افراد و به خصوص حاکمان به درون آن بلغزند و باید هوشیار بود. استبداد زدگی هم آثار اجتماعی و روانی بدی در جامعه داشته است، در محیط‌های استبدادزده متأسفانه شخصیت انسان‌ها هم لطمه می‌بیند و چون این مساله تاریخی است رسوباتی در ذهن‌های تاریخی ما می‌ماند و اگر برای زدوده شدن آن دقت، برنامه‌ریزی و تدبیر درستی صورت نگیرد ممکن است علی رغم خواست یک ملت برای رهایی از استبداد، دوباره آن رسوبات اثر منفی بگذارد».
رئیس جمهور پیشین ایران با اشاره به «مبارزه صد ساله ملت ایران برای آزادی و رهایی از سلطه استبداد» افزود: «ما خواستار ایران سربلند، پیشرفته و البته محکوم به احکام اخلاقی و اسلامی و انسانی بوده و هستیم و روح اصلاحاتی که ما می‌گوییم همین بوده و معتقد بوده‌ایم که این حرکت‌ها هم باید در چارچوب قانون اساسی باشد».
«نظارت بر انتخابات به معنای قیومیت نیست»
رئیس بنیاد باران با تأکید دوباره بر اهمیت انتخابات در تأمین حقوق مردم گفت: «وقتی می‌گوییم انتخابات آزاد و سالم و فراگیر باشد، مراد نفی نظارت نیست. نظارت لازم است، نهاد نظارت کننده هم معلوم است، ولی نظارت اولاً باید برای دفاع از حقوق مردم در برابر کسانی باشد که ممکن است این حقوق را نادیده بگیرند و بخصوص در مقابل آنهایی باشد که قدرت دارند و می‌توانند دخالت کنند به حقوق مردم لطمه بزنند و در اینجاست که ناظر باید مانع شود».
وی همچنین در باره ویژگی‌های نظارت بر انتخابات افزود: «شرط نظارت سالم این است که نهاد نظارت کننده و ناظران وابسته به یک جریان و تحت تأثیر جریان خاص نباشند و بیطرفانه بتوانند کار کنند».
آقای خاتمی در توضیح دومین وظیفه ناظران گفت: «نظارت غیر از قیمومیت است، ساز و کارهایی که محدودکننده انتخاب‌کننده و انتخاب‌شونده باشد نظارت نیست، اینکه اگر با دیدگاه خاص، کسانی که مورد پسند نیستند با بهانه‌های نا روا حذف شوند، نظارت نیست».
وی تأکید کرد: «مردم قیمومیت نمی‌خواهند نظارتی می‌خواهند که از حقشان دفاع شود، منظور ما از انتخابات آزاد نفی نظارت نیست، بلکه این نظارت باید گونه‌ای باشد که با روح قانون اساسی سازگار باشد».
رئیس جمهور پیشین ایران همچنین از «آزادی فعالیت احزاب و گروهها» به عنوان شرط انتخابات آزاد یاد کرده و ادامه داد: « اگر کسانی پایبند به قانون اساسی که اساس نظم است باشند، نه تنها آزاد هستند که کار بکنند بلکه جامعه و حکومت موظف است از حقوق آنان دفاع کند وآن‌ها را تشویق کند».
انتقاد از ایجاد تنگنا برای احزاب و مطبوعات
محمد خاتمی همچنین با انتقاد از محدویت‌های ایجاد شده برای فعالیت احزاب اصلاح‌طلب در ایران به ویژه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و حزب مشارکت اظهار داشت: «برای من تعجب‌آور است که نه تنها فعالیت گروهها و احزاب تایید نمی‌شود بلکه برایشان تنگنا ایجاد می‌شود و اخیراً از انحلال احزاب و تشکل‌هایی سخن به میان می آید و یا مطبوعات سالم تعطیل می‌شوند؛ این رفتارها و برخوردها با کدام معیار قانون اساسی و مصلحت جامعه سازگار است؟»
آقای خاتمی همچنین در باره نقش احزاب در جامعه گفت: «احزاب و گروهها از مصالح بخش‌هایی از جامعه نمایندگی می‌کنند و باعث آگاهی، رونق و نشاط در جامعه می‌شوند و باید حضور داشته باشند، البته بعضی از احزاب منتقد وضعیت، حکومت، مدیریت و برنامه‌ها هستند و همین امر باعث رشد جامعه و پیشرفت کشور خواهد شد».
وی با تأکید بر اینکه «حذف جریانات به معنی آن است که در کشور مشکل وجود دارد»، اظهار داشت: «امروز باید به سوی فضایی آرام‌تر و امن تر برویم، می‌توانیم با چشم‌انداز به آینده فضا را تلطیف کنیم و فضای تیره امنیتی که مع‌الاسف، متکی بر توهمات نارواست به فضای زنده و با نشاط سیاسی اجتماعی مبدل کنیم».
«اعتراض فتنه نیست»
محمد خاتمی با هشدار به پیامدهای حذف کسانی که «در چارچوب قانون فعالیت می‌کنند»، تاکید کرد: «اعتراض‌های به حق، فتنه نیست، حق است و امام می‌فرمایند ما نباید تصور کنیم کسی به ما انتقاد نکند، انتقاد بلکه تخطئه موهبت الهی است».
رئیس دولت اصلاحات در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که «حکومت و دولت باید تابع قانون باشند و آن را درست اجرا کنند»، اظهار داشت:« بهترین شرط برای آنکه قدرت در چارچوب قانون و مصالح کشور عمل کند، آزادی بیان، اندیشه و مطبوعات آزاد و نیز آزادی احزاب، گروهها و تشکل‌ها است».
وی همچنین در انتقاد از «قانون‌گریزی» حکمران کنونی جمهوری اسلامی افزود: « باید سوال شود چرا برنامه چهارم اجرا نشد و برنامه جایگزین هم وجود نداشت؟ اشکال مدیریت ما در کجا بود؟ اگر کسانی به این روند اعتراض داشته باشند اینها را باید دلسوزان تلقی کنیم نه افرادی که فتنه و تخریب می‌کنند».
«قوه قضاییه درست عمل کند، جای مدعیان و متهمان عوض می‌شود»
آقای خاتمی با اشاره به انتقاد گروه‌های اصلاح‌طلب به نحوه اداره کشور توسط دولت کنونی گفت: « اعتراض داشتن به مسائل نباید سبب شود که معترضان به همه اتهامات متهم شوند، اگر این مسائل به اسم نظام و انقلاب و امام انجام شود، اولین زیان و ضربه‌اش متوجه انقلاب نظام، امام و رهبری خواهد بود. من مطمئن هستم که اگر قوه قضاییه دقیقاً به وظایف خود عمل کند جای مدعیان و متهمان عوض خواهد شد».
وی همچنین به حملات گسترده رسانه‌های حامی دولت به معترضان و اصلاح‌طلبان اشاره کرده و ادامه داد: « ما از دو جهت مورد تهاجم قرار می‌گیریم، یکی از جانب دستگاه‌ها و امکانات تبلیغاتی که در اختیار جریانات خاص است و دیگر آنهایی که در خارج از کشورند و با اسلام و با امام و ایران میانه‌ای ندارند و خوشحال می‌شوند که امام و نظام لطمه ببینند».
آقای خاتمی افزود: « در این موقعیت است که صدای ما و بسیاری از دلسوزان انقلاب و نظام به جایی نمی‌رسد و نسل جوان ما در موقعیتی قرار می‌گیرد که ازانقلاب و اسلام دورتر شود و این فاجعه بزرگی است که اگر جلوی آن گرفته نشود در آینده آثار بسیار بدی دارد».
«هیچ اختلافی میان رهبران جنبش سبز وجود ندارد»
رییس دولت اصلاحات که یکی از رهبران جنبش سبز در ایران به شمار می‌آید، در واکنش به ادعاهای برخی از رسانه‌های حامی دولت در باره وجود اختلاف نظر میان رهبران اصلاح‌طلب در ایران گفت:« عده‌ای با ایجاد جنگ روانی در تلاش برای ایجاد اختلاف توهمی میان شخصیت‌ها، گروهها و جریانات هستند، کجا اختلاف وجود دارد؟، درست است که همه افکار دقیقاً عین هم نیست، اما واضح و مبرهن است که اهداف مشترک است و در مسائل اصولی و کلی اختلافی به خصوص در دفاع از حق و حرمت مردم وجود ندارد و نسبت‌های ناروایی که داده می‌شود اصلا وجود ندارد و دروغ است».
وی با بیان اینکه «باید تلاش شود جلوی کسانی که در پی القای اختلاف بین افراد موثر در جامعه و جریانات هستند گرفته شود»، افزود:« نقد غیر از اهانت، دروغ و تهمت و تخریب است، این چه برنامه‌هایی است که رسانه ملی پخش می‌کند که در آن برنامه یک طرفه می‌آیند و در غیبت افراد هر چه می‌خواهند می‌گویند».
رییس جمهور پیشین ایران با ابراز امیدواری نسبت به بهبود وضعیت کنونی تاکید کرد: « باز هم تکرار می‌کنیم که گام مهم آزادی زندانیان، پرهیز از برخوردهای ناروا، بازشدن فضا طیق قانون اساسی و آزادی فعالیت سیاسی و اجتماعی و تامین آزادی اندیشه و بیان وحرکت به سوی انتخابات پر نشاط و صحیح و ارزش شناخته شدن نقد و اعتراض قانونی است و در راس همه دفاع از حرمت و کرامت و آزادی و حقوق اساسی جامعه و مردم است که تامین آن از اهداف بزرگ انقلاب اسلامی بوده است».