بسیاری از صلح دوستان جهان چهارم آوریل را در این آرزو سپری می‌کنند… جهانی عاری از مین‌های کشنده زمینی.
مین‌هایی که بنابر آمار سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ میلادی هر سال بالغ بر ۲۰ هزار نفر را به کام مرگ می‌کشاند. ایران یکی از کشورهایی است که هر ساله شمار زیادی از ساکنان مناطق مرزی‌اش طعمه مین می‌شوند.
امسال مصطفی محمد نجار، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، در بیانیه‌ای به مناسبت این روز از پیشرفت‌هایی دراین باره سخن گفت و از جمله تشکیل کمیسیون مشترکی برای پاکسازی میادین مین عراق خبر داد.
اقبال محمدی نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رادیو فردا به تشریح فعالیت‌هایی که در این خصوص انجام شده پرداخته است.
رادیو فردا: آقای محمدی درباره وضعیت پاکسازی میادین مین در نقاط مرزی ایران برای ما بگویید
اقبال محمدی: در مناطق غرب کشور، کلاً در پنج استان بالغ بر سه میلیون هکتار، اراضی آلوده به مین است. علیرغم اینکه ستاد پاکسازی مین، فعالیت‌های چشمگیری در زمینه مین‌کوبی و مین‌روبی داشته، اما با توجه به [تعدد] پایگاه‌ها در زمان جنگ تحمیلی و از یک طرف هم عدم پاکسازی ۱۰۰ درصد پایگاه‌ها به‌خصوص در استان کردستان و منطقه مرزی شهرستان‌های مریوان و سرآباد که یک منطقه کوهستانی است، حتی بعد از ۲۰ سال طی زمان‌های متمادی بر اثر فرسایش خاک، محل‌های اصلی که مین کاشته شده، جابه‌جا شده و در طول زمان به پایین دست انتقال پیدا کرده است.
الان هم هرساله ما خسارات زیادی ناشی از انفجار مین و کشته شدن خیلی از افراد بی‌گناه به‌خصوص کشاورزان و باغداران [می پردازیم] و حتی دام‌هایشان هم تلفات پیدا می‌کنند.
دولت چقدر از جریان پاکسازی مین حمایت می‌کند؟
در دوران جنگ ۱۶ میلیون مین در منطقه کاشته شده است. به‌خصوص منطقه استان کردستان ما مشکلات داخلی هم داشتیم ایام انقلاب. حتی بعضی پایگاه‌هایی که ترک شده و متروکه هستند درواقع آلوده به مین هستند. این میزان مین در آن سطحی که اشاره کردم با توجه به فعالیت، آن طور که خودشان اظهار می‌کنند، برای یک مین یک دلاری تقریباً حدود هزار دلار هزینه در بر می‌گیرد.
یعنی برآورد می‌شود که حدود ۴۰ سال دیگر هم ما هنوز مناطق مان آلوده به مین است و قابل پاکسازی نیستند. لذا لازمه این کار اینست که اولاً روش‌های جدید بیوتکنولوژی، روش‌هایی که در کشورهای خارجی مورد استفاده است، را به کار بریم.
از طرف دیگر به فرهنگ‌سازی و آموزش نیاز داریم که متأسفانه به دلیل محدودیت‌های اعتباری کارگروه‌های ستاد پاکسازی مین هنوز انجام نشده است. از یک طرف هم اگر توی این مدت بعد از جنگ فعالیتی شده، هنوز ما گزارش پیشرفت‌شان را نداریم.
یعنی شما به عنوان نمایندگان مجلس هم نمی‌دانید تا چه اندازه مسئله مین‌روبی پیشرفت داشته است؟
به ما اعلام نکرده‌اند که میزان پیشرفت عملیات پاکسازی تا چه حد پیشرفت کرده و از یک طرف هم چقدر پایگاه‌های ما بر اساس نقشه‌ای که اگر تهیه شده یا اینکه باید تهیه شود، هنوز آلوده هستند و کجاها چند درصد پاکسازی شده‌اند. من هنوز شخصاً به عنوان یک مهندس خبر ندارم.
برخی از سازمان‌های غیردولتی که در ایران برای مین‌روبی فعالیت می‌کنند، عنوان می‌کنند که مسئله مین‌روبی هنوز به عنوان دغدغه اول برای برخی از مسئولان شناخته نشده است.
اولاً کار شده، ولی آن کاری که رضایت نسبی باید داشته باشیم از این میزان پیشرفت، با توجه به این محدودیت‌های اعتباری و محدودیت‌های کارگروهی، (چون این کارگروه‌ها فنی هستند و هرکسی نمی‌تواند مین‌روب باشد) از یک طرف هم ان‌جی‌اوهایی که فعالیت کرده‌اند، فعالیت‌هایشان در واقع هنوز محدود است...
ولی آقای محمدی تا چه اندازه خود نمایندگان از سازمان‌های غیردولتی دعوت می‌کنند در نشست‌های مشترک که یک هماهنگی به وجود بیاید.
من انتظارم از ان‌جی‌اوها بیشتر است. با توجه به اینکه یک نهاد مردمی هستند و غیردولتی، باید با نمایندگان مجلس که آنها هم به عنوان نهادی که برخاسته از رأی مردم و نماینده مردمند، این ارتباط لازم و ملزوم است، تا بتوانیم دست در دست هم مشکلات را به دولت منعکس کنیم و دولت را با توجه به زیان‌هایی که خود متقبل می‌شود به توجه به اهمیت این قضیه متقاعد کنیم.
ما الان معدن سنگ آهن اسنوا داریم که سالیان متمادی آماده بهره‌برداری است و فقط به خاطر اینکه محدوده‌اش آلوده به مین است، نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. یا همین مسئله انفجارهایی که منجر به جراحت می‌شود، هزینه‌های بیمارستانی، هزینه‌هایی که بعداً باید به عنوان جانباز، دولت مستمری اینها را پرداخت کند...
می‌دانید که دولت جمهوری اسلامی ایران هنوز به کنوانسیون منع استفاده از اینگونه سلاح‌ها نپیوسته است؟
بحث پیوستن به کنوانسیون باید در قالب لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس ارائه شود و مجلس هم نظر رویش بدهد، متأسفانه هنوز نیامده است. قرار بود ان‌جی‌اوها بیایند و ما به صورت ویژه سوابق این مسائل و بحث لایحه کنوانسیون را هم پیگیری کنیم.
به نظر من این بحث به عنوان یک اولویت، اولویت کاری مجلس و اولویت کاری دولت، لازم است هم در ارائه لایحه و هم بررسی در مجلس و تصویب نهایی و نهایتاً ملحق شدن به کنوانسیون اقدام شود.
مین‌هایی که بنابر آمار سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ میلادی هر سال بالغ بر ۲۰ هزار نفر را به کام مرگ می‌کشاند. ایران یکی از کشورهایی است که هر ساله شمار زیادی از ساکنان مناطق مرزی‌اش طعمه مین می‌شوند.
امسال مصطفی محمد نجار، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، در بیانیه‌ای به مناسبت این روز از پیشرفت‌هایی دراین باره سخن گفت و از جمله تشکیل کمیسیون مشترکی برای پاکسازی میادین مین عراق خبر داد.
اقبال محمدی نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رادیو فردا به تشریح فعالیت‌هایی که در این خصوص انجام شده پرداخته است.
رادیو فردا: آقای محمدی درباره وضعیت پاکسازی میادین مین در نقاط مرزی ایران برای ما بگویید
اقبال محمدی: در مناطق غرب کشور، کلاً در پنج استان بالغ بر سه میلیون هکتار، اراضی آلوده به مین است. علیرغم اینکه ستاد پاکسازی مین، فعالیت‌های چشمگیری در زمینه مین‌کوبی و مین‌روبی داشته، اما با توجه به [تعدد] پایگاه‌ها در زمان جنگ تحمیلی و از یک طرف هم عدم پاکسازی ۱۰۰ درصد پایگاه‌ها به‌خصوص در استان کردستان و منطقه مرزی شهرستان‌های مریوان و سرآباد که یک منطقه کوهستانی است، حتی بعد از ۲۰ سال طی زمان‌های متمادی بر اثر فرسایش خاک، محل‌های اصلی که مین کاشته شده، جابه‌جا شده و در طول زمان به پایین دست انتقال پیدا کرده است.
الان هم هرساله ما خسارات زیادی ناشی از انفجار مین و کشته شدن خیلی از افراد بی‌گناه به‌خصوص کشاورزان و باغداران [می پردازیم] و حتی دام‌هایشان هم تلفات پیدا می‌کنند.
دولت چقدر از جریان پاکسازی مین حمایت می‌کند؟
در دوران جنگ ۱۶ میلیون مین در منطقه کاشته شده است. به‌خصوص منطقه استان کردستان ما مشکلات داخلی هم داشتیم ایام انقلاب. حتی بعضی پایگاه‌هایی که ترک شده و متروکه هستند درواقع آلوده به مین هستند. این میزان مین در آن سطحی که اشاره کردم با توجه به فعالیت، آن طور که خودشان اظهار می‌کنند، برای یک مین یک دلاری تقریباً حدود هزار دلار هزینه در بر می‌گیرد.
یعنی برآورد می‌شود که حدود ۴۰ سال دیگر هم ما هنوز مناطق مان آلوده به مین است و قابل پاکسازی نیستند. لذا لازمه این کار اینست که اولاً روش‌های جدید بیوتکنولوژی، روش‌هایی که در کشورهای خارجی مورد استفاده است، را به کار بریم.
از طرف دیگر به فرهنگ‌سازی و آموزش نیاز داریم که متأسفانه به دلیل محدودیت‌های اعتباری کارگروه‌های ستاد پاکسازی مین هنوز انجام نشده است. از یک طرف هم اگر توی این مدت بعد از جنگ فعالیتی شده، هنوز ما گزارش پیشرفت‌شان را نداریم.
یعنی شما به عنوان نمایندگان مجلس هم نمی‌دانید تا چه اندازه مسئله مین‌روبی پیشرفت داشته است؟
به ما اعلام نکرده‌اند که میزان پیشرفت عملیات پاکسازی تا چه حد پیشرفت کرده و از یک طرف هم چقدر پایگاه‌های ما بر اساس نقشه‌ای که اگر تهیه شده یا اینکه باید تهیه شود، هنوز آلوده هستند و کجاها چند درصد پاکسازی شده‌اند. من هنوز شخصاً به عنوان یک مهندس خبر ندارم.
برخی از سازمان‌های غیردولتی که در ایران برای مین‌روبی فعالیت می‌کنند، عنوان می‌کنند که مسئله مین‌روبی هنوز به عنوان دغدغه اول برای برخی از مسئولان شناخته نشده است.
اولاً کار شده، ولی آن کاری که رضایت نسبی باید داشته باشیم از این میزان پیشرفت، با توجه به این محدودیت‌های اعتباری و محدودیت‌های کارگروهی، (چون این کارگروه‌ها فنی هستند و هرکسی نمی‌تواند مین‌روب باشد) از یک طرف هم ان‌جی‌اوهایی که فعالیت کرده‌اند، فعالیت‌هایشان در واقع هنوز محدود است...
ولی آقای محمدی تا چه اندازه خود نمایندگان از سازمان‌های غیردولتی دعوت می‌کنند در نشست‌های مشترک که یک هماهنگی به وجود بیاید.
من انتظارم از ان‌جی‌اوها بیشتر است. با توجه به اینکه یک نهاد مردمی هستند و غیردولتی، باید با نمایندگان مجلس که آنها هم به عنوان نهادی که برخاسته از رأی مردم و نماینده مردمند، این ارتباط لازم و ملزوم است، تا بتوانیم دست در دست هم مشکلات را به دولت منعکس کنیم و دولت را با توجه به زیان‌هایی که خود متقبل می‌شود به توجه به اهمیت این قضیه متقاعد کنیم.
ما الان معدن سنگ آهن اسنوا داریم که سالیان متمادی آماده بهره‌برداری است و فقط به خاطر اینکه محدوده‌اش آلوده به مین است، نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. یا همین مسئله انفجارهایی که منجر به جراحت می‌شود، هزینه‌های بیمارستانی، هزینه‌هایی که بعداً باید به عنوان جانباز، دولت مستمری اینها را پرداخت کند...
می‌دانید که دولت جمهوری اسلامی ایران هنوز به کنوانسیون منع استفاده از اینگونه سلاح‌ها نپیوسته است؟
بحث پیوستن به کنوانسیون باید در قالب لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس ارائه شود و مجلس هم نظر رویش بدهد، متأسفانه هنوز نیامده است. قرار بود ان‌جی‌اوها بیایند و ما به صورت ویژه سوابق این مسائل و بحث لایحه کنوانسیون را هم پیگیری کنیم.
به نظر من این بحث به عنوان یک اولویت، اولویت کاری مجلس و اولویت کاری دولت، لازم است هم در ارائه لایحه و هم بررسی در مجلس و تصویب نهایی و نهایتاً ملحق شدن به کنوانسیون اقدام شود.
- به نظر شما چگونه شهروندان می‌توانند به اقدامات در دست انجام برای پاکسازی مین کمک کنند؟