انصراف خبرساز؛ هاشمی ۲۳ مرداد خطیب جمعه تهران نیست

اکبر هاشمی رفسنجانی به هنگام اقامه خطبه‌های نماز جمعه در ۲۶ تیر ۸۸

خبرهای ضد و نقیض در مورد حضور اکبر هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه آینده، یکبار دیگر کانون توجه‌ها را به سوی دانشگاه تهران، محل برگزاری نماز جمعه پایتخت، معطوف کرد. گرچه نقطه پایان این اخبار انصراف آقای هاشمی از اقامه نماز جمعه ۲۳ مرداد بود.

انتشار اولیه خبر حضور هاشمی رفسنجانی در وب سایت شخصی وی سبب واکنش و ابراز تردید مقامات ستاد اقامه نماز جمعه شد و در پی آن خبر از وب سایت رئیس مجلس خبرگان حذف شد.

اما همچنان خبرها از «حتمی» بودن حضور وی در نماز جمعه آینده حکایت داشت تا اینکه روز دوشنبه دفتر هاشمی با صدور اطلاعیه‌ای خبر از انصراف وی از برگزاری نماز جمعه این هفته به دلیل «جلوگیری از درگیری‌های احتمالی» داد.

در این اطلاعیه این دفتر که به خبرگزاری‌های داخلی ارسال شده، آمده است: «با توجه به تلفن‌های بی‌شمار مردمی مبنی بر صحت و سقم اقامه‌ نمازجمعه‌ این هفته تهران به امامت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، به اطلاع می‌رساند رئیس مجلس خبرگان رهبری و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به خاطر جلوگیری از درگیری‌های احتمالی در مراسم سیاسی- عبادی نمازجمعه، اقامه‌ نماز نخواهند داشت».

این در حالی بود که ساعاتی پیش از این خبر، خبرگزاری‌های فارس و ایرنا در خبری به نقل از رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور اعلام کرده بودند: «هاشمی رفسنجانی برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده‌های سیاسی و غیر قابل قبول از جایگاه نماز جمعه در نماز این هفته شرکت نمی‌کند.»

بنابر همین گزارش سیدرضا تقوی افزود: «با اینکه بر اساس ترتیب معمول نماز جمعه این هفته باید به وسیله حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اقامه می‌شد، خبردار شدیم که وی برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده‌های سیاسی و غیرمتعارف و غیرقابل قبول از این جایگاه منیع، ترجیح داد و تصمیم گرفت اقامه نماز جمعه توسط یکی دیگر از حضرات آقایان ائمه جمعه موقت تهران برگزار شود تا فضای صمیمی و روحانی این عمل سیاسی و عبادی به آنچه که نباید آلوده نشود.»

مرد خبرساز زیر ذره‌بین

هنوز چند روزی به برگزاری نماز جمعه هفته پیش تهران به امامت آیت‌الله امامی کاشانی مانده بود که زمزمه‌ها در مورد نوبت بعدی نماز جمعه آغاز شد. دنبال کردن لیست خطیبان جمعه تهران از آن جهت مورد توجه برخی گروه‌ها بود که در میان خطیبان نماز جمعه تهران فردی قرار داشت که در هفته‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری اعمال و رفتارش زیر ذره‌بین قرار داشت.

اکبر هاشمی رفسنجانی روحانی پرنفوذ در جمهوری اسلامی از ماه‌ها پیش از انتخابات به سوژه‌ای محوری تبدیل شد و در تحولات پس از انتخابات نیز نگاه‌های زیادی را به سوی خود جلب کرد.

اهمیت موضع و رفتار این روحانی عالی‌رتبه از آن جهت بود که وی ریاست دو نهاد مهم در جمهوری اسلامی را برعهده دارد که یکی انتصابی و دیگری انتخابی است. وی از سوی آیت‌الله خامنه‌ای رئیس انتصابی مجمع تشخیص مصلحت نظام است و از سوی رأی دهندگان تهران نماینده مردم در مجلس خبرگان و رئیس این نهاد پر اهمیت در جمهوری اسلامی است.

اهمیت این نهاد به لحاظ قانونی آن است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی، رهبری منتخب مجلس خبرگان است و این مجلس تنها نهادی است که قدرت انتخاب،نظارت و برکناری عالی‌ترین مقام سیاسی مذهبی در جمهوری اسلامی را داراست.

اما بروز اختلافات پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری، فضا را به سوی برد که عملاً پس از گذشت بیش از چندین هفته از انتخابات، شکافی عمیق در درون جامعه و حکومت ایجاد شد که به تعبیر گروهی از تحلیلگران به رودررویی بخش‌های مختلف انجامیده است.

در این بین هاشمی رفسنجانی یکی از افراد با نفوذ حکومت است که عملاً در صف معترضان به نتایج انتخاباتی قرار گرفته است و با عدم شرکت خود در مراسم «تنفیذ» و«تحلیف» محمود احمدی‌نژاد نارضایتی خود از روند موجود را نشان داده است.

این تحول چندی پس از آن روی داد که در رفسنجانی چهار هفته پیش از این و در خطبه‌های نماز جمعه تهران که با استقبال و حضور معترضان همراه بود مواضع خود در زمینه تحولات پس از انتخابات را اعلام و نارضایتی خود را بیان کرد. خطبه‌هایی که به مذاق بخش‌های زیادی از حامیان محمود احمدی‌نژاد و آیت‌الله خامنه‌ای خوش نیامد و حملات شدیدی علیه وی صورت گرفت.

مسئله‌ای برای جمهوی اسلامی

پس از گذشت سه نماز جمعه از آن نماز، یکبار دیگر نوبت به هاشمی رسیده بود و زمزمه‌هایی از حضور دوباره معترضان به گوش می‌رسید. از این رو و با تجربه نماز جمعه پیشین اصولگرایان نیز با حساسیت بیشتری به این موضوع پرداختند.

به گونه‌ای که حتی اعلام برگزاری نماز به امامت رئیس مجلس خبرگان نیز با تردیدهایی از سوی مقامات ستاد اقامه نماز جمعه روبه‌رو شد و مسئول این ستاد در گفت‌وگویی تعیین خطیب جمعه تهران را در هر هفته منوط به نظر رهبر جمهوری اسلامی و ابلاغ دفتر وی دانشته بود.

این در حالی بود که «پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» خبر داده بود که «نمازجمعه این هفته توسط امام جمعه موقت تهران ‘آیت‌الله هاشمی ‌رفسنجانی’ رئیس مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام در روز جمعه بیست و سوم مرداد ماه اقامه خواهد شد.»

با این وجود، تحول جالب دیگر در این زمینه حذف خبر حضور هاشمی در نمازجمعه این هفته از سایت وی پس از یک روز بود. این خبر در ساعات پایانی روز شنبه حذف شد اما در عوض از صبح یکشنبه مطلب جدیدی روی خروجی سایت شخصی هاشمی رفسنجانی قرار گرفت که خبر حضور هاشمی در نماز را «موثق» دانسته بود.

گرچه از هفته گذشته حضور اکبر هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه تهران برای دومین بار خبرساز شد، اما ظاهراً نیامدن وی نیز خبرساز است و نقش این روحانی سرشناس در جمهوری اسلامی به اندازه‌ای پر رنگ شده که عملاً حضور را عدم حضورش در تریبون نمازجمعه تهران به مسئله‌ای برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

اکنون و با توجه به صدور اطلاعیه انصراف هاشمی از برگزاری نماز، برخی معتقدند فضاسازی‌های چند روزه مخالفان هاشمی نتیجه‌بخش بوده و گروهی نیز معتقدند زمزمه‌های حذف مرحله به مرحله هاشمی از سوی جریان تندروی کلید خورده است. حذفی که شاید از همین «نماز جمعه» آغاز شده باشد.