سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید به طور متوسط سالانه بیش از ۲۳ درصد جمعیت بزرگسال ایران٬ دچار یک «اختلال روانپزشکی» بوده‌اند و «تنش‌های» سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و «اخبار منفی»٬ تأثیر مستقیمی بر سلامت روان مردم داشته است.
ایرج حریرچی روز دوشنبه ۲۷ فروردین، در یک نشست خبری با بیان اینکه به طور متوسط ۲۳.۴ درصد از جمعیت «بالغین» ایران دچار یک اختلال روانپزشکی در طول یک سال بوده‌اند٬ افزوده که این میزان در میان زنان ۲۷.۶ درصد زنان و در میان مردان ۱۹.۴ درصد است.
او در تشریح این آمار نیز یادآور شده که «از هر چهار نفر در گروه سنی بالای ۱۵ سال، یک نفر از اختلال روانپزشکی ضعیف تا متوسط و در موارد کمتری شدید رنج می‌برد».
این مقام مسئول٬ شیوع اختلالات روانپزشکی در طول یک سال در استان‌های مختلف ایران را از هم «بین ۱۲.۸ درصد تا ۳۶.۳ درصد» متغیر عنوان کرده و میزان آن در تهران را ۳۰.۲ درصد اعلام کرده است.
به گفته آقای حریرچی٬ این آمار به این معنی است که در تهران٬ «از هر سه نفر، یک نفر»، دچار اختلالات روانپزشکی است.
او همچنین اضافه کرده که بر اساس مطالعات انجام‌شده٬ «تنش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد شده یا به وجود آمده در فواصل زمانی مشخص، تأثیرات مستقیم بر سلامت روان مردم داشته است».
سخنگوی وزارت بهداشت٬ توضیح بیشتری در این زمینه ارائه نکرده٬ اما بر اساس تازه‌ترین گزارش سالیانه سازمان ملل درباره شادترین کشورهای جهان٬ ایران از میان ۱۵۶ کشور، در جایگاه ۱۰۶ قرار دارد.
ایران در این رده‌بندی از کشورهایی چون فلسطین، ونزوئلا، سومالی، نیجریه، لبنان، پاکستان و ترکمنستان نیز پایین‌تر است.
سال ۹۵ نیز حسن موسوی چلک٬ رئیس انجمن مددکاری ایران، گفته بود که ایران دومین کشور «غمگین» جهان است.
به گفته او «ایران در میان ۱۸۵ کشور در رتبه ۱۰۵ قرار گرفته و در جدول غمگین‌ها از پایین جدول، رتبه دوم را دارد؛ بعد از عراق دومین کشور غمگین جهان محسوب می‌شویم».
جنگ٬ مشکلات اقتصادی٬ دامن‌زدن حاکمیت به پخش برنامه‌های مذهبی غمگین از رادیو و تلویزیون و برخورد با برنامه‌ها و کنسرت‌های شاد و حتی برنامه‌های شاد خانوادگی در طول پس از انقلاب همواره دامن‌گیر مردم ایران بوده است.
بروز بیشتر اختلالات در زنان
سخنگوی وزارت بهداشت در ادامه اظهاراتش٬ میزان بروز اختلالات روانی در زنان را «به طور واضحی و به میزان ۳۸.۵ درصد بیشتر از مردان» عنوان کرده و افزوده است: «با افزایش سن، مشکلات روانی نیز افزایش می‌یابد».
آن‌طور که این مقام دولتی اعلام کرده، «بیشترین میزان اختلالات روانی در افراد بالای ۶۵ سال است. همچنین با افزایش میزان سواد، اختلالات روانی کاهش می‌یابد و بالاترین میزان اختلالات روانپزشکی در افراد بی‌سواد است».
معاون وزارت بهداشت٬ اختلالات روانی و اعتیاد را پس از بیماری‌های قلبی و عروقی٬ دارای جایگاه دوم در ایران عنوان کرده و افزوده که تاثیر این بیماری‌ها «بسیار بیشتر از بیماری‌هایی مثل سرطان، دیابت و حوادث ترافیکی بر بار بیماری‌ها در کشور خصوصا و عمدتا از طریق سال‌های زندگی توام با ناتوانی دارند».
آقای حریریچی درباره زمینه‌های اختلالات روانی نیز گفته که این بیماری‌ها ممکن است دلایلی چون «زمینه‌های ارثی، شیوه زندگی، مشکلات اجتماعی» داشته باشد و «سلامت روان بیش از اینکه موضوعی شخصی باشد، موضوعی اجتماعی است».
او با بیان اینکه «جامعه ناسالم در خود بی‌اعتمادی و بدگمانی» ایجاد کرده و «مهم‌ترین بعد سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی است».
آقای حریرچی به نقل از متخصصین سلامت روان نیز گفته است: «افرادی که به طور تکرار شونده در معرض اخبار منفی هستند، استرس‌های شدیدی را متحمل می‌شوند و بسته به توانایی‌ها و استعدادهای مثبت و منفی‌شان ممکن است دچار افسردگی و اضطراب شوند».
او با بیان اینکه «رسانه‌ها تمایل دارند بیشتر اخبار منفی را انعکاس داده و شدت خبر را بیشتر و آن را احساسی کنند»٬ هشدار داده است: «کسانی که اخبار منفی را می‌شنوند زمان بیشتری را صرف نگرانی‌های شخصی می‌کنند».
فروردین‌ماه سال ۹۶ نیز دفتر سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت ایران اعلام کرد که بیش از ۱۲ درصد از شهروندان بزرگسال ایران به «افسردگی» و بیش از ۱۴ درصد از آن‌ها نیز به اختلالات اضطرابی دچار هستند.
به گفته این مرکز، آمار کل اختلالات روانپزشکی در کشور بیشتر از ۲۳ درصد است.
علی اسدی، معاون همین سازمان نیز گفته که این آمار بر اساس «پیمایش ملی» سال ۱۳۹۰ تهیه شده و افزوده «اینکه در حال حاضر این رقم تغییر کرده یا خیر مشخص نیست».
احمد حاجبی٬ مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت نیز گفته که مطالعات جهانی نشان می‌دهد «وضعیت اقتصادی، بیکاری و درآمد پایین» از عوامل موثر در بروز افسردگی است.