جامعه پزشکی ایران در «جایگاه نخست جهانی» دریافت زیرمیزی

  • بهنام قلی‌پور

جامعه پزشکی ایران سالانه به طور میانگین ۵۵۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی دارد٬ کاربران فضای مجازی هم به این موضوع اعتراض دارند و می‌گویند سازمان نظام پزشکی و اداره مالیات باید به این مسئله رسیدگی کند.

«پزشک فراری از کارتخوان» هشتگ گروهی از کاربران توئیتر است که از چهار روز پیش داغ شده و نسبت به فرار برخی از پزشکان از پرداخت مالیات و دور زدن تعرفه‌های مصوب حق ویزیت اعتراض دارد.

تعداد قابل توجهی از پزشکان در ایران در مطب خود فاقد دستگاه کارت‌خوان هستند و حق ویزیت را به صورت نقدی از بیماران دریافت می‌کنند. این روش دریافت٬ منجر به ثبت نشدن فعالیت مالی این دسته از پزشکان در حساب بانکی آنها و افزایش دامنه اختیاراتشان در اظهار‌نامه مالیاتی آخر سال می‌شود.

دور زدن تعرفه‌های مصوب وزارت بهداشت و درمان یکی دیگر از دلایل گریز گروهی از پزشکان در استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان است.

طبق آخرین مصوبه وزارت بهداشت و درمان سال ۹۷، هزینه ویزیت هر پزشک عمومی ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان، ویزیت متخصص ۳۸ هزار و ۴۰۰ تومان و ویزیت فوق تخصص ۴۷ هزار و ۹۰۰ تومان در بخش خصوصی است.

آن‌دسته از پزشکانی که به این تعرفه‌ها پایبند نیستند از دستگاه کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند تا نهاد‌های مسئول حتی با بررسی گردش حساب آنها نفهمند که یک پزشک چقدر هزینه ویزیت از بیمارانش دریافت کرده است. برخی از مطب‌های خصوصی هم این ترفند را به کار گرفته‌اند؛ ابتدا از بیمار تعرفه مصوب را با کارتخوان دریافت می‌کنند و مابقی هزینه را به صورت نقدی طلب می‌کنند.

یکی از نتایج ترفند‌های ترکیبی این دسته از پزشکان٬ ثبت سالانه ۵۵۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی در اقتصاد ایران است. پزشکانی که براساس اعلام رئیس سازمان امور مالیاتی باید سالانه ۷۰۰ میلیارد تومان مالیات پرداخت کنند. تنها ۱۵۰ میلیارد تومان این مبلغ را پرداخت می‌کنند.

یک برآورد سرانگشتی نشان می‌دهد با این حجم از فرار مالیاتی پزشکان٬ می‌توان سالانه ۱۱ بیمارستان در نقاط مختلف ایران ساخت.

آمارهای رسمی می‌گوید در ایران سالانه ۳۵ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی صورت می‌گیرد سهم جامعه پزشکی از آن٬ بیش از دو درصد است.

حالا گروهی از کاربران فضای مجازی می‌گویند چون پزشکان از دستگاه کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند٬ این میزان فرار مالیاتی به اقتصاد ایران تحمیل می‌شود و باید برای آن فکری کرد.

این درخواست در شرایطی مطرح می‌شود که براساس اعلام مقامهای وزارت بهداشت٬ نصب کارت‌خوان در مطب پزشکان، «اجباری» نیست. همین نبود اجبار هم جامعه پزشکی ایران را به گفته یک نماینده مجلس به رتبه نخست جهانی در «دریافت زیرمیزی» رسانده است.

در ایران به دریافت مبالغ مازاد بر تعرفه در اصطلاح زیرمیزی می‌گویند که در غیاب کارت‌خوان‌ها به یکی از چالش‌های مهم پیش روی بیماران و مدیران نظام درمان تبدیل شده است.

ظهور و بروز این چالش هم در سال‌های اخیر به واسط افزایش رویکرد ایرانی‌ها به استفاده از شبکه‌های اجتماعی بیش از گذشته شده که یکی از مصادیق آن در این روزها داغ شدن هشتگ «پزشک فراری از کارتخوان» در توئیتر است.

حسن حسن‌خانی که خود را پژوهشگر حوزه ارز و تجارت می‌خواند در توئیتر خود «ساختار طرح تحول سلامت» را عامل درگیر شدن جامعه پزشکی به «منفعت‌طلبی» معرفی کرده است.

از نحوه اجرای طرح «تحول سلامت» و تبعات آن به عنوان یکی از موارد اختلاف میان وزارت بهداشت و وزارت کار نام برده می‌شود که به اعتقاد برخی از کاربران توئیتر منجر به استیضاح و خداحافظی علی ربیعی از وزارت کار شد.

برخی هم معتقدند که داغ شدن هشتگ «پزشک فراری از کارتخوان» در واقع ادامه دعوای وزارت بهداشت و کار و امور اجتماعی پس از استیضاح علی ربیعی در فضای مجازی است.

فارغ از علت شکل‌گیری این هشتگ٬ اما کاربران ایرانی همچنان مشغول توئیت‌های متنوع و متضادی درباره آن هستند.

امیر تنها کاربری است که چنین توئیت کرده که «پزشکای زیادی خون ملت رو‌ با زیر میزی‌ها و قیمت‌های جراحی سر به فلک کشیده تو‌ شیشه کردن، الانم که کارتخوان نمیزارن که مالیات به کشور ندن.»

کاربر دیگری هم به نام «خانم ایرانی» نوشته «پزشکی که با پول مالیات همین مردم تحصیل کرده، براش مهم نیست که باید از درآمدش مالیات بده تا خرج تحصیل و بیمه بقیه بشه!»

​میترا قربانی‌فر٬ روزنامه‌نگار در توئیتی از جامعه پزشکی این پرسش را مطرح کرده که «مقابل رفتار همکارانشان در عدم استفاده از کارتخوان و فرار مالیاتی قصد نوشتن بیانیه و نامه‌نگاری ندارند؟»

​صبا آذرپیک هم از نخستین روزنامه‌نگارانی بود که در توئیتی از وزارت بهداشت به خاطر نظارت نکردن بر ای رفتار این گروه از پزشکان انتقاد کرده و پیشنهاد هشتگ «پزشکان فراری از کارت‌خوان» را به همراه اعلام نام پزشک و آدرس مطلب آنها را داده بود.

پس از این پیشنهاد بود که نام گروهی از پزشکان و آدرس مطب آنها در شهر‌های مختلف ایران در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که گفته می‌شود از کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند.

این نوع اعتراض که همراه با انتشار نام این پزشکان و آدرس مطب آنهاست، هم با انتقاد گروه دیگری از کاربران توئیتر مواجه شده است.

کاربری به نام «غلام» در این زمینه توئیت کرده که «قانوناً کسی نمی‌تونه کس دیگه‌ای رو به استفاده از کارت‌خوان اجبار کنه، در این مورد اگر مشکلی هست باید قانون اصلاح شه، ثانیا مالیات بر درآمد هیچ صنفی براساس موجودی حساب و تراکنش بانکیش نیست‌.»

​«اختر» نام کاربر دیگری است که توئیت کرده «چرا از آرایشگاه‌هایی که ماهی ۷۰۰ ۸۰۰ میلیون درآمد دارن چیزی نمی‌گید؟؟ اونا جوونیشونو گذاشتن؟؟ تخصص ویژه‌ای دارن؟؟ ازشون شکایت میشه؟؟ قسطی کار میکنن؟؟ مالیات حسابی میدن؟؟ امثال اینا زیاده»

«ساتین لک‌لک» هم توئیت کرده «من نمي‌دونم به كارتخوان پزشكا چيكار دارين؟ شما بايد حق ويزيت بدي ديگه براتون چه فرقي داره چجوري؟! (به استثناي مبالغ بالاي صد هزار تومن) حتمن بايد وزارت بهداشت دزدي كنه از حق الزحمه پزشک كه دلتون خنک شه؟!! بخل هم حدي داره.»

دعوا بر سر استفاده یا گریز برخی از پزشکان در استفاده از کارت‌خوان٬ فرار مالیاتی و دور زدن تعرفه‌ها در شبکه‌های اجتماعی همچنان ادامه دارد٬ اما این دعوا‌ها هنوز منجر به افزایش درآمد اداره مالیات نشده است.

«ماکان مکی» هم توئیت کرده که «همه از پزشک فراری از کارتخوان انتقاد کردید و حتی اسم و آدرس مطب‌های بدون کارتخوان رو منتشر کردید، ولی کسی نپرسید چه چیزی باعث نگاه کاملا اقتصادی به یک شغل شریف و اخلاقی در ایران شده؟!»

بسیاری برای این پرسش٬ پاسخ‌های فراوانی دارند و حتی راه‌حل‌های متعددی هم پیشنهاد می‌کنند٬ موضوعی که بسیار از مقام‌های مسئول در ایران هم در سایر حوزه‌ها و بخش‌ها به آن آگاهی کامل دارند و به خوبی آسیب‌های آنها را می‌شناسند٬ اما حلقه مفقوده آنجاست که برای مقابله یا مبارزه با فساد در ایران باید کدام حلقه شروع کرد؟