سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه ابراز امیدواری کرده است که رئیسجمهور آمریکا در زمینه باقی ماندن در توافق ایران و قدرتهای جهانی برای محدود کردن برنامه هستهای ایران، تصمیمی «متعادل» اتخاذ کند.
آقای لاوروف که به قزاقستان رفته است، روز جمعه ۱۴ مهر به خبرنگاران گفت که «بسیار مهم است که این توافق به شکل کنونی حفظ شود، و مشارکت آمریکا عامل مهمی در این زمینه خواهد بود».
در چارچوب توافق ایران و قدرتهای جهانی که در تیرماه سال ۹۴ به دست آمد و در دی ماه همان سال اجرایی شد، ایران پذیرفته است که در قبال محدود کردن برنامه هستهای خود از تحریمهای گزنده مرتبط با برنامه هستهای رهایی یابد.
این توافق بین ایران، و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان، با هماهنگی اتحادیه اروپا به دست آمده، گرچه تأیید آن در ایران و ایالات متحده مسیری متفاوت از دیگر کشورها طی کرده است.
در هر دو کشور، دستگاه مقتنه به بررسی این توافق پرداخت، اما در شرایطی که مجلس شورای اسلامی نهایتاً برجام را تأیید کرد، در آمریکا این توافق بدون رأیگیری در کنگره اجرایی شد، و در مقابل دولت آمریکا ملزم شد هر ۹۰ روز گزارشی را در مورد پایبندی ایران به توافق هستهای به کنگره ارائه کند.
گرچه دونالد ترامپ از دوران کارزار انتخابات ریاست جمهوری از مخالفان سرسخت این توافق بود، اما دولتش تا کنون دو بار تأیید پایبندی ایران به توافق هستهای را به کنگره اعلام کرده است، اما انتظار میرود در چند هفته دیگر و با پایان گرفتن مهلت ۹۰ روزه، مسیری متفاوت را در پیش بگیرد.
در این زمینه رویترز یک مقام ارشد کاخ سفید روز پنجشنبه به رویترز گفته است که انتظار میرود آقای ترامپ به زودی تصمیم خود در عدم تأیید [پایبندی ایران] را اعلام کرد. تصمیمی که میتواند منجر به خروج آمریکا از این توافق شود.
رئیسجمهور آمریکا که معتقد است برجام «بدترین توافقی است که تا کنون بر سر آن مذاکره شده» اخیراً برجام را «مایه شرمساری» آمریکا توصیف کرده و مقامهای دولت او نیز معتقدند که برجام توافق ناقص است.
آقای ترامپ روز پنجشنبه هم برای چندمین بار تأکید کرد که ایران به روح توافق هستهای پایبند نبوده است.
مقامهای دولت ترامپ بارها ایران را به واسطه پیگیری برنامه موشکهای بالیستیک و حمایت از گروههای شبهنظامی در کشورهای منطقه مورد سرزنش قرار دادهاند و این دست از «رفتارهای مخرب و بیثباتکننده» ایران را در تضاد با روح توافق هستهای میدانند که بر پایه آن ایران باید در صلح و ثبات منطقهای و جهانی مشارکت کند.
در این زمینه اخیراً ژنرال مکمستر، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، با تأکید بر اینکه برجام «از اساس عیب و نقص دارد»، گفته است که رئیسجمهور آمریکا «در تصمیم خود مربوط به برجام به کل وضعیت ایران نگاه میکند و نه فقط به برنامه هستهای این کشور».
در عین حال برخی مقامهای ارشد دونالد ترامپ، خواهان تأیید مشروط پایبندی ایران به توافق هستهای هستند، از جمله وزیر دفاع آمریکا، جیمز متیس؛ او اخیراً در یک نشست استماع در سنای آمریکا ابراز عقیده کرده که «برجام در راستای منافع آمریکاست» و تأکید کرده «اگر ما بتوانیم به این نتیجه برسیم که این (توافق) منافع ما را بهتر تأمین میکند، واضح است که باید در آن باقی بمانیم».
سیانان نیز در گزارشی نوشته است که به گفتههای دموکراتهای کنگره، ژنرال مکمستر معتقد نیست که اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هستهای اقدام درستی است.
پیشتر در اوائل تابستان امسال، زمانی که دولت ترامپ برای دومین بار پایبندی ایران به برجام را تأیید کرد، فارن پالیسی در گزارشی به نقل از چند مقام آمریکایی نوشت که رئیسجمهور آمریکا به دلیل نارضایتی از اقدامات وزارت خارجهاش در زمینه برجام، از گروهی از کارمندان معتمد کاخ سفید» خواسته است تا به دنبال تهیه «پروندهای بالقوه» برای اثبات عدم پایبندی ایران به نص برجام در مهلت ۹۰ روزه آینده باشند.
اگر دولت آمریکا پایبندی ایران به توافق هستهای را تأیید نکند، کنگره آمریکا ۶۰ روز فرصت خواهد داشت تا در زمینه برگرداندن تحریمهای معلقشده ایران، تصمیمگیری کند.
در همین حال رویترز روز پنجشنبه گزارش داد که سفرای کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا به همراه سفیر اتحادیه اروپا در واشینگتن تلاشهای تازهای را برای جلب حمایت اعضای کنگره آمریکا از توافق هستهای با ایران آغاز کردهاند.