عفو بین الملل بامداد جمعه، ۱۰ مرداد، با انتشار برخی مکاتبات سازمان زندان‌های ایران با مقامات وزارت بهداشت فاش ساخت که دولت جمهوری اسلامی در ارسال تجهیزات و لوازم پزشکی به زندان‌های کشور جهت مهار ویروس کرونا اقدامی نکرده است.
این نهاد مدافع حقوق بشر تصویر چهار نامه را منتشر کرده است که سازمان زندان‌ها از دولت درخواست کمک تجهیزاتی یا نقدی برای مقابله با ویروس کرونا در میان زندانیان می‌کند. از این میان دو نامه حاوی شکایت از وزارت بهداشت است و این وزارتخانه را متهم می‌کند که هیچ کمکی به سازمان زندان‌ها نکرده است.
یکی از این نامه‌ها تاریخ ۲۵ خرداد را بر خود دارد که خطاب به معاون درمان وزارت بهداشت نوشته شده است و می‌گوید که «علی‌رغم مکاتبات مکرر... و پی‌گیری‌های حضوری تا به حال هیچ گونه کمک نقدی یا غیرنقدی برای کنترل بیماری کرونا» به سازمان زندان‌ها نشده است.
نامه دیگر به تاریخ ۶ فروردین با فهرستی از اقلام ضروری مانند ماسک، دستکش، مایع ضدعفونی کننده دست و لباس مخصوص همراه است و با ارجاع به نامه‌های پیشین سازمان زندان‌ها با وزارت بهداشت عنوان می‌کند که اما «تاکنون هیچ‌گونه کمک تجهیزاتی و یا تامین وسایل محافظت فردی و مواد ضدعفونی‌کننده صورت نگرفته است».
آخرین نامه نیز که تاریخ ۱۵ تیر را دارد خطاب به معاون توسعه مدیریت و منابع و برنامه‌ریزی وزارت بهداشت نوشته شده و با توجه به «عدم حصول نتیجه از پی‌گیری‌های به عمل آمده» درخواست می‌کند که جلسه‌ای اضطراری در آن معاونت با حضور نمایندگان سازمان زندان‌ها و سازمان برنامه و بودجه برگزار شود.
رها بحرینی، پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل، نیز در گفت‌وگو با رایو فردا با اشاره به متن این نامه‌ها گفت: «آن‌چه می‌دانیم، وضعیت فاجعه‌بار زندان‌های ایران است که همچنان فاقد لوازم پزشکی هستند و این همراه شده با بی‌توجهی عامدانه مسئولان زندان‌ها به نیازهای پزشگی زندانیان.»
Your browser doesn’t support HTML5
مصاحبه با رها بحرینی از عفو بین‌الملل درباره محتوای نامه‌ها
خانم بحرینی همچنین با اشاره به اطلاعاتی که از وضعیت زندان‌ها به عفو بین‌الملل می‌رسد، افزود: «زندانیانی که علائم ابتلا به کرونا را نشان می‌دهند، برای روزهای متمادی نادیده گرفته می‌شوند و وقتی وضعیت‌شان بدتر می‌شود به سلول‌های انفرادی یا قرنطینه فرستاده می‌شوند، بدون دسترسی به خدمات درمانی مناسب.»
به‌گفته این پژوهشگر عفو بین‌الملل و بر اساس متن این نامه‌ها، «دولت تا تیرماه امسال هیچ‌گونه کمکی در این مورد به زندان‌ها نکرده است».
عفو بین الملل می‌گوید که این نامه‌ها زنگ خطر را «دربارۀ کمبود شدید تجهیزات حفاظتی شخصی، مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات و لوازم پزشکی کلیدی [در زندان‌های ایران] به صدا درآورده است».
این سازمان در بیانیه‌ای که همراه نامه‌ها منتشر کرده آماری از مرگ و میر بر اثر کرونا در زندان‌های ایران ارائه داده و به نقل از گروه‌های حقوق بشری مستقل نوشته است که تاکنون «بیش از ۲۰ زندانی مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا جان باخته‌اند» که دو نفر آنها در زندان قزل حصار بودند، ۶ نفر در ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، دو نفر در زندان شهر ری، ۸ نفر در زندان ارومیه و یک نفر نیز در هر کدام از زندان‌های کامیاران، سقز و سپیدار.
عفو بین الملل می‌گوید، «جزییات این نامه‌ها در تضادی آشکار با اظهارات رسمی اصغر جهانگیر، رئیس سابق سازمان زندان‌ها و مشاور فعلی رییس قوه قضائیه قرار دارد که پیشتر از اقدامات مقامات در پیشگیری از شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها به عنوان کاری "بزرگ" و "بی‌نظیر" یاد کرده بود».
به گفته این نهاد، آقای جهانگیر «گزارش‌های مبنی بر بالا رفتن میزان مبتلایان و مرگ‌های مرتبط با ویروس کرونا در داخل زندان‌ها بر اثر ازدحام جمعیت، شرایط غیربهداشتی و کمبود دسترسی به امکانات درمانی را انکار کرده است».
بیشتر در این باره: کرونا در زندان زنجان؛ نرگس محمدی: با سرم و آمپول سر پایم کردند تا فیلم بگیرند
پیش از این نرگس محمدی، فعال حقوق بشر که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» در زندان زنجان به‌سرمی‌برد از ابتلای خود و ۱۱ نفر دیگر از هم‌بندی‌های وی به ویروس کرونا خبر داده بود.
نامه‌های خانم محمدی نیز عنوان می‌کرد که زندان زنجان فاقد امکانات و تجهیزات پزشکی برای مقابله با این بیماری است به طوری که بیماران به حال خود رها شده‌اند.
عفو بین الملل شرایط زندان‌های ایران را از نظر امکانات «بی‌رحمانه و غیرانسانی» توصیف کرده و به مواردی چون «کمبود امکانات تهویه هوای مناسب، سرویس‌های بهداشتی کثیف و ناکافی، کمبود مواد شوینده لازم برای شستن ظروف و لباس‌های زندانیان، کمبود آب شرب، غذای کم کیفیت و کمبود شدید تختخواب» اشاره کرده است.
این سازمان پیشتر مقامات ایران را متهم کرده بود که «به طور عمدی از ارائه مراقبت‌های پزشکی به زندانیان عقیدتی و دیگر زندانیانی سیاسی سر باز می‌زنند و جان و سلامتی آنها را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند که در بعضی موارد، محرومیت از مراقبت‌های پزشکی برای مجازات، ارعاب یا تحقیر زندانیان یا با هدف اخذ اعترافات اجباری صورت گرفته است».