نقش رهبر، مجلس و مردم در رفع حصر رهبران جنبش سبز

دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در حال حاضر نمی‌تواند در خصوص رسیدگی به موضوع حصر میرحسین موسوی٬ مهدی کروبی و زهرا رهنورد گزارش بدهد.

این تازه‌ترین گفته علی شمخانی دبیر این شوراست بدون توضیح بشتر در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری ایلنا که روز جمعه ۱۱ تیرماه از او نقل شد.

میرحسین موسوی٬ مهدی کروبی و زهرا رهنورد سه چهره شاخص اعتراض‌های سال ۱۳۸۸، از بهمن ۸۹ بدون برگزاری دادگاه در حبس خانگی به سر می‌برند و هیچ تلاش‌های برای رفع حصر آن‌ها نتیجه نداده است.

راه رفع حصر سه رهبر سبز از نگاه اردشیر امیرارجمند، احمد منتظری و حسن شریعتمداری

اردشیر امیرارجمند، مشاور میرحسین موسوی در پاریس، در واکنش به تازه‌ترین گفته دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران درباره حصر این سه نفر می‌گوید: «اگر که اقدام قانونی و قابل دفاعی صورت گرفته بود قطعاً آقای شمخانی هم می توانست آن را به اطلاع مردم برساند. پس بنابراین آنچه اتفاق افتاده قابل توجیه نیست. و مقام‌های ذیربط توانایی پذیرش مسئولیت [این اقدام] را ندارند».

او می افزاید: «آقای خامنه‌ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، کسی که مسئولیت اولیه و اصلی این کار را برعهده داشته است، در یک بن‌بست خودساخته قرار دارد که تمایل به خروج از آن هم ندارد».

مهدی کروبی هم در فروردین ماه در نامه‌ای سرگشاده به حسن روحانی نوشت چون رفع حصر «در اختیار» رئیس‌جمهور نیست به جاست آقای روحانی از «حاکمیت مستبد» بخواهد او را علنی محاکمه کند.

با گذشت نزدیک به شش سال از حصر آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد هیچ نهادی در جمهوری اسلامی حاضر به پذیرش مسئولیت حصر آن‌ها نیست.

احمد منتظری در قم که با جزئیات تجربه حصر پنج ساله پدرش آیت‌الله حسینعلی منتظری (مرجع تقلید درگذشته شیعیان) آشناست می گوید: «حتی حاضر نیستند بگویند مسئول مستقیم این کار کیست. مسئولان جمهوری اسلامی در این باره کلمات متناقض می‌گویند».

او می افزاید: «بسیار باعث تاسف است و از هر جا بازگردند منفعت است. یعنی همین الان بگویند فلان شخص تصمیم گرفته که ایشان [این سه نفر] را محصور کند. اگر راست بگویند بیشتر قابل قبول است تا دروغی بگویند که بعد از آن برای توجیه دروغ اول هزار دروغ دیگر بگویند».

احمد منتظری یادآوری می‌کند که «الان انواع و اقسام حرف‌ها زده‌اند درباره اینکه چه کسی مسئول حصر است. حتی زمانی گفتند این سه نفر محاکمه شده‌اند. بعد گفته‌اند محاکمه نشده‌اند. برای آبروی جمهوری اسلامی بسیار مسئله زشتی شده است و امیدوارم به زودی آن را جبران کنند».

از سوی دیگر حسن شریعتمداری در هامبورگ که در دهه نخست انقلاب تجربه حصر پدرش آیت‌الله کاظم شریعتمداری مرجع تقلید شیعیان را تا پایان عمر، پشت سر گذاشته است، می‌گوید تنها رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌تواند مشکل‌گشای مسئله حصر شود.

به گفته او «این که آقای شمخانی در این مورد رفع تکلیف می‌کند، خود نشان بارزی از این است که تا آقای خامنه‌ای شخصاً دخالت نکند، این مسئله قابل حل نیست».

اما به نظر اردشیر امیرارجمند، تلاش نمایندگان مجلس بی‌اثر نخواهد بود. او می‌گوید: «در چنین شرایطی نقش مجلس اهمیت خودش را پیدا می‌کند. مجلس جدیدی که با نمایندگان جدید آمده است؛ مخصوصاً نمایندگان اصلاح‌طلب که با این قول به مجلس آمده‌اند که مسئله حصر را حل کنند».

به باور آقای امیرارجمند «وظیفه نمایندگان است که با دنبال کردن این مسئله شرایطی را فراهم کنند تا شورای عالی امنیت ملی هم بتواند واقعیت مسئله را عنوان کند و یک بار این مسئله ناروشن در تاریخ سیاسی اخیر ایران را روشن کنند».

تابستان سال پیش علی مطهری نماینده منتقد حصر در مجلس، که اینک نایب رئیس دوم مجلس دهم است، گفته بود که رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیداری، ضمن مخالفت با محاکمه آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد به او گفته «جرم» آنان «بسیار بزرگ» است.

این گفته یادآور ابراز نظر حسن شریعتمداری است. به نظر او «این امر دایر است به ابراز پشیمانی موسوی و کروبی و ارضای حس انتقام‌جویی آقای خامنه‌ای؛ که آقایان موسوی و کروبی بعید است به چنین امری رضایت بدهند».

فرزند آیت‌الله شریعتمداری نتیجه می‌گیرد که «متأسفانه راه حلی نیست مگر این که آقای خامنه‌ای در آخر عمر به صرافت این بیافتد که دست از لج‌بازی بردارد و بیش از این در جمهوری اسلامی شخصیت‌های مؤثری بودند (بدون این که بخواهم ارزش‌گذاری کنم چون من با اغلب راه‌های این عزیزان هم موافق نبوده‌ام؛ ولی به هر صورت) از دید شخصی که در درون این نظام کرده‌اند و مگر این آقای خامنه‌ای به صرافت بیافتد که اینها را آزاد کند».

اما احمد منتظری می‌گوید حلال مشکل فعال شدن شهروندان معترض به حصر است. به نظر او «فعال شدن مردم، چه در شبکه‌های اجتماعی و چه در مجامعی که برپا می‌شود، می‌تواند مؤثر باشد. مسئله نباید فراموش شود و باید دائماً گفته شود سه نفر از مسئولان بلندپایه بدون حق دفاع محکوم شده‌اند و الآن دو هزار روز است که به دلیل یک جرم نکرده، دارند مجازات می‌شوند».

فرزند آیت‌الله منتظری نتیجه می‌گیرد که «مردم می‌توانند با حضور خود و اعلام نظر در هر جایی که می توانند و تکرار آن به رفع این [حصر] سرعت ببخشند».

باید دید با حساسیت نهادهای زیر نظر رهبر به درخواست رفع حصر تا چه حد پیشنهاد احمد منتظری به شهروندان با اقبال آنان روبه‌رو می شود.