اگرچه در میانه‌های سال قبل این امیدواری به‌وجود آمده بود که در پایان سال اقتصاد ایران شاهد تک‌رقمی شدن متوسط نرخ تورم باشد، اما در نهایت نرخ متوسط تورم نتوانست رکورد تک‌رقمی شدن را برجای بگذارد و تک‌رقمی شدن نرخ تورم تنها سهم نرخ‌های تورم نقطه‌به‌نقطه شد.
متوسط نرخ تورم سال ۹۴ در روایت پایانی بانک مرکزی از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران روی رقم ۱۱.۹ درصد ثابت ماند هرچند که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه ماه پایانی پارسال در این گزارش روی رقم ۸.۳ درصد ایستاد.
اما متوسط نرخ تورم در گزارش‌های مرکز آمار ایران در پایان سال ۹۴ اندک تفاوت‌هایی با روایت بانک مرکزی داشت. بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران، متوسط نرخ تورم در مناطق شهری ایران در پایان سال ۹۴، به عدد ۱۱.۳ درصد رسید و روند کاهشی نرخ تورم در نهایت منجر به تک‌رقمی شدن این شاخص نشد.
مرکز آمار ایران، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای روستایی در سال ۹۴ را ۱۰.۶ درصد اعلام کرد.
نرخ‌های تورم نقطه‌به‌نقطه اسفندماه پارسال در گزارش‌های مرکز آمار ایران از تورم شهری و روستایی نیز به ترتیب ارقام ۹.۷ و ۹.۸ درصد بود.
اما صرف‌نظر از اعداد و ارقام کلان شاخص تورم در گزارش‌های مرکز آمار ایران و بانک مرکزی، بررسی جزییات و اجزای این شاخص‌ها نیز، جالب‌توجه است.
در آخرین گزارش بانک مرکزی مربوط به شاخص بهای کالا و خدمات در سال ۹۴، تأکید شده است که آنچه تورم ۱۱.۹ درصدی را رقم‌زده، تورم در بخش خدمات است، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه «گروه اختصاصی خدمت» در اسفندماه پارسال، ۱۳.۶ درصد بود، حال‌آنکه نرخ تورم «گروه اختصاصی کالا» در پایان پارسال، فقط ۴.۶ درصد بود.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، بالاترین ارقام در شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه گروه‌های کالایی و خدمات، به گروه تحصیل تعلق داشت که در پایان سال ۹۴، تورم نقطه‌به‌نقطه‌ای ۲۱.۷ درصدی بر جای گذاشت، این تورم سالانه چیزی در حدود دو برابر تورم میانگین است.
بالاترین ارقام در شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه گروه‌های کالایی و خدمات، به گروه تحصیل تعلق داشت که در پایان سال ۹۴، تورم نقطه‌به‌نقطه‌ای ۲۱.۷ درصدی بر جای گذاشت، این تورم سالانه چیزی در حدود دو برابر تورم میانگین است.
پس از گروه تحصیل، شاخص بهای گروه «بهداشت و درمان» با ثبت افزایشی ۱۷.۴ درصدی، جایگاه بعدی بالاترین تورم در میان گروه‌های اصلی سال ۹۴ را به خود اختصاص داد.
در میان این گروه‌ها، شاخص گروه «دخانیات» تنها گروهی بود که شاخص آن کاهش یافت و تورم منفی ۰.۹ درصدی را در سال ۹۴، تجربه کرد. پس‌ازاین گروه، کمترین رشد شاخص بها در میان گروه‌های اصلی ۱۲ گانه بانک مرکزی مربوط به شاخص بهای گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» بود که در پایان سال ۹۴، رشد ۳.۵ درصدی را به ثبت رساند.
در گزارش‌های مرکز آمار ایران از تورم سال ۹۴ نیز تصریح‌شده که شاخص بهای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، هم در مناطق روستایی و هم در مناطق شهری با شتاب بیشتری نسبت به شاخص بهای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» رشد کرد.
نرخ تورم شاخص کالاهای غیرخوراکی و خدمات طی سال ۹۴ به ترتیب در مناطق شهری و روستایی ایران، ۱۲ و ۱۱.۲ درصد بود. فاصله نرخ تورم گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی و دخانیات» به تفکیک محدوده جغرافیایی مناطق شهری و روستایی نزدیک به هم بود و در سال گذشته، این نرخ در مناطق شهری ۹.۷ درصد و در مناطق روستایی ۹.۸ درصد ثبت شد.
بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران از نرخ تورم طی سال‌های ۹۱ تا ۹۴، بیانگر آن است که نرخ تورم گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در این دوره زمانی برای خانوارهای شهرنشین از ۴۵.۱ درصد به ۹.۸ درصد کاهش‌یافته است.
این روند برای گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات از ۲۲.۶ درصد به ۱۲ درصد بود.
بررسی تغییرات نرخ تورم این دو گروه در مناطق روستایی نیز با تغییراتی جزیی، کمابیش مشابه است، به طوری که نرخ تورم گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در مناطق روستایی از ۴۳.۹ درصد در سال ۱۳۹۱ به ۱۰ درصد در سال ۱۳۹۴، کاهش یافت.
نرخ تورم گروه غیرخوراکی و خدمات برای خانوارهای روستایی ایران در سال ۹۱، ۲۴.۶ درصد بود که این رقم در سال ۹۴ به ۱۱.۲ درصد کاهش یافت.
در این میان بررسی تغییرات قیمت سید کالای منتخب رادیو فردا نیز خالی از لطف نیست، میانگین تغییرات قیمت این ۱۰ قلم کالا در اسفندماه سال ۹۴ نسبت به اسفندماه سال ۹۳، بیانگر آن است که متوسط قیمت این سبد در این دوره کمتر از ۸ درصد (۷.۸ درصد) افزایش داشته است.
بیشترین افزایش قیمتی مربوط به پاییز با رشد ۸۰ درصدی و بیشترین کاهش قیمتی متعلق به گوجه‌فرنگی با کاهش ۴۰.۷ درصدی بود.
وقتی مبدأ مقایسه قیمت اقلام این سبد را از اسفندماه ۹۳ به بهمن‌ماه ۹۴ تغییر می‌دهیم، میانگین تغییرات قیمت سبد کالای منتخب رادیو فردا با کاهش ۲.۵ درصدی مواجه می‌شود که به معنای تعدیل قیمت‌ها از بهمن تا اسفند پارسال است.
بیشترین کاهش قیمتی در این میان به یک شانه تخم‌مرغ ۳۰ عددی اختصاص داشت که در این دوره زمانی حدود ۱۵ درصد (۱۴.۶ درصد) ارزان شدن را ثبت کرد.
بالاترین رشد قیمت در میان این ۱۰ قلم کالا، به قیمت گوشت مرغ اختصاص داشت که در این دوره زمانی ۵.۵ درصد رشد کرد.
اما مقایسه تغییرات قیمتی این سبد در دو مقطع زمستان پارسال و زمستان سال ۹۳ نیز نشان می‌دهد که میانگین قیمت این اقلام، درمجموع بیش از ۱۲ درصد (۱۲.۱۴ درصد) رشد داشت.
بالاترین رشد قیمتی در فصل مشابه دو سال پیاپی به نام پیاز ثبت شد که قیمت این محصول در این دوره بیش از ۶۰ درصد (۶۳.۵ درصد) رشد کرد و بیشترین کاهش قیمتی در میان اقلام مندرج در این سبد کالایی منتخب به سیب‌زمینی تعلق داشت که از زمستان ۹۳ تا زمستان ۹۴، ۱۴.۵ درصد ارزان‌تر به‌دست متقاضیانش رسید.
اگرچه پیش‌بینی نرخ تورم در سال ۹۵ بدون دانستن رویکرد دولت در حوزه‌های مختلف اقتصادی اعم از روند پرداخت بدهی‌های دولتی به بانک‌ها و پیمانکاران، نرخ رشد نقدینگی، سیاست‌های بانکی و پولی در پرداخت تسهیلات به بخش‌های مختلف اقتصادی، اختصاص بودجه‌های عمرانی و ... میسر نیست.
البته مقام‌های اقتصادی دولت اطمینان داده‌اند که دولت دستاوردهای تورمی خود را فدای بازگرداندن رونق و دستیابی به رشد نمی‌کند. اما درراه تحقق این گزاره، اما و اگرها کم نیستند.
اما گذشته از گمانه‌زنی درباره سیاست‌های اقتصادی دولت و اثرگذاری آنها بر روند تغییرات نرخ تورم، پیش‌بینی تغییرات شاخص تورم بر مبنای ارزیابی شاخص بهای تولیدکننده به‌عنوان شاخص پیش نگر برای شاخص تورم مصرف‌کننده، می‌توان امیدوار بود که روند کاهشی نرخ تورم در سال پیش‌رو همچنان حفظ شود.
متوسط نرخ تورم تولیدکننده در پایان سال ۹۴ به ۴.۹ درصد رسید، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه تورم تولید در اسفندماه پارسال نیز رقمی بالاتر از ۳.۵ درصد نبود تا این ارقام، نشانه‌ای امیدوارکننده مبنی بر حفظ روند کاهش نرخ تورم در ماه‌های پیش رو در سطح مصرف‌کننده باشند.
البته نکته جالب‌توجه در گزارش بانک مرکزی از شاخص بهای تولیدکننده در پایان سال ۹۴، بالا بودن نرخ تورم گروه‌های اصلی مرتبط با خدمات است.
در این گزارش هم، گروه‌هایی با نرخ تورم بالای تولید، دست‌وپنجه نرم می‌کنند همان گروه‌هایی هستند که در شاخص تورم مصرف‌کننده نیز بالاترین نرخ تورم را به خود اختصاص داده‌اند.
به‌طور مثال نرخ تورم گروه اصلی «آموزش» در شاخص بهای تولیدکننده ۲۱.۷ درصد ثبت‌شده است، شاخص بهای مصرفی گروه تحصیل نیز بالاترین نرخ تورم را در بین دیگر گروه‌ها به خود اختصاص داده بود.
همچنین در گزارش بانک مرکزی از تورم تولید، شاخص بهای گروه اصلی «بهداشت و مددکاری اجتماعی» نیز با رشد ۱۹.۵ درصدی مواجه بود، شاخص بهای «گروه بهداشت و درمان» در گزارش تورم مصرف‌کننده نیز از بالاترین ارقام ثبت‌شده برای تورم گروه‌های مختلف کالا و خدمات بود.
با این حساب، کاهش نرخ تورم این گروه‌ها در سطح مصرف‌کننده طی ماه‌های آتی، چندان قابل‌تصور نخواهد بود.