گزارش‌های متفاوتی در مورد ارسال یا توقف ارسال محموله‌های نظامی آمریکا به اسرائیل منتشر می‌شود، این در حالی است که اختلافات میان کاخ سفید و دولت بنیامین نتانیاهو بر سر سیاست اسرائيل در جنگ غزه به بالاترین حد رسیده است.
این گزارش‌ها یک روز از توقف ارسال محموله‌های نظامی حکایت دارد و روز دیگر از تأیید فرستادن بسته‌های تسلیحاتی بیشتر به اسرائيل. اما ماجرا چیست و این سیاست کاخ سفید را چگونه می‌توان تحلیل کرد؟
سیاست کلی آمریکا
جو بایدن از ابتدای حملۀ گروه افراطی حماس به اسرائيل تلاش کرده با وجود اختلاف‌نظرهایی که میان او و بنیامین نتانیاهو عیان است، در کنار تل‌آویو بایستد. با این‌حال رئيس‌جمهور آمریکا در این مدت بارها بمباران شدید غیرنظامیان در غزه را محکوم کرده است.
درحالی‌که بایدن در داخل تحت فشارهای کم‌سابقه از سوی آمریکایی‌های عرب‌تبار، حامیان فلسطینی‌ها و همچنین جوانان و دانشجویان قرار دارد که سیاست خود را در قبال مناقشۀ اسرائيل و فلسطینی‌ها تغییر دهد، همزمان از سوی جمهوری‌خواهان، حامیان اسرائيل در کنگره و همچنین لابی‌های یهودی برای حمایت بیشتر از اسرائيل نیز تحت فشار قرار دارد. در نتیجه به نظر می‌رسد او تلاش دارد تعادل دشواری برقرار سازد که البته حفظ آن در بلندمدت چندان ساده نخواهد بود.
بیشتر در این باره: اختلاف نظر آمریکا و اسرائیل درباره زمان برنامه‌ریزی برای حکومت آینده غزهبایدن هفتۀ گذشته ارسال محموله بمب‌های سنگین به اسرائيل را متوقف کرد و سپس تهدید کرد اگر نتانیاهو در رفح که بیش از یک میلیون نفر در آن‌جا پناه گرفته‌اند عملیات بزرگی ترتیب دهد، از دریافت کمک‌های تهاجمی اضافی واشینگتن محروم خواهد شد.
با این حال روند تأیید ارسال تسلیحات آمریکایی به اسرائيل همچنان بدون وقفه ادامه دارند. از آن جمله می‌توان به بستۀ کمک‌های یک میلیارد دلاری شامل مهمات سنگینی چون تانک، خودروهای تاکتیکی و گلوله‌های خمپاره اشاره کرد که دولت بایدن روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت به اطلاع کنگره رساند.
بایدن همچنین تصریح کرد که این کشور به ارائۀ تسلیحات دفاعی از جمله برای تقویت سامانۀ دفاع هوایی گنبد آهنین اسرائيل ادامه خواهد داد.
با این اوصاف، پس بایدن ارسال چه مهماتی را متوقف کرده و چه چیزهایی همچنان برای اسرائيل ارسال خواهد شد؟
چه چیزهایی متوقف شده‌اند؟
دولت جو بایدن در اواخر ماه آوریل سال جاری تصمیم گرفت محمولۀ سه هزار و ۵۰۰ بمب شامل هزار و ۸۰۰ بمب ۹۰۰ کیلوگرمی و همچنین هزار و ۷۰۰ بمب ۲۲۵ کیلوگرمی را به اسرائيل متوقف کند.
مقام‌های واشینگتن نگران بودند که اسرائيل این بمب‌ها را به‌ویژه از نوع ۹۰۰ کیلوگرمی را در حملۀ خود به رفح استفاده کند و با توجه به تأثیر این سلاح عظیم در یک محیط شهری متراکم، عواقب و نتایج آن می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
در ادامه، جو بایدن در تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائيل را تهدید کرد کمک‌های نظامی واشینگتن به اسرائيل، با ارزیابی اقدامات اسرائيل در حفاظت از غیرنظامیان، امدادگران و رسیدگی به مسائل بشردوستانه در غزه تعیین خواهد شد.
بایدن همچنین در گفت‌وگو با شبکۀ سی‌ان‌ان صراحتاً گفت غیرنظامیان در غزه با این بمب‌ها کشته شده‌اند و او به نتانیاهو اعلام کرده اگر حملات در رفح به سمت مراکز جمعیتی صورت گیرد، دیگر از حمایت کاخ سفید برخوردار نخواهد بود.
با این حال این بمب‌ها معمولاً به یک کیت هدایت‌شونده متصل می‌شوند که آن‌ها را به سلاح‌های هوشمند تبدیل می‌کند که می‌تواند باعث شود دقیقاً به هدف مورد نظر اصابت کنند.
روزنامۀ نیویورک‌تایمز خبر داده که دولت بایدن احتمالاً از انتقال این کیت‌های هدایتی به اسرائيل که بمب‌ها را به مهمات هوشمند و هدایت‌شونده دقیق تبدیل می‌کنند نیز جلوگیری خواهد کرد.
بستۀ جدید کمک‌ها شامل چیست؟
پس از گذشت حدود یک هفته از زمان اعلام تعلیق ارسال این مهمات آمریکایی به اسرائيل، آسوشیتدپرس اعلام کرد که بستۀ جدید کمک‌های تسلیحاتی کاخ سفید به اسرائيل با ارزش حدود ۷۰۰ میلیون دلار جهت تأمین تانک، ۵۰۰ میلیون دلار وسایل نقلیه تاکتیکی و ۶۰ میلیون دلار برای تأمین گلوله‌های خمپاره نهایی شده است.
البته این بسته که فرآیند آن از طریق وزارت خارجه آمریکا انجام می‌شود، روالی است که معمولاً بین دولت ایالات متحده و یک دولت خارجی صورت می‌گیرد که عموماً فرآیندی پیچیده‌تر و طولانی‌تر دارد و پس از تأیید دولت و کنگره، تحویل این تسلیحات احتمالاً ماه‌ها و حتی ممکن است سال‌ها به طول بینجامد.
اختلافات کنگره و کاخ سفید
در همین حال بسیاری از قانونگذاران ایالات متحده، به‌ویژه جمهوری‌خواهان، از این‌که در تصمیم‌گیری مربوط به تعلیق ارسال مهمات به اسرائيل بی‌اطلاع مانده‌اند، راضی نیستند.
نمایندگان کنگره و همچنین رسانه‌ها در آمریکا اخیراً از عدم اطلاع‌رسانی عمومی دولت در مورد فروش تسلیحات به اسرائيل انتقاد کرده‌اند. پنتاگون از ۷ اکتبر به بعد تنها در دو مورد در روزهای ۹ و ۲۹ دسامبر در مورد تأیید فروش تسلیحات اضطراری به اسرائيل اطلاع‌رسانی کرده درحالی‌که تجهیزات نظامی ارسال‌شده به اوکراین به صورت منظم و روزانه منتشر می‌شود.
با توجه به اختلافاتی که میان دولت و کنگره وجود دارد، کاخ سفید تلاش می‌کند برخی از تصمیمات خود را تا حد امکان دور از اطلاع کنگره پی بگیرد، به‌ویژه این‌که برخی از آن‌ها به دلیل محدودیت‌های هزینه‌ای از نظر قانونی الزامی برای دولت ایجاد نمی‌کند که تأیید کنگره را با خود داشته باشد.
بیشتر در این باره: مجلس نمایندگان آمریکا در مخالفت با بایدن به ارسال تسلیحات نظامی به اسرائیل رای دادهمین اختلاف‌نظرها باعث شد روز پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت مجلس نمایندگان آمریکا در لایحه‌ای با عنوان «حمایت از کمک‌های امنیتی به اسرائيل»، دولت بایدن را از توقف ارسال تسلیحات به اسرائيل باز دارد.
این لایحه البته برای تبدیل شدن به قانون مسیر دشواری دارد و از جمله ممکن است در مجلس سنا رد شود، اما در عین حال اقدام نمادینی ارزیابی می‌شود که نشان‌دهندۀ اختلافات میان کنگره و کاخ سفید بر سر این مسئله است.
شرایط کنونی چگونه است؟
ایالات متحده برای چندین دهه تأمین‌کنندۀ اصلی تسلیحات پیشرفتۀ اسرائيل بوده است. براساس توافقنامۀ سال ۲۰۱۶، آمریکا سالانه سه میلیارد و ۸۰۰ میلون دلار به اسرائيل کمک نظامی می‌کند.
این عدد شامل سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بودجۀ نظامی خارجی است که بر اساس آن ایالات متحده بودجۀ اسرائيل را برای خرید تسلیحات ساخت آمریکا تأمین می‌کند. ۵۰۰ میلیون دلار باقی‌مانده هم برای برنامه‌های دفاع موشکی مشترک ایالات متحده و اسرائيل مد نظر قرار می گیرد.
در حدود یک دهه اخیر، این تأمین مالی به دولت‌های اسرائيل و ایالات متحده این امکان را داده که از قبل برای فروش تسلیحات و تجهیزات آمریکایی برنامه‌ریزی کنند. در نتیجه هیچ‌یک از این فروش‌ها برای ارسال فوری برنامه‌ریزی نمی‌شود و در نتیجه بحث در مورد قراردادها از سال‌ها قبل میان طرفین صورت می‌پذیرد. با این حال و بر اساس آن توافقنامه، دولت آمریکا موظف است این کمک‌های نظامی را در اختیار اسرائيل قرار دهد.
بر اساس اعلام وزات خارجه آمریکا، تا اکتبر ۲۰۲۳ این کشور ۵۹۹ پروندۀ فروش تسلیحات به اسرائيل به ارزش ۲۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار داشته است. این بدان معناست که این موارد و مبالغ به تأیید دولت رسیده و به کنگره نیز اطلاع داده شده است.
از زمان حملۀ گروه افراطی حماس، که آمریکا و اتحادیۀ اروپا آن را یک سازمان تروریستی می‌دانند، به اسرائیل در ۷ اکتبر، طبق گزارش‌ها، دولت بایدن بیش از ۱۰۰ مورد فروش از این نوع به اسرائیل را تأیید کرده که بیشتر آن‌ها به دلیل عدم رعایت آستانۀ دلاریِ تعیین‌شده لازم نیست به کنگره اطلاع داده شود.
اما در مواردی که از آستانۀ مورد نظر عبور کند، دولت ایالات متحده موظف است جزئیات و رقم آن را به اطلاع کنگره برساند؛ مانند یک میلیارد دلار کمک‌های نظامی جدید تخصیص‌یافته به اسرائيل که کاخ سفید روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت به کنگره اطلاع داد.
بیشتر در این باره: ارسال کمک تسلیحاتی یک میلیارد دلاری آمریکا به اسرائیل؛ هشدار بورل درباره حمله به رفحپایگاه خبری-تحلیلی پولتیکو گزارش داده که دولت بایدن همچنین در حالی بررسی فروش ۵۰ فروند جنگنده اف-۱۵ به ارزش حدوداً ۱۸ میلیارد دلار به اسرائيل است.
در همین راستا، کنگرۀ آمریکا ماه گذشته، پس از ماه‌ها بن‌بست، لایحه‌ای را برای ارائۀ ۲۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار حمایت اضافی از اسرائيل به تصویب رساند که از جمله شامل میلیاردها دلار تسلیحات برای تقویت سامانه دفاع موشکی گنبد آهنین اسرائيل است.
در نهایت توجه به این نکته ضروری است که هرچند از زمان تصویب و نهایی شدن این بسته‌های کمک‌های تسلیحاتی تا تحویل آن‌ها به اسرائيل ممکن است بازه زمانی چندساله مطرح باشد، اما اقداماتی چون اعلام برای توقف تحویل این تسلیحات مانند سه هزار و ۵۰۰ بمب می‌تواند نشانی از نارضایتی کاخ سفید از عملکرد دولت کنونی اسرائيل باشد، هرچند با تأیید و تصویب ارسال کمک‌های تسلیحاتی دیگر، آمریکا تعهد خود مبنی بر حمایت از یکی از اصلی‌ترین متحدین خود را نشان می‌دهد.
ضمن این‌که دولت بایدن یا هر دولت دیگری در آمریکا به‌لحاظ قانونی و در کلیت ماجرا نمی‌تواند ارسال تسلیحات به اسرائيل را متوقف کند و این محدودیت قانونی را باید در هرگونه تحلیل روابط میان دو طرف مدنظر قرار داد.
بیشتر در این باره: چند نفر در غزه کشته شده‌اند و کدام طرف راست می‌گوید؟