مسموم شد، زندانی شد، محکوم شد و در زندان درگذشت؛ سرنوشت ناگوار الکسی ناوالنی، وکیل دادگستری و مهم‌ترین فعال سیاسی مخالف ولادیمیر پوتین در روسیه.
این چهرهٔ سرشناس در سطح جهان که مرگش در ۴۷ سالگی و در زندان واکنش سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای گوناگون به‌ویژه کشورهای غربی را به دنبال داشته، به‌طور خستگی‌ناپذیر در وطنش با قدرت مطلقهٔ پوتین مبارزه کرد.
او همچنین سرکوب‌ها و فسادهای موجود در حکومت کنونی روسیه و همچنین تهاجماتی را که مسکو علیه دیگر کشورهای همسایه خود مثل اوکراین انجام داده، محکوم کرد.
یادداشت حبیب حسینی‌فرد، بهمن ۱۳۹۹ آیا کرملین واقعاً از آلکسی ناوالنی می‌ترسد؟الکسی ناوالنی چهارم ژوئن ۱۹۷۶ در استان مسکو به دنیا آمد و در یک منطقه نظامی در حومه مسکو، جایی که پدرش مستقر بود، بزرگ شد.
او اما بخش عمده‌ای از تعطیلات خود در دوران کودکی را در روستای زادگاه پدرش در اوکراین گذراند تا این‌که فاجعهٔ هسته‌ای چرنوبیل موجب شد که خانواده‌اش آن روستا را ترک کنند.
در سال ۱۹۹۸ در رشته حقوق از یک دانشگاه روسیه فارغ‌التحصیل شد و در سال ۲۰۰۹ به تحصیل در دانشگاه ییل پرداخت.
ناوالنی از سال ۱۹۹۸ به‌عنوان وکیل برای یک شرکت توسعه املاک و مستغلات متعلق به شالوا چیگیرینسکی کار می‌کرد ولی از سال ۲۰۱۳ در پی محکومیت از سوی دستگاه قضایی روسیه از کار وکالت منع شد.
فشارها علیه ناوالنی پس از به راه انداختن تظاهرات علیه پوتین بیشتر شد
او گرچه در ابتدا به راست افراطی و ناسیونالیست روسیه نزدیک شده بود، اما از آن تاریخ به بعد خود را به عنوان مخالف شماره یک پوتین و «گروه دزدان و کلاهبران» در روسیه مطرح کرد.
ناوالنی که سال‌ها در وبلاگ خود به طور مرتب علیه فساد در روسیه می‌نوشت، کارزاری را برای مبارزه با فساد مالی راه انداخت که بزرگ‌ترین راهپیمایی علیه ولادیمیر پوتین و دولت او را در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ سبب شد.
اما حکومت روسیه، ده سال پیش، در سال ۱۳۹۲، او را با اتهام‌های مالی به «دزدی و فروش ۵۰۰ هزار دلار الوار» و نیز «اختلاس ۱۶ میلیون دلاری از یک شرکت دولتی» محکوم کرد.
در سال ۲۰۱۳، او در انتخابات شهرداری مسکو به مقام دوم رسید، که شهرت او را بیشتر کرد
این حکم علیه ناوالنی، موجی از محکومیت‌ها از جمله از سوی سازمان عفو بین‌الملل، ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، فرانسه و آلمان را به دنبال داشت.
در سال ۲۰۱۳، او در انتخابات شهرداری مسکو به مقام دوم رسید، که شهرت او را بیشتر کرد.
اما همزمان، از سوی مقام‌های روسیه بارها مورد آزار و اذیت قرار گرفت و توسط رسانه‌های رسمی روسیه نادیده گرفته شد. ولادیمیر پوتین در این سال‌ها حتی از تلفظ نام او خودداری کرده است.
بیشتر در این باره: گزارش بنیاد مبارزه با فسادِ ناوالنی درباره دارایی‌های مرموز ولادیمیر پوتین جنجال‌ساز شدناوالنی با تلاش مداوم، تحقیقاتی را دربارهٔ فساد حکومت در روسیه انجام داد و به پایگاهی مردمی به ویژه در میان جوانان دست یافت. با این حال، در میان گروه‌های مختلف اپوزیسیون روسیه، برخی هنوز ناوالنی را به خاطر «معاشقه‌هایش» با راست افراطی یا موضع ابهام‌آلود او در مورد الحاق کریمه اوکراین به روسیه در سال ۲۰۱۴ مورد انتقاد قرار می‌دهند.
اما وضعیت ناوالنی زمانی که در اوت ۲۰۲۰ در سیبری و در میانه مبارزات انتخاباتی منطقه‌ای با گاز اعصابِ نوویچوک مسموم شد، به مسئله‌ای برای همه مخالفان پوتین، سازمان‌های غیردولتی و غربی‌ها تبدیل شد.
تاکنون جان تعداد زیادی از مخالفان حکومت روسیه با مواد سمی گرفته شده یا در حوادثی کشته شده‌اند.
ناوالنی توسط پلیس روسیه در جریان یک راهپیمایی اعتراضی در مرکز مسکو در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۹ بازداشت شد
بنیاد ضدفساد متعلق به آقای ناوالنی در جریان تحقیقات درباره این حادثه اعلام کرد که مأموران سازمان امنیت روسیه موسوم به اف‌سی‌بی به دستور ولادیمیر پوتین او را مسموم کردند.
پس از این مسمومیت، در حالی که به آستانه مرگ رسیده بود، با موافقت کرملین برای معالجه به آلمان منتقل شد.
در حالی که هرگونه پیشنهادی را برای تبعید رد کرد، در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱ به روسیه بازگشت و مطمئن بود که در آنجا دستگیر می‌شود.
او به محض ورود به فرودگاهی در روسیه در مقابل دوربین‌های جهان بازداشت شد.
ناوالنی در ژانویه ۲۰۲۱ در بازگشت به روسیه بلافاصله بازداشت شد
یک روز پس از تمدید بازداشت ناوالنی با رای دادگاهی در مسکو، یک نهاد وابسته به او اطلاعاتی جدید را در رابطه با دارایی‌های پنهان ولادیمیر پوتین افشا کرد.
«بنیاد مبارزه با فساد» متعلق به ناوالنی گزارش داد که پوتین کاخی مجلل در منطقه اختصاصی خلیج گلندژیک در دریای سیاه دارد که مدت‌هاست به «کاخ پوتین» معروف است.
ارزش این عمارتِ حدودا ۱۸ هزار هکتاری، دست کم صد میلیارد روبل (یک میلیارد و ۳۴۵ میلیون دلار) برآورد شد.
بر اساس این گزارش تحقیقی، این عمارت شامل گلخانه‌ای به مساحت ۲۵۰۰ متر مربع، یک آمفی‌تئاتر، چند ساختمان مسکونی و یک «تونل ویژه» است که به ساحل منتهی می‌شود.
تأثیرگذاری این تحقیق به حدی بود که رئیس‌جمهور روسیه مجبور شد شخصاً این تحقیق را تکذیب کند.
اولگ ناوالنی برادر الکسی ناوالنی در اقدامی نمایشی در برلین در اعتراض به زندانی شدن برادرش
چندی بعد، همکاران ناوالنی جزئیات مربوط به یک قایق تفریحی بزرگ را منتشر کردند و گفتند که متعلق به پوتین است.
با این حال، این موفقیت‌ها و ماجرای مسمومیت او باعث ایجاد موج‌های اعتراضی گسترده در روسیه نشد و تظاهرات مخالفان به سرعت سرکوب شد.
مقامات روسیه مصمم بودند زندگی را برای ناوالنی غیرممکن کنند، همزمان او نیز می‌گفت مصمم است هرگز تسلیم نشود.
او به اتهام «افراط‌‌گرایی» به ۱۹ سال زندان محکوم شد.
اوایل دی‌ماه سال جاری بعد از حدود سه هفته بی‌خبری، در زندانی «بالاتر از مدار قطب شمال» در سیبری پیدا شد.
اپوزیسیون روسیه و نهادهای حقوق بشری از حکم طولانی‌مدت برای او به عنوان بخشی از تلاش دولت ولادیمیر پوتین برای سرکوب و خاموش کردن صدای مخالفان یاد می‌‌کردند.
ناوالنی که حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده بود، در سپتامبر ۲۰۲۲ در دادگاه گفت: «من ساکت نخواهم شد و امیدوارم هر کسی که مرا می‌شنود، سکوت نکند.»