اعلام خبر کشته شدن شش گروگان جوان اسرائیلی در دست گروه افراطی حماس، درست زمانی که ارتش اسرائیل به تونل آن‌ها در رفح در جنوب نوار غزه نزدیک شده بود، مردم اسرائیل را در غم و اندوهی فرو برده که به اعتراضات گسترده و تلاشی ناکام برای برای اعتصاب سراسری منجر شد.
شرایط روزهای اخیر اسرائیل سنگین‌ترین فشار داخلی بر بنیامین نتانیاهو از آغاز جنگ غزه در حدود ۱۱ ماه اخیر بوده است. یکشنبه شب صدها هزار اسرائیلی در شهرها تجمع اعتراضی کردند و همچنین روز دوشنبه همزمان با خاکسپاری پیکر گروگان‌های کشته‌شده، اعتراضات به ویژه در دو شهر مهم، اورشلیم و تل‌آویو ادامه یافت.
اتحادیه کارگری اسرائیل در حمایت از خانواده گروگان‌هایی که نگران سرنوشت عزیزان خود در دست حماس هستند، روز دوشنبه درصدد برقراری اعتصاب سراسری بود اما «دادگاه کار» اسرائیل اعتصاب را مغایر با قوانین اعتصابات دانست.
برخی از اسرائیلی‌ها از جمله معترضان در خیابان‌ها و رهبران اپوزیسیون، نخست‌وزیر را مسئول افزایش شمار گروگان‌هایی می‌دانند که به جای بازگشت زنده به آغوش خانواده، جسدشان در «کیسه سیاه» به اسرائیل بازمیگردد.
از میان ۱۰۱ گروگان باقی‌مانده در دست حماس، ظاهراً حدود ۳۳ تن کشته شده و حماس اجساد آن‌ها را برای معامله احتمالی نزد خود نگه داشته است، اما اسرائیلی‌ها امیدوارند گروگان‌هایی که هنوز تصور می‌رود زنده باشند، زودتر به زندگی خود بازگردند.
بنیامین نتانیاهو در طول جنگ غزه با فشارهای سنگینی از سوی شرکای کلیدی دولت خود و مقامات ارشد امنیتی و نظامی و آمریکا به عنوان مهم‌ترین متحد راهبردی اسرائیل در جهان برای دستیابی به آتش‌بس دست‌وپنجه نرم کرده، اما موفق شده است تمامی این فشارها را رد کند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی این موضوع را بررسی کرده که اعتراضات کنونی اسرائیلی چگونه ممکن است بر گام‌های بعدی نتانیاهو در جنگ اثر بگذارد؟ این گزارش را همراه با ارزیابی‌های مرتبط که در رسانه‌های اسرائیل بازتاب یافته، در ادامه می‌خوانید:
متهم کردن نتانیاهو به توجه ناکافی به سرنوشت گروگان‌ها
مخالفان بنیامین نتانیاهو در طول جنگ جاری او را متهم کرده‌اند که بیش از هر چیز دیگر و حتی بیش از سرنوشت گروگان‌ها در تقلای بقای سیاسی خود در صحنهٔ قدرت است.
مخالفان تأکید دارند که بقای ائتلاف دولت نتانیاهو به ادامه شراکت دو حزب راستگرا به رهبری بتسالئل اسموتریچ، رهبر حزب «صهیونیسم مذهبی» و ایتامار بن‌گویر، رهبر جنبش «اقتدار یهودی» بستگی دارد؛ دو سیاستمدار افراطی که از جایگاه پرقدرت وزارت دارایی و امنیت ملی پیاپی تهدید می‌کنند که اگر نتانیاهو با آتش‌بس موافقت کند، دولتش را سرنگون خواهند کرد.
بیشتر در این باره: اسرائیل خواستار تشدید تحریم‌های ایران و حماس شدساقط شدن دولت، کار را به برگزاری انتخابات زودهنگام خواهد کشاند و مخالفان دولت امیدوارند در انتخابات بعدی نتانیاهو نتواند به قدرت بازگردد.
در هر حال، رئوبن خازان، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری اورشلیم، به آسوشیتدپرس گفته است تنها موضوع مهم برای نتانیاهو «بقای سیاسی» است.
نخست‌وزیر ۷۴ ساله اسرائیل در عین حال هنوز درگیر پرونده‌های اتهامی فساد و رشوه‌خواری در دادگاه‌های اسرائیل است که در صورت از دست دادن قدرت ممکن است روند محاکمه‌اش با سخت‌گیری بیشتری روبه‌رو شود.
او با وجود جنگ، از خواستهٔ دیرینه خود برای ایجاد تغییرات در دستگاه قضایی اسرائیل دست نکشیده و خروجش از قدرت، به مفهوم پایان اثرگذاری او بر روند تحولات برای رسیدن به تغییرات موردنظرش از جمله در مورد ترکیب قضات دیوان عالی است.
درگیری نتانیاهو با وزیر دفاع
نتانیاهو با مقصر دانستن حماس در دستیابی به توافق، با وزیر دفاع دولت خود نیز درگیر است.
بنیامین نتانیاهو تأکید دارد که هیچ سیاستمدار دیگری در کشورش بهتر از او نمی‌تواند حداکثر منافع اسرائیل را تأمین کند. او ادامهٔ «فشار نظامی» در غزه برای آزادی بقیه گروگان‌های باقی‌مانده در دست حماس را بهترین راهکار می‌داند.
نتانیاهو دوشنبه شب نیز در یک نشست خبری در حالی که نقشه‌های زیادی را نشان داد، توضیح داد که چرا حاضر نیست «هرگز» با خروج اسرائیل از کریدور فیلادلفی در جنوب نوار غزه موافقت کند.
از سال ۲۰۰۵ که اسرائیل به طور یک‌جانبه از غزه خارج شده بود، و حتی تا ماه‌ها پس از شروع جنگ غزه، ارتش اسرائیل هنوز از ورود به کریدور فیلادلفی خودداری کرده بود و اکنون نتانیاهو آن را برای امنیت اسرائیل مهم‌ترین موضوع جلوه می‌دهد؛ اصراری که حماس آن را نقض تفاهم‌های پیشین در مذاکرات طولانی تلقی کرده است.
بیشتر در این باره: بایدن می گوید نتانیاهو برای توافق آزادی گروگان‌ها اقدامات کافی انجام نمیدهدبنیامین نتانیاهو بر سر دالان فیلادلفی با یوآو گالانت، وزیر دفاع دولت خود نیز درگیر شده است.
گالانت، ژنرالی که دهه‌ها از عمر خود را در اونیفورم نظامی گذرانده، به صراحت در برابر افکار عمومی گفته که اصرار بر استقرار اسرائیل در جاده فیلادلفی لزومی ندارد و اسرائیل هر زمان دیگر که بخواهد می‌تواند برای عملیات به این منطقه بازگردد. گالانت گفته است جان گروگان‌ها که فرصت زیادی برای زنده بودن ندارند، اولویت دارد.
رسانه‌های مخالف نتانیاهو می‌گویند او تلاش دارد که همچون اوایل جنگ، گالانت را اخراج کند اما برخی از تحلیلگران در رسانه‌های اسرائیل گفتند نتانیاهو یک وزیر ضعیف را که نتواند در برابر او بیش از این قد علم کند، در دولتش حفظ خواهد کرد.
وقتی از نتانیاهو در کنفرانس خبری دوشنبه شب پرسیدند که آیا می‌خواهی گالانت را اخراج کنی، او گفت: «تا وقتی تفاهم باشد و یک وزیر بپذیرد که موظف به اجرای تصمیماتی است که با رأی اکثریت کابینه گرفته شده، نیازی به اخراج کسی نیست.»
«نه» بایدن
در پی افزایش تلفات غیرنظامی فلسطینیان در غزه و انهدام بخش وسیعی از زیربناهای این باریکه، اسرائیل به طور فزاینده‌ای در سطح جهانی منزوی شد. تهدید به تعقیب رهبران اسرائیل از سوی دیوان کیفری بین‌المللی لاهه نیز کماکان مطرح است.
کشورهای زیادی از متحدین اسرائیل و غرب در دورهٔ جنگ انتقادات فزاینده‌ای را متوجه این کشور کردند. جو بایدن با وجود اتحاد راهبردی اسرائیل و آمریکا، از آغاز جنگ نشان داد که در نحوهٔ مدیریت جنگ با نتانیاهو هم‌نظر نیست و انتقادهای او و سایر مقامات آمریکایی از این موضوع رفته رفته آشکارتر شد.
اما «نه»ای که جو بایدن در روز دوشنبه این هفته بیان کرد، به‌ویژه به‌دلیل زمان بیان آن در اوج اعتراضات و خشم ناشی از مرگ گروگان‌ها، به طور خاص مورد توجه قرار گرفت. خبرگزاری رویترز از بایدن که از بالگرد پیاده شده و وارد کاخ سفید می‌شد، پرسید آیا نتانیاهو برای دستیابی به توافق تلاش کافی کرده است؟ آقای بایدن قاطعانه و با صدای بلند گفت «نه».
بایدن زودتر از رهبری اسرائیل در اندوه ناشی از کشته‌شدن شش گروگان که یکی از آن‌ها، هرش گلدبرگ- پولین، یک جوان ۲۴ ساله آمریکایی بود، بیانیه صادر و با خانواده قربانیان و مردم اسرائیل ابراز همدردی کرد. خانواده گروگان‌هایی که تابعیت آمریکایی نیز دارند، بارها گفته‌اند در حالی که نخست‌وزیر اسرائیل در این ۱۱ ماه جنگ به حد کافی با آن‌ها دیدار نکرد، ملاقات‌های بسیار بیشتری با بایدن داشتند.
حمایت افکار عمومی از توافق
برخی از اسرائیلی‌ها و گروهی از خانواده‌های ۱۰۱ گروگان باقی‌مانده در دست حماس، نتانیاهو را به مانع‌تراشی بر سر دستیابی به توافق متهم می‌کنند. آن‌ها می‌گویند این رویکرد نتانیاهو جان گروگان‌ها را به خطر انداخته است.
روزنامه هاآرتص که از مخالفان بنیامین نتانیاهو است، روز یکشنبه در مقاله اساسی خود در خصوص کشته شدن شش گروگان به دست حماس نوشت: «ماشه را حماس فشار داد اما نتانیاهو کسی بود که آن‌ها را به اعدام محکوم کرد.»
مردم اسرائیل خسته از فشارهای ۱۱ ماه جنگ و نگرانی از حملات ایران یا بروز جنگ منطقه‌ای، در هفته‌های اخیر تلاش کرده بودند تا جایی که می‌شود به روند عادی زندگی بازگردند، اما اندوه ناشی از اعلام کشته شدن شش گروگان جوان آن‌ها را دوباره به حضور خیابانی برای اعتراض کشاند.
از بامداد یکشنبه، ساعتی پس از اعلام خبر مرگ شش گروگان، صدها هزار نفر به ویژه در تل‌آویو به خیابان آمدند، بر طبل کوبیدند و شعار دادند: «توافق، همین حالا». اعتراضات یکشنبه بزرگ‌ترین تجمع اعتراضی و نمایش اتحاد از افکار عمومی پس از آغاز جنگ بود.
حدود یک سال تمام پیش از حمله حماس به اسرائیل که به جنگ منجر شد، خیابان‌های تل‌آویو و شهرهای دیگر اسرائیل شاهد اعتراضات گسترده علیه تغییرات احتمالی در دستگاه قضایی بود که آن را «کودتای قضایی» نتانیاهو و یارانش می‌نامیدند. اما جنگ، مردم دو دسته شدهٔ اسرائیل را دوباره متحد کرده بود و همان مردان معترض زودتر از دیگران به جبهه‌های جنگ شتافتند.
محدودیت توان اثرگذاری فشار افکار عمومی
پس از آن‌که هیستدروت، اتحادیه کارگری اسرائیل، روز دوشنبه در حمایت از خانواده گروگان‌ها اعلام اعتصاب سراسری کرد و شهرداری شهرهای لیبرالی مانند تل‌آویو به اعتصاب پیوستند و اخلال در کار و زندگی مشاهده شد، کمتر از شش ساعت و نیم پس از اعتصاب، «دادگاه عالی کار» اسرائیل حکم داد که اعتصاب با موازینی که اتحادیه‌های کارگری حق اعتصاب دارند مغایر است، و حکم به پایان آن داد.
بیشتر در این باره: تأکید نتانیاهو بر مجازات حماس در پی مرگ شش گروگان؛ اصرار گالانت بر خروج از فیلادلفیبه نوشته آسوشیتدپرس، تظاهرات بزرگ این روزهای اسرائیل نیز نتوانسته است مرزهای سیاسی شناخته‌شده را جابه‌جا کند زیرا به نظر می‌رسد معترضان در خیابان‌ها همان قشر لیبرال و سکولاری هستند که سال پیش از جنگ نیز در تظاهرات علیه نتانیاهو شرکت داشتند.
خانواده‌های گروگان‌های کشته‌شده ابراز امیدواری کرده‌اند که اعتراضات جاری نقطه عطفی باشد برای پیشرفت در توافق و پایان جنگ.
جان، پدر هرش گلدبرگ- پولین، گروگان جوان اسرائیلی- آمریکایی کشته‌شده، روز دوشنبه در مراسم خاکسپاری پسرش با شرکت ده‌ها هزار تن از مردم اورشلیم، مقامات سیاسی آمریکایی و رئیس‌جمهور اسرائیل گفت تنها تسکین او و خانواده داغدارش این است که شاید این مرگ جرقه‌ای در تلاش برای دستیابی به توافقی شود که بقیه گروگان‌ها را به آغوش عزیزان‌شان بازگرداند.
در برابر این گروه، حامیان نتانیاهو و خود او می‌گویند تسلیم شدن در مذاکرات به‌ویژه بعد از کشته شدن شش گروگان به منزله جایزه دادن به حماس خواهد بود و ممکن است این گروه افراطی را در کشتار بیشتر گروگان‌ها و خشونت‌های بیشتر جری کند.
رئوبن خازان، استاد علوم سیاسی دانشگاه عبری اورشلیم، معتقد است تا زمانی که ثبات سیاسی دولت بنیامین نتانیاهو ادامه دارد، نخست‌وزیر رویکرد خود در قبال مذاکرات را دنبال خواهد کرد و اعتراضات را به طور کامل نادیده خواهد گرفت.
به گفته او، تنها در صورت تداوم اعتراضات، آن‌هم با مشارکت قشرهای دیگر جامعه غیر از سکولارها و لیبرال‌ها، ممکن است ورق برگردد و موضع نتانیاهو تغییر کند.
کنفرانس خبری حدوداً یک‌ساعتهٔ بنیامین نتانیاهو که دوشنبه شب به طور ناگهانی برگزار شد، نشان‌دهندهٔ ادامه اصرار او بر پایبندی به دیدگاه‌های خود در قبال جنگ بود.
برخلاف آن‌چه که در جامعه جهانی در مورد مخالفت‌های گسترده داخلی اسرائیل علیه بنیامین نتانیاهو مطرح می‌شود، او هنوز متکی به حمایت اکثریت افکار عمومی اسرائیل است.
نظرسنجی شبکه کان اسرائیل که دوشنبه شب همزمان با سخنان بنیامین نتانیاهو از این شبکه منتشر شد، حاکی است ۴۹ درصد از ساکنین یهودی اسرائیل با توافق برای آزادی گروگان‌ها به قیمت خروج ارتش اسرائیل از کریدور فیلادلفی مخالف و ۴۳ درصد موافق هستند.
نظرسنجی آخر هفته گذشته شبکه کان نیز حاکی بود که اکثریت افکار عمومی هنوز بنیامین نتانیاهو را بیش از تمامی رهبران اپوزیسیون «سزاوار رهبری» می‌دانند و تنها امید مخالفان او این است که در صورت تکرار انتخابات، جناح احزاب حامی نتانیاهو به اکثریت لازم کرسی‌های پارلمانی برای تشکیل دولت نرسد، که در آن صورت، وضعیت بن‌بست در صحنه سیاست اسرائیل مانند سال‌های نه چندان دور تکرار خواهد شد.