ابراهیم رئیسی روز شنبه در مراسم چهل و چهارمین سالروز استقرار جمهوری اسلامی در ایران مدعی شد که زنان در ایران آزاد هستند. او همچنین بر شعار «نه شرقی و نه غربی» تأکید کرد.
رئیس جمهوری اسلامی روز شنبه، ۲۲ بهمن، مدعی شد که پس از انقلاب اسلامی ۵۷ در ایران زنان آزاد هستند و حضور آنان در عرصههای مختلف «پررنگ» است.
این اظهارات تداوم و تکرار ادعاهایی است که مقامات جمهوری اسلامی بهویژه طی پنج ماه پس از آغاز اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» بارها مطرح کردهاند.
اما پس از استقرار جمهوری اسلامی، زنان در بیش از چهار دهه گذشته با محدویتها و ممنوعیتهای بسیاری روبهرو بودهاند که از آن جمله میتوان به تحمیل حجاب اجباری، ممنوعیت آواز خواندن و رقصیدن و حضور در استادیومهای ورزشی اشاره کرد.
علاوه بر تبعیضهای آشکار در قوانین برگرفته از اسلام از جمله ارث، ازدواج و حضانت فرزندان، طبق قوانین این حکومت، زنان امکان رسیدن به مقام ریاست جمهوری و قضاوت را ندارند و محدودیتهای نانوشته زیادی برای انتصاب زنان در پستهای حساس و کلیدی وجود دارد.
ابراهیم رئیسی در بخش دیگری از سخنان روز شنبه خود تاکید کرد که شعار «نه شرقی، نه غربی» همچنان از جمله «عناصر هویتساز» جمهوری اسلامی است.
این در حالی است که در سالهای گذشته حکومت ایران و دولتهای روسیه و چین بهعنوان نمادهای «شرق» در زمینههای مختلف روابط نزدیکی داشتهاند که از جمله آن میتوان به همکاریهای نظامی ایران و روسیه در جنگ با اوکراین اشاره کرد.
در عین حال، در واکنش به انتقادها، چند تن از مقامات جمهوری اسلامی صراحتا بر «چرخش به سمت شرق» تاکید و آن را تأیید کردهاند. از جمله مشاور وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی روز ۱۹ بهمن گفته بود: «از روزی که چرخش ما به سمت شرق شروع شد، غرب نتوانست تحمل کند که نمونه آن در جنگ اوکراین بود.»
اما برخی دیگر این چرخش را با تغییر وضعیت کشورها در گذشته توجیه میکنند. از جمله علیاکبر ولایتی، مشاور علی خامنهای سال گذشته گفته بود: «روسیه، روسیه تزاری یا شوروی کمونیستی نیست.»
ابراهیم رئیسی خود در مراسم حکومتی ۲۲ بهمن سال گذشته با اشاره به مذاکرات احیای برجام گفته بود که دولت «هرگز امید به وین و نیویورک نداشته» و در عوض، بر همکاری با کشورهای غیرغربی «بهویژه همسایگان» ایران تاکید کرد.
رئیس دولت سیزدهم در بخش دیگری از سخنرانی خود در روز شنبه، با تکرار ادبیات رایج مقامات جمهوری اسلامی از معترضان با عنوان «فریبخوردگان اغتشاشات» نام برد و مدعی شد که آنها «متوجه شدند که دشمن دنبال فریب، شیطنت و فتنه است.»
بیشتر در این باره: ابهام در وضعیت «عفو» معترضان بازداشتی؛ انتقاد از اخذ تعهدنامههای «غیرقانونی»این اظهارات چند روز پس از صدور بخشنامه موسوم به «عفو» که حکومت تبلیغات گستردهای درباره آن انجام میدهد، مطرح میشود.
در واکنش به این بخشنامه شماری از وکلا، فعالان حقوق بشر، معترضان زندانی و زندانیان سیاسی سابق، این اقدام را «عفو تبلیغاتی» با هدف «تحمیل روایت دروغین نظام» و «تعویض وقیحانه جایگاه شاکی و متهم» توصیف کردهاند.
برخی وکلای دادگستری نیز بر این عقیدهاند که اقدام کنونی حکومت، «عفو عمومی» نیست و صرفا آزادی در چارچوب امضای «توبهنامه» است.
در روزهای گذشته شماری از بازداشتشدگان اعتراضات و زندانیان سیاسی و مدنی اعلام کردهاند که آزادی آنها مشروط به نوشتن تعهدنامه کتبی و اظهار ندامت بوده است.
بر اساس گزارش سایت حقوق بشری هرانا از آغاز اعتراضات سراسری در پی کشته شدن مهسا امینی توسط ماموران گشت ارشاد از ۲۶ شهریور تا ۲۱ بهمن دستکم ۵۲۸ معترض از جمله ۷۱ کودک کشته و بیش از ۱۹ هزار و ۶۰۰ نفر بازداشت شدهاند.
علاوه بر اعدام چهار معترض نیز هرانا اعلام کرده است که دست کم ۱۱۲ معترض در معرض «اتهامات مرگآور» قرار دارند.