اهداف حمله احتمالی اسرائيل به ایران؛ از تأسیسات هسته‌ای و نفتی تا مراکز سپاه

اسرائیل می‌گوید جمهوری اسلامی ایران با موج حملهٔ موشکی شامگاه ۱۰ مهرماه به خاک این کشور، مرتکب «اشتباه بزرگی» شده و «تاوان» آن را خواهد پرداخت.

این دومین حمله مستقیم نظامی ایران به اسرائیل در ۴۵ سال خصومت بین دو کشور بود، که با تنها یک کشته‌ که یک کارگر فلسطینی اصالتاً اهل غزه اما ساکن در کرانه باختری بود، به پایان رسید.

یک مقام آمریکایی دو روز پس از این موج حملات به رویترز گفت واشینگتن معتقد است که اسرائیل هنوز به تصمیم نهایی در مورد واکنشی که به ایران نشان دهد، نرسیده است.

رسانه‌های اسرائیل نیز از هماهنگی کشورشان با آمریکا در مورد پاسخ اسرائیل به ایران خبر دادند. شبکه کان بازه زمانی «چند روز آینده» را برای عملیات اسرائیل علیه ایران ذکر کرده است.

بیشتر در این باره: بودجهٔ نظامی ایران و اسرائیل: دو رقیب چقدر برای نیروهای مسلح هزینه می‌کنند؟

خبرگزاری رویترز، شبکه‌ ان‌بی‌سی آمریکا و همچنین رسانه‌های اسرائیل به گزینه‌هایی پرداخته‌اند که دولت بنیامین نتانیاهو برای پاسخ به حمله موشکی ایران در برابر خود دارد.

شبکه ان‌بی‌سی نوشت اسرائیل تنها اگر اراده کند، با نیروی هوایی «بسیار برتر» خود در مقابل پدافند هوایی «نسبتاً ضعیف» ایران، می‌تواند به طیف وسیعی از اهداف در ایران حمله کند؛ از سایت‌های نظامی و اطلاعاتی گرفته تا فرماندهان ارشد، پایانه‌های نفتی و پالایشگاه‌ها یا حتی سایت‌های هسته‌ای ایران.

شبکه سی‌ان‌ان هم نقشه‌ای از مراکز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گوشه‌وکنار ایران را منتشر کرده که می‌توانند از جمله اهداف حمله احتمالی اسرائیل باشند.

حسین آرین، کارشناس نظامی: اسرائیل بدون شک به ایران حمله می‌کند

گمانه‌زنی‌ها در مورد اهداف احتمالی در ایران که اسرائیل ممکن است آن‌ها را مورد حمله قرار دهد چنین است:

تأسیسات نظامی

برخی تحلیلگران معتقدند اسرائیل به احتمال زیاد تأسیسات نظامی ایران را هدف قرار خواهد داد؛ به‌ویژه آن‌هایی که موشک‌های بالستیک مورد استفاده در حمله شب دهم مهر به اسرائیل از آن‌ها شلیک شد.

سامانه‌های پدافند هوایی و سکوهای پرتاب موشکی ایران نیز ممکن است در سیبل اهداف باشد.

ایران از موشک‌های دوربرد بالستیک در حمله به اسرائیل استفاده کرد اما تحلیلگران به رویترز گفتند اگر اسرائیل موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد ایران را هدف قرار دهد که تهران به تجهیز روسیه به آن برای استفاده در جنگ اوکراین متهم شده، یک پاسخ «بی‌نظیر» محسوب می‌شود.

ان‌بی‌سی نیز نوشت زدن مراکز اطلاعاتی که اغلب در پایگاه‌های نظامی ایران قرار دارند، سامانه‌های دفاع هوایی و سایت‌های تحرکات پهپادی ایران گزینه‌های خوبی خواهند بود.

بیشتر در این باره: آن‌چه از خسارات حملهٔ موشکی ایران به اسرائیل می‌دانیم

به گفته کارشناسان آمریکایی، واشینگتن حمله اسرائیل به اهداف نظامی ایران را پاسخی «متناسب» می‌داند به‌ویژه که ریسک به بار آمدن تلفات غیرنظامی در آن کم است.

مراکز سپاه پاسداران در سراسر کشور

شبکه سی‌ان‌ان مراکز نظامی سپاه پاسداران را که ممکن است هدف قرار گیرد، فهرست کرده است؛ پایگاه‌های متعارف نظامی که آشیانه موشکی، سکوهای پرتاب و مراکز فرماندهی و کنترل در آن‌ها واقع شده است.

پایگاه موشکی تبریز، پایگاه موشکی کرمانشاه، پایگاه موشکی امام علی در خرم‌‌آباد که آشیانه زیرزمینی موشک‌های ایران است، پایگاه موشکی اراک، مرکز تحقیقات فضایی ایران در استان تهران، سازمان فضایی ایران در استان تهران، مقر فرماندهی هوافضای سپاه پاسداران در استان تهران، مرکز فرماندهی و کنترل سپاه پاسداران در استان تهران، سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی سپاه پاسداران در استان تهران، سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش در استان تهران، مقر سازمان صنایع هوافضا در استان تهران، گروه صنایع فجر در استان تهران، مرکز فضایی شاهرود در استان سمنان که یک مقر شلیک موشکی سپاه است، مرکز فضایی «امام خمینی» در سمنان که مرکز پرتاب موشکی و ماهواره‌ای ایران است، مجتمع موشکی اصفهان که در آن موشک تولید می‌شود، سایت تولید موشک در شیراز، پایگاه موشکی حاجی‎‌آباد در استان هرمزگان که جایگاه استقرار موشک‌های سوخت جامد محسوب می‌شود و ارزیابی‌ها حاکی است زیرزمینی باشد، از جمله این اهداف عنوان شده است.

در حمله ایران، از جمله از پایگاه‌های امام علی در خرم‌آباد و اراک به سوی اسرائیل موشک شلیک شد.

سایت‌های هسته‌ای

حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران این ظرفیت را دارد که تا مدتی برنامه‌های تهران در این عرصه را با تأخیر روبه‌رو کند. سایت‌های برنامه‌ اتمی ایران در بسیاری از نقاط کشور پراکنده هستند و شماری معدود از آن‌ها مانند تأسیسات غنی‌سازی‌ اورانیوم در فردو و نطنز در اعماق زمین، در زیر لایه‌های سنگین سنگ و بتون، فعالیت می‌کنند.

بررسی‌های آمریکا نشان می‌دهد که تنها راه ضربه زدن مؤثر به این تأسیسات زیرزمینی هسته‌ای، استفاده از بمب‌افکن‌های بزرگ آمریکایی حامل بمب‌های عظیم است که اسرائیل در حال حاضر فاقد آن است.

جنگنده‌های اف ۳۵ اسرائیل ممکن است بدون تکیه به آمریکا بتوانند به برخی از سایت‌های اتمی ایران حمله کنند اما آن نتیجه‌ مورد نظر را فراهم نخواهد کرد.

حمله کاری به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران که ممکن است عواقب جدی داشته باشد، پیشاپیش با مخالفت آشکار رئیس‌جمهور آمریکا روبه‌رو شده است.

ریچارد هوکر، یک افسر پیشین عضو شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفت شاید اسرائیل بتواند به این تأسیسات حمله کند اما رهبران جمهوری اسلامی ایران را در تنگنایی قرار می‌دهد که در پاسخ به آن، تهران هم دوباره باید یک واکنش شدیدتر نشان دهد.

زیرساخت‌های نفت و گاز

تحلیلگران رسانه‌های اسرائیل در روزهای اخیر، صنایع نفت و گاز ایران را یکی از گزینه‌ها برای حمله احتمالی اسرائیل عنوان کرده‌اند. برخی از آن‌ها مشخصا به تأسیسات «ستاره خلیج فارس» و جزیره خارک، پالایشگاه‌ها، سایت‌های نفتی بندرعباس مانند دو حمله اخیر اسرائیل به بندر حدیده در یمن اشاره کرده‌اند.

کارشناسان امنیتی اسرائیل می‌گویند ضربه به صنعت نفت و گاز ایران ضربه به اقتصاد حکومتی است که بودجه خود را نه صرف رفاه مردمش، بلکه صرف تجهیز و تسلیح نیروهای نیابتی‌اش می‌کند که در یک سال اخیر از غزه، یمن، لبنان، عراق، سوریه، کرانه باختری و خود ایران، اسرائیل را هدف حملات پیاپی قرار داده‌ و این کشور را در «هفت جبهه جنگ» درگیر کرده‌اند.

بیشتر در این باره: پیامدهای حملۀ احتمالی اسرائیل به تأسیسات اتمی یا نفتی ایران

شبکه ان‌بی‌سی نیز ضربات احتمالی اسرائیل به پالایشگاه‌های تولید بنزین در کشور را مطرح کرده که مصرف آن عمدتاً در ایران است و تأثیر آن بر اقتصاد جهانی محدود خواهد بود.

این شبکه احتمال حمله گسترده‌تر به تأسیسات نفت و گاز ایران را در یک منطقه وسیع، مانند پایانه‎‌های حمل نفت به خارج بعید ندانسته که در آن صورت، ضربه به پایانه نفتی خارک در میان است؛ جایی که بیش از ۹۰ درصد از صادرات نفت ایران را بر دوش می‌کشد.

کارخانه‌های پتروشیمی و نیروگاه‌های برق نیز در این ارتباط ذکر شده‌اند.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، شامگاه ۱۲ مهر گفت آمریکا در مورد احتمال حمله اسرائیل به تأسیسات نفتی ایران «بحث می‌کند». او اما نگفت دولتش حامی این راهکار هست یا نه. همان چند کلمه از زبان او کافی بود تا بهای نفت در بازارهای جهانی پنج درصد بالا رود.

ان‌بی‌سی نیوز نوشت تکانه‌های حمله به تأسیسات نفتی ایران در اقتصاد جهانی تنها «عقوبت» نیست؛ چراکه ایران ممکن است آبراه هرمز را هم «مین‌گذاری» کند.

همچنین به نوشته رویترز، حمله احتمالی به تأسیسات نفت ایران این خطر را در بر دارد که ممکن است تهران را به سوی حمله به تأسیسات نفتی عربستان و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس سوق دهد؛ موضوعی که بهای سوخت را بیش از پیش بالا خواهد برد؛ آن‌هم یک ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که قیمت بنزین همواره یکی از مقوله‌های اصلی برای رأی‌دهندگان آمریکایی است.

با این اوصاف، دیوید دِس روچِس، یک مقام پیشین وزارت دفاع آمریکا، معتقد است نگرانی از عواقب افزایش بهای نفت در دنیا باعث نخواهد شد که اسرائیل را از تصمیم احتمالی خود برای حمله به تأسیسات نفتی ایران باز دارد.

تحریم بیشتر ایران و حملات سایبری

اسرائیل در روزهای اخیر متحدان خود در غرب را فراخوانده تا جمهوری اسلامی ایران را هدف تحریم بیشتر قرار داده و سپاه پاسداران را تروریستی معرفی کنند. جو بایدن از آمادگی دولتش برای برقراری تحریم‌های تازه‌تر علیه ایران سخن گفته است.

تحلیلگران معتقدند که اسرائیل این گزینه را نیز دارد که از توانمندی‌ بالای خود در عرصه جنگ سایبری استفاده کند. حملات اخیر منتسب به اسرائیل در انفجار هزاران پیجر و بی‌سیمی که نیروهای حزب‌الله از آن استفاده می‌کردند، نگاه‌ها را متوجه یگان ۸۲۰۰ در سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل کرده است.

بیشتر در این باره: «دکترین اختاپوس» اسرائیل؛ آیا نتانیاهو به ایران حمله می‌کند؟

منابع امنیتی غربی گفتند طراحی آن انفجارها کار این واحد تخصصی جنگ سایری و اطلاعاتی ارتش اسرائیل بود.

برخی از مهره‌های پیشین نهادهای امنیتی اسرائیل گفتند هر کشوری که پشت انفجارها بوده، سال‌ها درگیر طراحی و عملیات پیچیده بوده است.

حملات کوماندویی

نخست‌وزیر اسرائیل سه‌شنبه شب زمانی که از «اشتباه بزرگ» ایران و «تاوان» دادن رهبران تهران سخن گفت، رئیس موساد در کنارش نشسته بود؛ یک امر کمتر معمول.

بنیامین نتانیاهو از حسن نصرالله، محسن (فواد شکر)، یحیی سنوار و محمد ضیف نام برد که «عزم راسخ اسرائیل را در دفاع از خود» درک نکردند. سه اسمی که او یادآوری کرد، در دوره اخیر در حملات مختلف اسرائیل کشته شدند و از سرنوشت یحیی سنوار، رهبر پنهان شده حماس در تونل‌های غزه، از یک سال پیش خبری در دست نیست.

این احتمال مطرح است که منظور بنیامین نتانیاهو این بوده که اگر رهبری و مقامات نظامی جمهوری اسلامی ایران هم مفهوم «عزم راسخ» اسرائیل در «دفاع از خود را درک نکنند»، سرنوشتی نظیر رهبران و فرماندهان گروه‌های نیابتی‌شان داشته باشند.

ایران کشتن اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی پیشین حماس در دهم مرداد هنگام اقامت در اقامتگاه سپاه پاسداران در شمال تهران را کار اسرائیل دانست؛ اسرائیل در مورد آن سکوت کرد اما نتانیاهو سال گذشته گفت به نهادهای امنیتی کشورش دستور داده سران حماس را در هر جایی که یافتند، از پای درآوردند.

فهرست حذف شدگان در عملیات اسرائیل به میزان محسوسی در سه هفته اخیر یک باره طولانی‌تر شد و تا حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان، را نیز در برگرفت.