رئیس حقوق بشر پارلمان آلمان از سفر تازه‌اش به ایران می‌گوید

تام کونیگز، رئیس کمیسیون حقوق بشر و کمک‌های بشردوستانه پارلمان آلمان می‌گوید برخورد با بسیاری از زندانیان سیاسی در ایران برخوردی حقوقی نیست بلکه سیاسی است.

او که از سیزدهم تا هفدهم دی‌ماه از ایران دیدار کرده با محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و نمایندگان اقلیت‌های مذهبی دیدار و گفت‌وگو کرده‌است.

آقای کونیگز پس از سفر به ایران گزارشی را درباره اهداف سفر و بحث‌ها و گفت‌وگوهایی که با مقامات ایرانی بویژه در مورد وضعیت دو زندانی عقیدتی عبدالفتاح سلطانی و یوسف ندرخانی داشته، منتشر کرده‌است.

تام کونیگز در گفت‌وگو با رادیو فردا به پرسش‌هایی درباره این سفر و نتایج آن پاسخ داده‌است.

گفت‌وگوی شیرین فامیلی با تام کونیگز، رئیس کمیسیون حقوق بشر پارلمان آلمان

با توجه به سفرهای پیشین برخی مقامات آلمانی به ایران و گفت‌وگو درباره وضع حقوق بشر، چه چیز موجب شد که این بار شما به ایران سفر کنید؟

کمیسیون حقوق بشر و کمک‌های بشردوستانه پارلمان آلمان به اتفاق آراء قطعنامه‌ای را تصویب کرد که از ایران خواستار آزادی دو زندانی شده بود.

یوسف ندرخانی، کشیشی که به اتهام ارتداد به اعدام محکوم شده و عبدالفتاح سلطانی، وکیلی که یکی از اتهاماتش هم دریافت جایزه حقوق بشر آلمان است.
ما از این بابت ناراحت و نگرانیم.

من از سفر به ایران قصد داشتم که نه تنها افکار عمومی را متوجه این پرونده کنم، بلکه شاید بتوانم در چهارچوب تلاش‌های بین‌المللی برای این دو زندانی کاری انجام بدهم. از جمله اینکه آنها را ملاقات کنم. من این خواست را به طور مشخص با مقامات در میان گذاشتم.

یا اینکه مقامات و مسئولان را ترغیب کنم تا دادگاهی با حضور ناظران بین‌المللی برای آنها برگزار شود. که در هر مورد موفقیتی حاصل نشد.

در مورد سفر به ایران نوشته‌اید که «این سفر تاییدی بود که با پرونده عبدالفتاح سلطانی برخورد سیاسی می‌شود»؛ چه شواهدی شما را به این نتیجه رساند؟

من با آقای لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه صحبت کردم. او بر این نظر است که عبدالفتاح سلطانی از چهارچوب اختیارات یک وکیل فراتر رفته‌است.

اشاره ضمنی او به دریافت جایزه حقوق بشر آلمان از سوی آقای سلطانی است که این نظر بیانگر یک نگاه سیاسی است. آخر بر اساس کدام قانون کسی را متهم می‌کنند که چرا جایزه حقوق بشر را پذیرفته است؟

یا درباره اتهام دیگر او که پذیرش وکالت چند تن از منتقدان سیاسی حکومت است. این اتهامات برای این است که می‌خواهند او را وادار به سکوت کنند.

این وضع در مورد بسیاری از زندانیان سیاسی دیگر هم وجود دارد. با اتهامات این‌چنینی می‌خواهند دهان نیروهای مخالف را ببندند.
در حالی که آنها هیچ کار غیر قانونی نکرده‌اند. اکثر این پرونده‌ها حقوقی نیست، بلکه سیاسی است.

من فکر نمی‌کنم دولت و حکومت ایران کاملا نسبت به توجه و فشارهای بین‌المللی، به خصوص به صدای اعتراض کسانی که می‌دانند دشمن مردم ایران نیستند، حساس نباشند.

آیا شما خواسته‌ای دیگری هم از مقامات ایران در این سفر داشتید؟ چون در گزارش سفر خود نوشته‌اید که با هیچ کدام از نمایندگان منتقدان حکومت و مخالفان دولت دیدار نداشته‌اید.

کلا من نمی‌خواستم با نهادهای غیردولتی یا مخالفان حکومت دیداری داشته باشم. چون نمی‌خواستم موقعیت آنها را به دلیل دیدار با یک فرد خارجی به خطر بیاندازم.

ما می‌دانیم در موارد زیادی حکومت از این گونه دیدارها استفاده کرده و مردم را تحت پیگرد قرار داده‌است. این کار را آگاهانه انجام دادم و نخواستم آنها را به مخاطره بیاندازم. من در گفت‌وگوهایم، نگرش خودمان را به مسئله حقوق بشر خیلی دقیق مطرح کردم.

البته بخشی از انتقادهای ایران به کشورهای غربی را قبول می‌کنم. مثل مسئله گوانتانامو. اما بحث ما بر سر معیارهای بین‌المللی حقوق بشر است که من بر آن تاکید داشتم.
این که این معیارها را هم ملت‌ها قبول دارند و هم در قانون اساسی گنجانده شده و لازم‌الاجراست. حقوقی همچون آزادی مطبوعات، اجتماعات و حق استفاده از محاکمات عادلانه.

محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، هنگام شرکت در اجلاس شورای حقوق بشر در ژنو، بارها مسئله نقض حقوق بشر در ایران را نپذیرفته، اما شما در گزارشتان نوشته‌اید که مقامات ایرانی در دیدارها از گفت‌وگو درباره مسئله حقوق بشر در ایران استقبال کرده‌اند. شما تغییری در نظر او در این باره مشاهده کردید؟

هم آقای لاریجانی و هم همتای من در کمیسیون حقوق بشر مجلس ایران معلوم بود که علاقه‌مند به گفت‌وگو و تبادل نظر در این باره هستند.

به طور مشخص آقای لاریجانی می‌گفت که طرفدار قانونی است که مجازات مرگ را از تمام جرائم مواد مخدر حذف کند. طرحی که به گفته او در دست بررسی است. این طرح سه چهارم از اعدام‌ها را کاهش می‌دهد.

من گفتم این گفت‌وگوها وقتی مفهوم پیدا می‌کند که از دو طرف نمایندگانی از سازمان‌های غیردولتی مستقل شرکت کنند و همچنین بتوان در مورد پرونده‌های مشخص حرف زد.

در این مورد چیزی نگفتند و من برداشتم این نبود که در این مورد برداشتشان خیلی مثبت بود. چون می‌گویند در مورد موضوع حقوق بشر در جامعه نظرات مختلفی وجود دارد.