جنگ غول‌های نفتی؛ «کاهش» قيمت نفت صادراتی ایران

در پی کاهش بهای نفت عربستان سعودی، جمهوری اسلامی ايران هم قيمت نفت خام صادراتی به کشورهای آسيايی را کاهش داده و به اين ترتيب وارد جنگ قيمت‌ها شده است.

روزنامه آمریکایی «وال استريت جورنال» و خبرگزاری بلومبرگ گزارش می‌دهند که از هفته گذشته، وزارت نفت ايران، قيمت نفت خام را به ميزان کاهشی که عربستان سعودی برای مشتريان خود قائل شده، پایين آورده است.

يک کارشناس انرژی در تگزاس به راديو فردا می‌گويد که کاهش قيمت نفت به کم شدن درآمدهای ناشی از صدور نفت منجر می‌شود و در برنامه‌های اعلام شده دولت ايران تاثير منفی خواهد داشت و مشکل آفرين خواهد شد.

بيژن نامدار زنگنه، وزير نفت ايران، پانزدهم مهرماه گفته بود آنچه که در نوسان قيمت‌های نفت ديده می‌شود، به معنی جنگ کاهش قيمت‌ها نيست، ولی به رغم اين گفته وزير نفت ايران، کاهش قيمت‌ها در ميان اعضای اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت، از خليج فارس تا غرب آفريقا، به يک جنگ قيمت‌ها می‌ماند.

گزارش رادیویی نادر صدیقی درباره جنگ غول‌های نفتی برای کاهش قیمت‌ها

در بازارهای جهانی هم بهای نفت خام سير نزولی را طی می‌کند.

خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده که دولت ايران برای ماه نوامبر، کمتر از سه هفته ديگر، بزرگترين تخفيف را به مشتريان آسيايی خود قائل شده است، به ميزانی که طی شش سال گذشته چنين کاهشی در قيمت نفت صادراتی‌اش سابقه نداشته.

منصور کشفی، استاد دانشگاه در ايالت تگزاس آمريکا و کارشناس انرژی فسيلی، در گفت‌وگو با راديو فردا، درباره دلايل وضعيت کنونی بازار نفت و موقعيت ايران می‌گوید: «آقای نامدار زنگنه در اوايل سال جاری مسيحی در يک نشست اوپک گفت ما به زودی بازار از دست رفته ايران را به هر قيمتی شده، پس می‌گيريم و حتی اگر مجبور به فروش نفت ايران به قيمت بشکه‌ای بيست دلار شويم، اين کار را می‌کنيم».

آقای کشفی می‌گوید: «اين گفته نامدار زنگنه در جلسه اوپک، نشانه شروع جنگ قيمت‌ها محسوب شد و تمام کسانی که در صنعت نفت وارد هستند، اين نکته را متوجه شدند. البته عربستان هم سالها بود که منتظر چنين موقعيتی بود و با منابع بسيار وسيع نفت که در اختيار دارد، بلافاصله به عنوان اين که تعادل توليد و مصرف نفت دنيا را کنترل کند، توليد نفت را حتی به بالای ده ميليون بشکه [در روز] افزايش داد، به بهانه اين که نفت ايران تحت تحريم است و نمی‌تواند فروخته شود، [از اين‌رو مجبور است] بازارها بويژه در شرق آسيا را پر کند که خريداران نفت ايران بوده‌اند؛ مانند ژاپن، چين، کره جنوبی و حتا هندوستان».

به گفته وی، عربستان سعودی و عراق به تدریج وارد بازارهای شرق آسیا شدند و آنها تصرف کردند. بنابر اين جمهوری اسلامی ایران چاره‌ای ندارد و اگر بخواهد در اين بازارها نفت بفروشد، بايد تخفيف بسيار زياد قائل شود.

این استاد دانشگاه تگزاس می‌گوید: «کليت نفت در جهان نيز با [توليد] شيل اويل، [نفتی که از لايه‌های سنگ استخراج می‌شود] درگورن شده است که در آمريکا آغاز شده و اکنون حدود هفت ميليون بشکه تنها در تگزاس و داکوتای شمالی توليد می‌شود و آمريکا يکی از صادرکنندگان نفت شده است».

آقای کشفی افزود: «زمانی بود که نيجريه که عضو اوپک است، فروشنده عمده نفت به آمريکا بود، حالا نيجريه اين مشتری را از دست داده و آمريکا به اين نفت نيازی ندارد و خودش هم [نفت] صادر می‌کند. به اين ترتيب نيجريه هم وارد بازارهای آسيای شرقی شده است. رقابت بسيار شديد است. اکنون نفت برنت برای ماه آينده [نوامبر] حدود ۸۸ دلار به فروش می‌رسد و [بهای نفت] وست تگزاس اينترميديت که شاخص نفت آمريکاست، [بشکه‌ای] ۸۳ دلار است. نفت اوپک و بويژه نفت ايران در حال حاضر حدود ۷۲ تا ۷۳ دلار برای هر بشکه، به فروش می‌رسد و اين در شرايطی است که جمهوری اسلامی در بودجه سال جاری، فروش نفت را يکصد دلار برای هر بشکه تعيين کرده بود. بنابراين برای دولت ايران موقعيت بسيار بغرنجی است و با اين ترتيب، وضعيت اقتصادی ايران بدتر خواهد شد».

نشريات ويژه صنعت نفت و گاز و از جمله نشريه معتبر «گزارش ماهانه بازار نفت» نيز به رقابت‌های شديد صادرکنندگان نفت بخصوص در بازار بزرگ آسيا تاکيد می‌کنند.

نکته قابل توجه در اين گزارش‌ها، افزايش توليد روزانه عربستان سعودی است که در ماه گذشته ميلادی، نزديک به يازده ميليون بشکه توليد داشته و عرصه رقابت را برای ايران تنگ‌تر کرده است.

يک کارشناس کامرز بانک آلمان اظهار عقيده کرده که تکذيب جنگ قيمت در ميان اعضای اوپک امری طبيعی است چرا که به کار بردن چنين واژه و گزاره‌ای به سود آنها نيست ولی شرايط به گونه‌ای است که هر روز و هفته وضعیت دگرگون می‌شود و هفته آينده، بايد در انتظار کاهش قيمت‌های نفت کويت و عراق بود.